حاملگی و پوست

 

سوال : لطفا در مورد اثرات حاملگی بر روی پوست مرا راهنمایی کنید. در نوک سینه و وسط شکمم خطوط قهوه ای ظاهر شده چه کنم؟ آیا بعد از زایمان برطرف می شود ؟

جواب : بارداری دوره ای از تغییرات هورمونی و متابولیک وسیع و شدید است که چون موقتی است، بدن قادر به تحمل آن می باشد در طی این دوره تغییرات متعددی در پوست، ناخن و موها بروز می کند.

ضایعات و تغییرات پوستی در طول بارداری فوق العاده شایع هستند. به علت شرایط خاص روحی و روانی زنان باردار، این تغییرات می توانند سبب بروز نگرانی هایی شوند که مربوط به زیبایی ظاهری- امکان عود در بارداریهای بعدی- اثرات این تغییرات روی جنین و یا مجموعه ای از آنها باشد.

تمام تغییرات پوستی در دوران بارداری از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند. برخی از ضایعات شایع می باشند و تقریبا در تمام زنان باردار مشاهده می شوند و یا برخی ضایعات که اختصاصی به دوران بارداری دارد و بعد از زایمان از بین می روند. حاملگی می تواند بعضی بیماریهای پوستی که فرد قبلا به آن مبتلا بوده را تشدید یا تخفیف دهد.

تیره شدن پوست ( هیپرپیگمانتاسیون ) :

بدلیل تغییرات هورمونی افزایش تولید ملانین از سلولهای ملانین ساز درجات مختلفی از تیره شدن منتشر پوست در اکثر زنان باردار در فاصله هفته های اول تا نیمه بارداری مشاهده می شود. این تغییرات در زنان با پوست تیره تر مشهود تر است.

مناطقی از بدن که بطور طبیعی تیره تر هستند بیشتر دچار این فرآیند می شوند و تیرگی در این نواحی بیشتر دیده می شود بخصوص نوک سینه ها و هاله حاشیه آن، نواحی تناسلی و خط میانی دیواره شکم که به آن خط سیاه (Linea Nigra) گفته می شود.

همچنین گاهی این تغییرات در زیر بغل، کشاله ران ها نیز دیده می شود. این تغییرات پس از دوران بارداری از بین می روند ولی ممکن است درجاتی از آنها باقی بماند. همچنین ممکن است خالهای تیره کمی بزرگتر و تیره تر شوند و خالهایی که قبلا مورد توجه نبودند، مشخص گردند.

باید توجه داشت که این تغییرات در خالها بطور یکسان است و اگر تغییر خاصی در یک خال به وجود آید مثل بزرگ شدن، تیرگی شدید و یا وجود علائمی مثل خارش، سوزش و یا خونریزی باید توسط یک متخصص پوست بررسی گردند.

ماسک حاملگی یا ملاسما در بیش از هفتاد درصد زنان باردار بخصوص در سبزه رنگ ها در نیمه دوم حاملگی بوجود می آید. این ماسک یا تیرگی در نواحی مختلف صورت ظاهر می شود و بیشتر در لب بالا، گونه ها، چانه، پیشانی و روی بینی دیده می شود که گاهی بدون مصرف این داروها و حتی در مردان نیز ممکن است دیده شود. ماسک حاملگی بعد از زایمان از بین می رود و یا ممکن است با درجاتی از تیرگی باقی بماند.

ناخن ها :

خانمهای باردار معمولا از شکنندگی ناخن و ایجاد شیارهای عرضی در ناخن شکایت می کنند. در مواردی ممکن است ناخن از بستر جدا شود. این تغییرات ناخن نیز به تغییرات هورمونی نسبت داده می شود ولی باید علل دیگر این تغییرات در ناخن بررسی گردد. وجود خطوط تیره رنگ طولی در ناخن گرچه در دوران حاملگی ممکن است بوجود آید ولی رد کردن دیگر علل این خطوط تیره باید انجام شود.

غدد عرق :

ترشحات غدد عرق در دوران بارداری در تمام سطوح پوست به جز کف دست و پا افزایش دارد و به دلیل تغییرات هورمونی این دوره است. به این دلیل زنان باردار بیشتر دچار عرق سوز می شوند.

غدد پوکرین :

این غدد بیشتر در نواحی زیر بغل و ناحیه تناسلی وجود دارند و مسئول بوی بد بدن می باشند. و دوران بارداری ترشح این غدد کم می شود.

غدد چربی :

دردوران حاملگی ترشح غدد چربی افزایش می یابد و بعد از زایمان به حد قبل از بارداری می رسد. اگر در این زمان چربی های اضافی از سطح پوست شسته نشوند می تواند باعث بوجود آمدن جوش صورت شود.

عروق پوست :

در طی بارداری تغییراتی ممکن است رخ دهد که منحصر به این دوره نیستند.

این تغییرات شامل :

– آنژیوم عنکبوتی ( Spider Angioma ) : به شکل یک برجستگی یا هم سطحی قرمز رنگ به اندازه سر سنجاق که دارای یک قسمت مرکزی و در اطراف آن یکسری عروق قرمز بطور شعاعی دیده می شوند، بیشتر این ضایعات در نیمه فوقانی بدن دیده می شود و معمولا در ماههای دوم تا پنجم بروز می کنند و بعد از زایمان نیز از بین می روند.

– قرمزی کف دست : در زنان با پوست روشن دیده می شود که بعلت تغییرات هورمونی و افزایش خونرسانی به سطح پوست است.

– واریس : ورید های مستع در پاها و هموروئید (بواسیر) از عوارض شایع حاملگی است و بعلت فشار جنین روی وریدهای بزرگ داخل شکمی و همچنین اثرات هورمونی زمان بارداری است.

– لثه ها : قرمزی و تورم لثه ها در اکثر زنان باردار دیده می شود بخصوص اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود باعث دردناک شدن و زخمی شدن آن می شود. این تغییرات پس از زایمان از بین می رود.

– خطوط کششی پوستی یا استریا :

در اکثر زنان باردار در ماههای ششم و هفتم حاملگی دیده می شود. این خطوط ابتدا در دیواره شکم ظاهر شده و بعدا به میزان کمتری بر روی سینه ها نمایان می شود. در نواحی دیگر مثل ران ها و بازوها با درصد کمتری دیده می شود. علت این خطوط پوستی به دلیل افزایش جثه جنین و فشار آن بر روی پوست و کش آمون پوست و پاره شدن بافت الاستین که مسئول کشش و نگهدارنده پوست نسبت می دهند. رنگ این خطوط در ابتدا قرمز تا صورتی و یا ارغوانی است و گاهی همراه با خارش است. بعد از زایمان این خطوط تا حدی جمع می شوند ولی بطور کامل از بین نمی روند و معمولا به رنگ پوست در می آیند و کمی فرو رفته و چروکیده دیده می شوند.

منبع: هفته نامه سلامت