طبع سرد و طبع گرم به چه معناست ؟

برای معرفی طبع و مزاج، ابتدا مسائل مقدماتی را باید بررسی کنیم. می­دانیم که درجه حرارت در بدن انسان و حیوانات خون گرم ثابت است. این ثبات درجه حرارت، از تعادل و توازن بین تولید و اتلاف حرارت در بدن ایجاد می­شود. بدین معنی که در اثر فعل و انفعالات شیمیایی، در بدن حرارت ایجاد شده و درنتیجه بدن گرم می­شود و در اثر عوامل فیزیکی همانند عرق کردن­ و عوامل محیطی بدن حرارت خود را از دست می­دهد. این دو عامل شیمیایی و فیزیکی دایماً موجب اختلال در حرارت بدن می­گردند. آن­چه که موجب تعادل حرارت در بدن می­گردد دستگاه تنظیم حرارتی است که متشکل از سیستم دستگاه عصبی و غدد مترشحه­ ی داخلی است. یعنی دستگاه عصبی و غدد مترشحه­ی داخلی موجب ایجاد تعادل حرارت در بدن می­گردند.

منابع ایجاد حرارت به ترتیب اهمیت کدامند؟

•       فعالیت عضلانی (ورزش)
•       تونوس عضلانی
•       عمل دینامیک ناشی از مواد غذایی
•       تغییرات متابولیسم بازال

موارد اول و دوم تولید حرارت در بدن به­علت سوخت و سازهای شدید کاملاً مشهود است. مبحث دینامیک ناشی از مواد غذایی در بحث گرمی و سردی غذاها گفته خواهد شد. اما نشانه این طبع گرم و سرد حول محور این متابولیسم بازال می­چرخد.

متابولیسم بازال چیست؟

به حداقل میزان انرژی لازم که یک انسان برای زنده ماندن و تأمین انرژی جهت کار قلب، عضلات تنفسی، غدد و سلول­ها در حالت استراحت کامل نیاز دارد متابولیسم بازال می­گویند که به­طور متوسط ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ کالری بزرگ در ۲۴ ساعت است.

تأمین این حداقل که بدون وجود و دخالت سایر عوامل ایجاد حرارت (سه مورد اول) است به­ عهده غدد مترشحه داخلی همچون تیرویید، سورنال، هیپوفیز، لوزالمعده، تیموس و غیره است.

بعضی افراد به­ طور طبیعی دچار پرکاری تیرویید و سایر غدد مترشحه داخلی هستند که موجب افزایش این حداقل انرژی (متابولیسم بازال) می­شود یعنی دچار پرکاری تیرویید هستند، لذا به هنگام لمس دستشان احساس گرمی می‌شود. از نظر طب قدیم این افراد دارای طبع گرم هستند.

برعکس وقتی که غدد مترشحه داخلی دچار کم­کاری و بی‌کفایتی گردند متابولیسم بازال پایین آمده و احساس سردی در وجودشان به ­هنگام لمس حس می­شود که از نظر طب قدیم این افراد دارای طبع سرد هستند.

کشف این راز در طب قدیم ناشی از سال­ها تجربه و مشاهده افراد و بیماران بوده است. پس از این گرمی و سردی طبع مشخص شد. پس کسی طبعش گرم است که متابولیسم بازال وی از حد معمول و متوسط بالاتر باشد و کسی طبعش سرد است که متابولیسم بازال وی از حد متوسط و معمول کمتر باشد.

شناخت طبع

اگر هر انسانی بر طبق طبیعت و مزاج خویش غذا میل کند، کم­تر بیماری به سراغ او خواهد آمد. شناخت طبع بر هر فردی لازم و ضروری است و از طریق آن می‌توان بسیاری از مشکلات که معمولاً برای انسان پیش می­آید پیشگیری کرد.

اصولا کودکانی که متولد می­شوند، طبع خود را از پدر و یا مادر خویش به ارث می­برند و تا آخر عمر با آنان خواهد بود و هیچ­گاه تغییر نمی کند. انسان با شناخت این موضوع و با رعایت تغذیه و خوراک مناسب می­تواند تا حدود زیادی خود را بیمه نماید و از بسیاری بیماری‌ها مصون بماند.

طبع یا ماهیت بدن هر کسی همان طور که بیان شد ارثی است و امور ارثی به عوامل زیادی از جمله: محیط، آب و هوا، تغذیه، نوع زندگی و شرایط محیط زیست بستگی دارد.

انسان‌ها از نظر طبع به سه گروه عمده تقسیم می­شوند که عبارتند از:

•       افراد دارای طبع گرم
•       افراد دارای طبع سرد
•       افراد دارای طبع معتدل

افراد دارای طبع گرم

این افراد به طور معمول دارای بدنی گرم هستند و با خوردن غذاهای گرمی بخش دچار مشکل می‌شوند، صورت آن­ها جوش می‌زند و بدنشان داغ می‌شود، گه گاه دچار خارش پوست می­شوند، پوست سرشان تولید شوره می‌کند و دچار عطش می­شوند. دمای بدنشان نسبت به سایر افراد بیشتر است، معمولاً حدود نیم تا یک درجه تب دارند و زود عصبی می­شوند ولی در مجموع، خونگرم و خوش برخورد هستند. تعداد افراد دارای طبع گرم نسبت به افراد دارای طبع سرد کمتر است.

افراد دارای طبع سرد

اکثریت مردم جهان از طبع سرد برخوردار هستند. این افراد معمولاً دارای پوست سفید هستند و یکی از علت‌های مهم آن، فعال بودن بلغم سیستم یا لنفاتیک است. این افراد میل زیادی به لبنیات، به­ خصوص ماست دارند و زودتر از بقیه دچار بیماری نقرس و رماتیسم می­شوند، پر خواب هستند و به راحتی نمی­توانند از رختخواب جدا شوند، غذا­یشان دیر هضم می­شود، عموماً سست هستند و شاداب نیستند، استعداد چاقی در آنان زیاد است، موی سرشان زودتر از موعد مقرر سفید می­شود و می­ریزد، معمولاً انسان­های خوش­گذرانی هستند و دیرتر از بقیه عصبی می­شوند. افرادی که از طبع سرد برخوردارند اگر رعایت حال خود را نکنند زودتر از دیگران دچار بیماری­های صعب العلاج از قبیل بیماری ام‌اس (MS)، بیماری ای‌ال‌اس (ALS) و پارکینسون می­شوند.

افراد دارای طبع معتدل

این افراد معمولاً بین گرم و سرد قرار دارند. تعداد این قبیل افراد در جامعه نسبت به سایر طبع‌ها کم است. چنین افرادی نسبت به غذا حساسیت زیادی نشان نمی­دهند و معمولاً هر نوع غذایی با طبع این گونه افراد سازگاری دارد و نسبت به بقیه مردم کم­­تر دچار بیماری و کسالت می‌شوند.

اما افرادی که دارای چنین طبعی هستند در دراز مدت دچار بیماری­های سختی می­شوند و دلیل آن هم این است که غذا روی چنین افرادی به سرعت تاثیر نمی­گذارد و همین امر باعث می­شود که سموم به مرور در بدن آن­ها جمع شود و در دراز مدت تاثیر خود را بگذارد.