پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
ویتامین D چیست؟
- ویتامین D ویتامینی است که برای سلامتی ضروری است.
- بر خلاف ویتامین‌های دیگر، ویتامین دی را از غذاها بدست نمی‌آوریم.
- بلکه بخش عمده‌ی آن بوسیله بدن ساخته می‌شود.
- در واقع این ویتامین در اثر تابش نور آفتاب در پوست بدن ساخته می‌شود.
- و این خیلی خوب است چرا که بسیاری از غذاها بطور طبیعی مقدار کمی ویتامین D دارند.
اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید، کلسترول را در پوست به ویتامینD تبدیل می‌کند. در افرادی با پوست روشن، تابش نور آفتاب بر پوست صورت، ۲ تا ۳ بار در هفته به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، ویتامین D مورد نیازشان را تامین می‌کند. برای افرادی با پوست تیره‌تر و سالمندان مدت بیشتری لازم است. توجه داشته باشید که تابش نورخورشید باید مستقیم باشد و تابش آفتاب از پشت شیشه‌ی پنجره کافی نیست.
نقش ویتامین D در بدن
- این ویتامین به جذب کلسیم و فسفر مواد غذایی در دیوراه‌ی روده کمک می‌کند.
- کلسیم و فسفر برای سلامتی و استحکام استخوان‌ها ضروری هستند.
- همچنین شواهدی وجود دارد که ویتامین D خطر ابتلا به بیماریهایی مانند سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی را کاهش میدهد.
- کودکان در حال رشد، زنان باردار و زنان شیرده به این ویتامین نیاز بیشتری دارند.
نشانه‌های کمبود ویتامین D
در بسیاری از افرادی که کمبود ویتامین دی دارند، نشانه‌ای دیده نمی‌شود یا نشانه‌های مبهمی از خستگی یا درد عمومی وجود دارد. چون نشانه‌های کمبود این ویتامین، نامحسوس یا جزئی است معمولاً تشخیص داده نمی‌شود. اما در مواقعی که کمبود شدید است به آسانی در تغییر شکل استخوان‌ها قابل مشاهده است.
نشانه‌های کمبود در اطفال و کودکان
- اسپاسم عضلانی، سیروز و مشکلات تنفسی در اطفال. البته این نشانه‌ها مربوط به کمبود کلسیم است که در نتیجه‌ی کمبود ویتامین D ایجاد می‌شود.
- نرمی استخوان ، پرانتزی شدن پاها ، درد استخوان به ویژه در ناحیه‌ی پاها، درد ماهیچه و ضعف عضلانی در کودکان، که با نام راشیتیسم شناخته می‌شود.
- رشد بدنی کم. قد بیشتر از وزن تحت تاثیر کمبود ویتامین D است. در این حالت ممکن است کودک برای شروع به راه رفتن تمایلی نداشته باشد.
- تأخیر در دندان درآوردن اطفال
- آمادگی ابتلا به عفونت
- کج خلقی و کمبود این ویتامین
- در راشیتسیم شدید، کلسیم خون بسیار پایین می‌آید که سبب اسپاسم ماهیچه‌ای و مشکلات تنفسی می شود. مشکلات تنفسی ممکن است به دلیل ضعف عضلات تنفسی و نرمی استخوان‌‌‌‌های قفسه سینه باشد.
- در موارد نادر سبب ضعف ماهیچه‌های قلب می‌شود.
نشانه‌های کمبود این ویتامین در بزرگسالان
- خستگی عمومی بدن، دردهای مبهم و کلی که البته نشانه‌ی خاص این مورد نیست.
- ضعف ماهیچه‌ای
- درد استخوانی در اثر فشار ناچیز (بیشتر در ساق پا و دنده‌ها)
نحوه تشخیص
با توجه به سابقه‌ی پزشکی فرد، نشانه‌ها و سبک زندگی قابل تشخیص است. البته با یک آزمایش خون ساده نیز امکان‌پذیر است. آزمایش خون مربوط به سطح کلسیم و فسفات خون و عملکرد کبد نیز ممکن است تغییراتی رانشان دهد که مربوط به کمبود ویتامین D باشد. گاهی از عکس‌بردای بوسیله اشعه ایکس از استخوان دست برای اطفال استفاده می‌شود. در این روش با توجه به شکل استخوان به میزان کمبود ویتامین پی می‌برند.
روش درمان
درمان بوسیله مکمل‌های ویتامین D انجام می‌شود که ممکن است به صورت تزریقی یا خوراکی (قرص و شربت) باشد. پزشک با توجه به شرایط بیمار، سن و میزان کمبود، روش مناسب را توصیه می‌کند.
