پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
مگس پران چشم : آیا هرگز برای تان پیش آمده است که هنگام خیره شدن به یک تصویر صاف (مثلا یک کاغذ سفید یا آسمان آبی)
متوجه ذرات کوچک غبار مانندی شوید که جلوی چشم تان بالا و پایین می روند
و هرچه پلک می زنید باز هم مثل یک سایه کوچک در جلوی چشم تان قرار دارند؟
این سایه های مزاحم را اصطلاحا “مگس پران” می گویند.
معمولا با حرکت دادن چشم، مگس پران هم حرکت می کند،
اما چون جهت حرکت آن در خلاف جهت حرکت چشم می باشد، نمی‌توان آن را با چشم تعقیب کرد.
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
مگس پران چشم چیست؟
مگس پران در حقیقت سایه کدورت های موجود در مایع زجاجیه چشم است که روی شبکیه می افتد
و به صورت یک سایه تیره دیده می شود. این کدورت ها ممکن است ناشی از چسبندگی و ضخیم شدن رشته های زجاجیه،
جمع شدن سلول های التهابی در زجاجیه و یا خونریزی در داخل چشم باشد.
زجاجیه چیست؟
زجاجیه مایع ژله مانندی شبیه سفیده تخم مرغ خام است که بخش اعظم داخل کره چشم (از پشت عدسی تا روی شبکیه)
را پُر کرده است و به حفظ ساختمان کروی چشم کمک می کند و شبکیه را در جای خودش نگه می دارد.
ساختمان زجاجیه از یک شبکه اسفنجی متشکل از رشته های خیلی ظریف است که
مقادیر فراوان آب و مواد محلول را در خود جای می دهد و به آن حالت ژله ای می بخشد.
رشته های موجود در زجاجیه در قسمت های خارجی تر زجاجیه متراکم تر هستند و اتصالات نسبتا محکمی به لایه های داخلی شبکیه دارند.
چرا مگس‌پران ایجاد می شود؟
مگس پران عارضه بسیار شایعی است و با افزایش سن، شیوع آن افزایش می یابد، طوری که بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال مگس پران را تجربه کرده اند.
رشته های موجود در زجاجیه در بچه ها و افراد جوان معمولا بسیار ظریف است و دیده نمی شود،
اما با بالا رفتن سن این رشته ها ضخیم تر می شوند و در بعضی جاها به هم می چسبند
و باعث ایجاد کدورت می شوند که سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس‌پران احساس می شود.
به علاوه در بسیاری از افراد مسن، بخشی از رشته های محیطی زجاجیه که به شبکیه متصل هستند،
از جای خود کنده می شوند و به داخل بخش‌های مرکزی زجاجیه می افتند.
این حالت که آن را “جداشدگی خلفی زجاجیه” می نامند، شایع ترین علت ایجاد مگس پران است.
گاهی اوقات هم وجود التهاب داخل چشمی (یووئیت) سبب تجمع سلول های التهابی در زجاجیه و ایجاد مگس پران می شود.
یک علت دیگر مگس پران، وجود خونریزی در داخل زجاجیه است،
مثلا در افراد مبتلا به دیابت ممکن است خونریزی های خفیف چشمی، ابتدا به صورت یک مگس پران دیده شود
آیا مگس‌پران خطرناک است؟
بسیاری از افراد مدت ها مگس پران داشته اند و هیچ مشکل خاصی پیدا نکرده اند.
مگس پرانی که سال های سال وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است،
معمولا خطری ندارد، اما بروز مگس پران جدید می تواند ناشی از مشکلات جدی چشمی باشد.
البته همان طور که گفته شد شایع ترین علت بروز مگس پران جدید، جداشدگی زجاجیه خلفی است که به خودی خود خطری ندارد،
اما گاهی اوقات در حین جدا شدن زجاجیه، بخشی از شبکیه نیز همراه با آن کنده می شود
و باعث ایجاد سوراخ یا پارگی در پرده شبکیه می شود که می تواند سبب جدا شدن پرده شبکیه و مشکلات شدید بینایی شود.
تشخیص علت ایجاد مگس‌پران بدون معاینه دقیق چشم پزشکی امکان پذیر نیست،
بنابراین لازم است تمام افرادی که مگس پران جدید پیدا کرده‌اند، حتما توسط چشم پزشک معاینه شوند.
دید در فرد مبتلا به مگس پران
برای انجام معاینه، ابتدا مردمک با استفاده از قطره های مخصوص باز می شود
و سپس با استفاده از لنزها و وسایل مخصوص، زجاجیه و شبکیه معاینه می شود.
در صورتی که در معاینه هیچ مشکلی به جز “جداشدگی زجاجیه خلفی” وجود نداشته باشد و شبکیه سالم باشد،
معمولا خطری وجود ندارد و درمان خاصی لازم نیست،
اما در مواردی که آسیبی به پرده شبکیه وارد شده باشد، یا خونریزی یا التهاب داخل چشمی وجود داشته باشد، باید درمان انجام شود.
گاهی با یک نوبت معاینه نمی توان علت دقیق ایجاد مگس پران را تشخیص داد.
در این حالت معمولا لازم است معاینه در فواصل ۲ تا ۳ هفته یک بار تکرار شود تا مطمئن شویم علت خطرناکی وجود ندارد.
یک نکته مهم آن است که مگس پران حتی در صورت همراهی با پارگی شبکیه،
پس از چند هفته کوچک می شود، بنابراین در افرادی که مگس پران جدید چشم داشته اند،
حتی اگر خود به خود خوب شده باشند، لازم است معاینه کامل چشم انجام شود.
آیا مگس‌پران قابل درمان است؟
همان طور که قبلا هم گفته شد مگس پران معمولا علت خطرناکی ندارد و نیازی به درمان نیست.
در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه، مگس پران به تدریج کوچک می شود و فرد نیز عادت می کند که آن را نادیده بگیرد.
اما در مواردی که مگس پران با سوراخ یا پارگی پرده شبکیه همراه باشد،
ممکن است نیاز به اقدامات درمانی مثل لیزر یا عمل جراحی برای جلوگیری از پارگی پرده شبکیه وجود داشته باشد.
مگس‌پران در چه افرادی شایع تر است؟
افراد بالای ۶۰ سال
افراد نزدیک بین
افرادی که سابقه جراحی چشم (به خصوص جراحی آب مروارید) دارند.
افرادی که سابقه التهاب داخلی چشم (یووئیت) دارند.
کلام آخر
همانطور که گفته شد مگس پران قدیمی که سال ها وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است،
معمولا بی‌خطر است، اما در موارد زیر لازم است حتما به چشم پزشک مراجعه کنید:
* مگس‌پرانی که جدیدا ایجاد شده است (حتی اگر پس از چند هفته خود به خود برطرف شده باشد)
* مگس پران قدیمی که جدیدا بزرگ تر شده، یا تغییر دیگری پیدا کرده است.
* مگس پران همراه با جرقه (حتی اگر پس از چند روز جرقه خود به خود برطرف شده باشد)
* مگس‌پران همراه با کم شدن یا تاری دید یا احساس وجود پرده در جلوی چشم
(این علامت، بسیار مهم است و ممکن است ناشی از کنده شدن بخشی از شبکیه باشد که به درمان فوری نیاز دارد) .
