راههای انتقاد بدون دلخوری

در موقعیت‌های مختلفی گاهی ناچار به انتقاد کردن از دیگران هستید. باید همه تلاش خود را به کار بندید تا انتقادتان سازنده باشد تا بر فرد موردنظر تاثیر بگذارد. در اینجا به راهکارهایی اشاره می‌کنیم که به شما کمک خواهد کرد. انتقاداتی ارائه کنید که نه آنقدر بی‌فایده و بیهوده باشد و نه باعث رنجش فرد مقابل شود ، اما در عوض تاثیرگذار بوده و باعث پیشرفت و اصلاح او شود.

خصوصیات شخصی فرد را نادیده بگیرید: اگر می‌خواهید انتقاد شما سازنده و تاثیرگذار باشد ،‌ باید تا می‌توانید از دخالت دادن خصوصیات شخصی فرد مورد نظر خودداری کنید. اگر بخواهید در انتقادتان صرفا به نقص‌های او اشاره کنید، تصور خواهد کرد قصد خوار کردن شخصیتش را دارید و توجهی به حرف‌ها و انتقادتان نخواهد کرد و علاوه بر این که از شما کینه به دل خواهد گرفت، به قول معروف انتقادتان را از یک گوش می‌گیرد و از گوشی دیگر بیرون می‌کند. با این که دشوار است اما باید تلاش کنید که تا می‌توانید شخصیت فرد را از کارش جدا کنید.

اگر در انتقادتان صرفا به نقص‌های او اشاره کنید ، تصور خواهد کرد قصد خوار کردن شخصیتش را دارید و توجهی به حرف‌ها و انتقادتان نخواهد کرد .

انتقاد خود را با بیانی مناسب مطرح کنید: استفاده از لغات و اصطلاحات مربوط به مطلب مورد نظر باعث تخصصی‌تر شدن آن خواهد شد. در این صورت می‌توان جدی‌ترین و مهم‌ترین انتقادها را به بهترین شکل بیان کرد. اگر جملات خود را با « به نظرم می‌آید که …» یا « شاید من اشتباه می‌کنم، اما… » شروع کنید ، انتقادتان غیرمغرضانه‌تر و مودبانه‌‌تر به نظر خواهد رسید.

به واقعیات مستقیم اشاره کنید: فایده انتقاد سازنده در مستقیم و رک و راست ارائه کردن واقعیات است. هیچ چیز به اندازه نادرست بودن حقایق ارائه شده در انتقاد شما، آن را خراب نمی‌کند. یکی از بهترین‌ راه‌های گفتن حقایقی که با بحث نمی‌توان آن را مطرح کرد ، ‌از طریق انتقاد است. حقایق و واقعیات می‌توانند انتقاد شما را سازنده‌تر کند و به طرف مقابل اجازه نخواهد داد از زیر آن شانه خالی کند.

احساسات خود و طرف مقابل را تحت کنترل بگیرید: نباید اجازه دهید احساساتتان باعث بدنامی و بی‌اعتباری انتقادتان شود. علاوه بر این باید توجه تان به احساسات طرف مورد انتقاد نیز باشد تا باعث خجالت و رنجش او نشوید.

به این توجه کنید که چه می‌توان کرد، نه چه انجام شده: به فرصت‌هایی برای پیشرفت و اصلاح اشاره کنید و از بیان کمبود و نقصان‌ها بپرهیزید. مثبت جلوه دادن انتقادتان باعث خواهد شد که مودبانه‌تر و موثرتر به نظر آید. معمولا اگر به افراد راهکارهایی برای پیشرفت و اصلاح ارائه کنید تاثیر بیشتری بر آنها خواهد گذاشت تا این که فقط اشکالات کارشان را به آن ها گوشزد کنید.

فقط باید همیشه به خاطر داشته باشید انتقاداتی که بر پایه دلیل و برهان باشند ، کمتر مورد بحث قرار می‌گیرند.

خود را جای طرف مقابل بگذارید: خود را جای فرد موردنظر بگذارید و ببینید با شنیدن چنین انتقادی چه احساسی پیدا خواهید کرد. این در طبیعت انسان‌هاست که در برابر انتقادات حالت تدافعی بگیرند ، حتما خود شما نیز همین طور هستید.

به جای استفاده از نظرات شخصی از استدلال و منطق استفاده کنید: هر نوع انتقادی معمولا با یک مشکل مواجه است که می‌توانید آن را از بین ببرید. فقط باید همیشه به خاطر داشته باشید انتقاداتی که بر پایه دلیل و برهان باشند ، کمتر مورد بحث قرار می‌گیرند. دفاع در مقابل منطق و برهان برای همه دشوار است. پس به جای دخالت دادن نظرات شخصی خودتان بهتر است از دلایل عقلی استفاده کنید تا تاثیرگذارتر باشد.

برای جواب گرفتن باید فرصت بدهید: بهتر است بین طرح انتقادات خود کمی سکوت کنید تا فرد مقابل نیز فرصت دفاع از خود را پیدا کند. باید به او اجازه دهید برای کار خود توجیه بیاورد. این کار باعث می‌شود که او توجه بیشتری به انتقادات شما ابراز کند و دستپاچه نیز نشود.

منبع : روز نامه جام جم – با تغییر و تلخیص