اوتیسم: ۱- چگونه کودک مبتلا به اوتیسم را تشخیص دهیم؟

اوتیسم چیست؟

اوتیسم (ASDs) نوعی از اختلالات مغزی است که انسان را در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل می کند. این بیماری همانند بسیاری بیماری های دیگر، طیف وسیعی بین خفیف تا شدید دارد. برخی از این افراد قابلیت های استثنائی دارند و از این طریق می­ توانند زندگی خود را هدایت کنند ولی برخی دیگر حتی در تکلم نیز مشکل دارند.

اوتیسم پدیده جدیدی نیست و در طول تاریخ مبتلایان زیادی داشته است!

اما امروزه به دلایل ناشناخته که می تواند وجود آلاینده های محیط زیست و ترکیبات شیمیایی مضر محیط پیرامون انسان باشد، شدت گرفته است. بررسی ها نشان داده است که امروزه از هر ۶۸ تولد یکی مبتلا به اوتیسم است و درصد ابتلا به آن نیز در پسران حدود ۵ برابر دختران است. مطالعات نشان داده است که در طول تاریخ برخی از اشخاص مشهور نیز مبتلا به اوتیسم بوده اند که از آن میان می توان از ایزاک نیوتون، آلبرت انیشتن، موتزارت (آهنگساز اتریشی) و میکل آنژ نام برد.

علائم اوتیسم:

معمولا قبل از اینکه کودک مبتلا به اوتیسم به سه سال برسد، می توان مجموعه کاملی از علائم این بیماری را مشاهده کرد. برخی از کودکان تا ۲۴-۱۸ ماهگی رشد عادی دارند و پس از آن برخی از مهارت های آنها کاهش می یابد و یا متوقف می شود. به طور کلی از علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حرکات مکرر (تکان خوردن یا چرخش زیاد دست و پا)؛
• امتناع از برقراری تماس چشمی یا فیزیکی؛
• تاخیر در صحبت کردن؛
• تکرار برخی از کلمات یا عبارات؛
• زودرنجی و ناراحتی از تغییرات جرئی؛

البته لازم به ذکر است که این علائم ممکن است در یک کودک غیراوتیسمی هم مشاهده شود و دلایل دیگری داشته باشد.

علائم هشدار به والدین در سال اول زندگی کودک:

حتی نوزادان هم تا حدودی اجتماعی هستند بنابراین در سنین پایین هم امکان تشخیص اوتیسم وجود دارد. در این مرحله میزان واکنش نوزاد با محیطش بسیار مهم است. نوزادان مبتلا به اوتیسم ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• با صدای مادر برنگرد؛
• به نام خودش واکنش نشان ندهد؛
• به چشم افراد نگاه نکند؛
• به چیزی که توجهش یا جلب کرده با دستش اشاره نکند؛
• لبخند نزند و به محیط اطرافش بی اعتنا باشد؛

علائم هشدار به والدین در سال دوم زندگی کودک:

در حالی که در سال دوم زندگی اکثر کودکان کلماتی را بر زبان می آورند و با اطرافیان خود ارتباط برقرار می کنند، کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا در این سن قادر به صحبت کردن و برقراری ارتباط کلامی نیستند و از سایرین جدا می افتند. برخی از علائم اوتیسم در دوسالگی عبارت اند از:

• در ۱۶ ماهگی حتی کلمات تک بخشی را نیز ادا نمی کنند؛
• در ۱۸ ماهگی با سایر کودکان بازی نمی کنند؛
• در دو سالگی هنوز کلمات دو بخشی را نمی تواند ادا کنند؛
• زمانی که بزرگ ترها به شیئی اشاره می کنند (مثلا هواپیمایی که از بالای سرش در حرکت است)، توجهی نمی کند؛

البته در این موارد هم باید گفت ممکن است برخی از این عوامل در نوزادان و کودکانی که به اوتیسم مبتلا نیستند هم وجود داشته باشد، ولی در صورت مشاهده این علائم بهتر است با یک پزشک با تجربه مشورت کرد.

سایر علائم و نشانه ها:

افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است برخی نشانه های فیزیکی از جمله مشکلات گوارشی (یبوست) و یا اختلالات خواب را نیز داشته باشند. این کودکان هماهنگی ضعیفی بین عملکرد ماهیچه ها داشته و برای دویدن و با بالا رفتن از جایی دچار مشکل می شوند.  در حدود یک سوم از مبتلایان به اوتیسم از تشنج نیز رنج می برند. تاثیرات اوتیسم بر مغز کنترل احساسات، ارتباطات اجتماعی و حرکات بدنی است. برخی کودکان نوپا که مبتلا به اوتیسم هستند دارای دستان و مغز بزرگتری هستند.

اولین بررسی های اوتیسم:

شناسایی کودکان مبتلا به اوتیسم در همان سالهای اول تولد بسیار مهم است و در صورت عدم تشخیص این بیماری والدین سالهای اولیه و حیاتی برای آموزش کودک را از دست داده اند. برای این منظور متون راهنمایی برای اسکن رفتار کودکان از ۹ ماهگی تدوین شده است. پس از آن این اسکن ها در سنین ۱۸ ماهگی، ۳۴ ماهگی و … نیز باید انجام شود. زمانی که یکی از علائم هشدار را در رفتار کودک مشاهده شود و یا سابقه ابتلا به این بیماری در خانواده وجود داشته باشد، باید حتما برای بررسی های بیشتر به پزشک مراجعه کرد.

تشخیص اختلالات گفتاری:

همان طور که گفته شد کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب دیر شروع به حرف زدن می کنند و یا اختلالات گفتاری دارند. در معاینات مکرر پزشکان میزان واکنش کودک را به محرک های اطراف و … می سنجند. البته باید تست شنوایی سنجی هم انجام شود، چون ممکن است اختلالات گفتاری و عدم واکنش کودک به محرک ها و یا صدای مادر، به دلیل اختلال شنوایی باشد. مکالمات و تعاملات گفتاری عمدتا برای مبتلایان به اوتیسم دشوار است و یا ممکن است مانند یک ربات شمرده شمرده حرف بزنند. برای بهبود اختلالات گفتاری باید کودک تحت نظر یک گفتار درمان باشد.

تشخیص ضعف مهارت های اجتماعی:

• ارتباط با سایر افراد یکی از مشکلات اساسی مبتلایان به اوتیسم است!
• همان طور که گفته شد آنها ممکن است از تماس چشمی حتی با والدینشان خودداری کنند.
• همچنین ممکن است روی یک موضوع یا شیئ خاص تمرکز کنند در حالیکه به سایر محرک های اطرافشان بی تفاوت هستند.
• مبتلایان به اوتیسم در ارتباط با دیگران از زبان بدن یا تغییر حالات چهره هم استفاده نمی کنند.

بنابراین:

• شناخت زودهنگام این بیماری در کودکان،
• آگاهی و آموزش والدین و استفاده از روش های صحیح درمانی،
  – می تواند به بهبود علایم آن کمک کند و زمینه یک زندگی عادی در جامعه را برای این افراد فراهم آورد.

در مقاله بعد به روش های درمان و بهبود این بیماری خواهیم پرداخت ….

منبع: WebMD

ترجمه و گردآوری: دکتر سارا بخشائی