پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
چگونه خواب راحتی داشته باشیم؟ : اهـمـیت خـواب در انسان بسیار بیـشـتر از آنـست که شما تصور می کنــید. نقش خواب در حفظ سـلامـت جـسم و روان حیاتی میباشد.
تقویت سیستم ایمنی بدن، ترمیـم نـورون هــا و حــفـظ کـارآمـدی سیسـتــم عـصـبـی، سـامانـدهـی یـادگـیری و حافظه، و رشد کودکان و نوجوانان (۸۰ درصد هورمون رشد حین خواب ترشح میگردد) از نقشهای عمده خواب میباشند.
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
● اثرات مخرب و نامطلوبی کمبود خواب بر بدن:
- سیستم ایمنی بدن شما ضعیف و نا کارآمد میشود.
- ناتوانی در تمرکز کردن. قدرت تمرکز شما با میزان خواب شما ارتباط مستقیم دارد.
- چرت زدن در طی روز.
- احساس تحریک پذیری، افسردگی، اضطراب، بد خلقی و خستگی در طی روز.
- اشکال در بلند شدن از خواب.
- کاهش توان یادگیری و حافظه.کاهش کارایی ذهنی.کاهش هوشیاری.
- افزایش خشونت طلبی.
خوابیدن
چگونه خواب راحتی داشته باشیم؟
برای برخی افراد، به خواب رفتن به سادگی قرار دادن سر روی یک بالش نرم است.
اما بعضی از افراد، مرتب در رختخواب خود غلت خورده، گاهی اوقات هم با حالتی عصبی به حرکت عقربه‌های ساعت نگاه می‌کنند.
بیدار شدن از خواب با چهره‌ای شاد و سرزنده یا با کسالت و چشمانی سرخ به خواب شما بستگی دارد.
در حقیقت بهداشت خواب مجموعه عادات شخصی است که کیفیت خواب شما را تعیین می‌کند.
میانگین خواب مورد نیاز هر فرد بزرگسال ۵/۷ تا ۸ ساعت در شب میباشد.
چه عواملی مانع یک خواب خوب شبانه میشود؟
- – مصرف برخی داروهای خاص و حتی برخی داروهای گیاهی عوارضی مانند بی‌خوابی را به‌دنبال دارند. بنابراین
- – همیشه بروشورهای همراه داروها را مطالعه نموده و در این مورد با پزشک خود مشورت نمایید.
- – مصرف الکل قبل از خواب موجب اختلال در خواب میشود، به‌طوری که فرد حتی بعداز داشتن یک شب کامل در رؤیا، احساس آرامش نخواهد داشت.
- – خوردن یک غذای سنگین قبل از خواب باعث سوزش معده (ترش کردن)، سوءهاضمه و احساس نیاز به دفع ادرار را موجب شده، منجر به اختلال در خواب میشود.
- – مصرف چای یا قهوه قبل از خواب و ورود کافئین به بدن باعث بی‌خوابی میشود.
- – کشیدن سیگار و ورود نیکوتین موجود در سیگار به بدن نیز یکی از علل بی‌خوابی است.
- – ورزش کردن درست قبل از رفتن به رختخواب که در نتیجه فرد احساس نشاط کرده و دیرتر به خواب می‌رود.
- – ورزش باید چند ساعت قبل از خواب انجام گیرد.
- – چرت زدن در طول روز باعث میشود فرد دیرتر به بستر برود و این مسئله خواب را به هم می‌زند. در صورتی که نیاز به خواب نیمروزی دارید سعی کنید کمتر از یک ساعت آن هم قبل از ساعت ۳ بخوابید.
- – همیشه سعی کنید از رختخواب فقط برای خوابیدن استفاده کنید و از انجام سایر فعالیت‌ها مانند تماشای تلویزیون در رختخواب خودداری کنید.
- – در صورتی که بعداز ۳۰ دقیقه به خواب نرفتید بهتر است بلند شوید و خود را مشغول انجام کاری کنید. هیچ‌گاه خود را وادار به خوابیدن نکنید.
● چگونه خواب راحتی داشته باشیم؟
- بهتر است مراسم زمان خواب داشته باشید.
– این امر علائمی را به بدن شما می‌فرستد مبنی بر این که زمان آرامش یافتن و خوابیدن است.
– لازم نیست که این مراسم طولانی باشد و میتواند شامل مسواک زدن و مطالعه به مدت ۱۵ دقیقه باشد. - برنامه خواب منظمی داشته باشید.
– این کار ساعت بیولوژیکی بدن شما را تنظیم می‌کند.
– همچنین میتوانید بلافاصله بعداز بیدار شدن از خواب به مدت ۱۵ دقیقه زیر نور مستقیم آفتاب بنشینید.
– با این کار ساعت بیولوژیکی بدن شما برای این ساعت از روز تنظیم خواهد شد.
– قبل از خواب غذای سبکی میل کنید.
– در این صورت در طول شب از شدت گرسنگی بیدار نخواهید شد و معده هم آنقدر سنگین و پر نیست که اختلال در خواب شما ایجاد کند. - اگر قبل از خواب یک حمام گرم کنید دمای بدن بالا می‌رود و بعد به مرور زمان بدن خنک میشود که در نتیجه در ایجاد خوابی خوب مؤثر است.
- همیشه سعی کنید از هنگام عصر شروع به تمدد اعصاب و آرامش دادن به ذهن و جسم خود کنید.
– اگر ذهن شما درگیر مشکلات، تصمیم‌گیری‌ها و مرور اتفاقات روز گذشته باشد خواب خوبی نخواهید داشت.
– سعی کنید بدن را به آرامش و خونسردی دعوت کنید.
تکنیکهای ریلکسیشن و یا تن آرامی (آرام سازی) میتواند به شما کمک کند تا راحت تر بخواب روید:
– آرام سازی پیشرونده:
- در این روش تمام اجزای بدن را از سمت پایین به سمت سر یکی پس از دیگری شل و ریلکس میکنیم.
- از انگشتان پای خود شروع کنید.
- انگشتان پای خود را احساس کنید. وزن آنها را حس کنید.
- هر گونه تنش و انقباض را از روی انگشتان پای خود بردارید.
- آگاهانه آنها را شل و ریلکس کرده و آرام سازید.
- به خود تلقین کنید که آنقدر انگشتان پاهایتان سنگین هستند که دارند به سمت پایین و تشک تخت خوابتان فرو میروند.
- همین مراحل را به ترتیب برای زانوها، رانها، شکم، قفسه سینه، باسن، دستها، بازوها، کتفها، گردن، سر، دهان و فک، چشمها، صورت و گونه ها تکرار کنید تا هنگامی که تمام بدنتان یکپارچه ریلکس و آرام شود.
- در طول این آرام سازی تنفس شما بایستی عمیق و آرام صورت گیرد.
- چشمها نیز در این تکنیک اهمیت ویژه ای دارند در چشمان خود گرما را حس کرده و اینگونه به خود القاء کنید که پلکهایتان خیلی سنگین شده و شما قادر به گشودن آنها نیستید. (در این روش همچنین میتوانید ابتدا عضلات هر قسمت از بدن را منقبض کرده و سپس آنها را شل کنید تا ریلکس شدن آنها را بهتر حس کنید)
– آگاهانه نفس بکشید:
- تنفس شما می بایست شکمی و عمیق باشد. به مقاله نحوه تنفس صحیح رجوع کنید.
– کشش انگشتان پا:
- ابتدا به پشت دراز بکشید و چشمان خود را ببندید. انگشتان پای خود را حس کنید.
- اکنون هر ۱۰ انگشت پای خود را به سمت صورت خود بکشید و تا ۱۰ به آهستگی بشمارید.
- سپس انگشتان پای خود را کاملا ریلکس و شل کنید و مجددا تا ۱۰ بشمارید.۱۰ بار این چرخه را تکرار کنید.
– تصویر سازی ذهنی (تجسم) هدایت شده:
- در این روش چشمان خود را ببندید و به پشت دراز بکشید.
- اکنون خود را در مکانی آرام بخش و دلپذیری تجسم کنید.
- این مکان هر جایی میتواند باشد مانند ساحل دریا.
- تجسم کنید آنجا حضور دارید. پیرامون خود را ببینید و حس کنید.
- به صداهای آرام بخش محیط اطراف خود گوش دهید(صدای پرندگان و یا موج دریا)، رایحه گلها را حس کنید و گرمای آفتاب را روی پوست خود احساس کنید.
- برخی نیز تصویر سازی ذهنی از موقعیتهای کسل کننده را ترجیح میدهند.
- مانند تجسم همکار، استاد و یا سخنران کسل کننده.
- – به روی پشت خود دراز بکشید و چشمان خود را ببندید.
- با انگشتان دست بروی زبانه گوش فشار آورده و کانال گوشهای خود را مسدود کنید.
- در این لحظه شما صدای زیر و و خروشانی را خواهید شنید که طبیعی است.
- ۱۰ دقیقه به این صدا گوش کنید و سپس فعالانه ریلکس شوید و بخوابید.
به نقل از پزشکان بدون مرز
