خواص و تاریخچه میوه انار

میوه انار که به حق «گوهر زمستانی» نام گرفته است، به خاطر فوایدی که برای تندرستی انسان دارد، سبب شده همگان به خوردنش روی آورند.

انار یا همان «صد دانه یاقوت» خودمان میوه ای است با خواص تغذیه ای بسیار فراوان که در مناطق گرم و کویری می روید.

ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان انار در جهان بشمار می رود که سالانه در حدود ۶۰۰ هزار تن انار در ایران استحصال می شود که از این میزان چیزی در حدود ۱۸ هزار و ۶۰۰ تن به خارج از کشور صادر می شود.

اسپانیا یکی از تولیدکنندگان این محصول بشمار می رود که محصول انار آن از لحاظ مرغوبیت و کیفیت قابل مقایسه با انار ایران نیست.

در نتیجه شرایط عالی اقلیمی ایران، اولین درخت انار در ایران و افغانستان رشد کرده است.

البته قبل از دوران یخبندان در فرانسه نیز بقایای آن دیده شده است. همچنین نوع وحشی انار در یمن دیده شده است.

محققان معتقدند که انار از ایران به هند، شمال آفریقا، چین، اروپا و آمریکا سفر کرده است. انار درختی است که شکوفه آن به مدت زیادی روی درخت باقی می ماند و همین باعث زیبایی درخت انار است.

اگر به درخت انار خوب رسیدگی شود، ۵۰ تا ۶۰ کیلو انار خواهد داد که هر یک به وزن ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم است و ۵۰۰ تا ۷۰۰ دانه در داخل آن رشد می کند.

بیشترین سطح زیر کشت این محصول در ایران به مناطقی چون یزد، اصفهان، کرمانشاه، کرمان، زنجان، سمنان، تهران، گرگان، قزوین، مازندران و دیگر استان های مرکزی ایران اختصاص دارد.

اصلی ترین گونه های این محصول، گلوباریک، باجستان، الک شیرین، زاغ، شهور، دانه قرمز، تب لرز، دانه سفید، گل میخوش، ملس، دانه قرمز اصفهانی و ساوه نام دارند.

خواص تغذیه ای میوه انار

می گویند «اگر در باغ خود یک درخت انار بکارید بیماری خانه شما را ترک خواهد کرد زیرا انار درمان خیلی از دردها است!

زیبایی به خانه شما می آید زیرا در داخل گل انار یک پری نشسته است.» یک ضرب المثل خارجی می گوید: «یک سیب در روز دکتر را از خانه شما دور می سازد.» این ضرب المثل به این شکل تغییر داده شده است: «یک انار در روز شما را از مراجعه به دکتر قلب معاف خواهد کرد.»

انار داروی بسیاری از دردها است

ابوعلی سینا در کتاب القانون خود نوشته است که تمام قسمت های انار خواص دارویی دارد.
گل انار خونریزی را بند آورده و لثه ها را قوی می کند، پودر انار زخم های کهنه و مزمن را معالجه می کند و پوست درخت انار برای معالجه هپاتیت، سرفه و زخم به کار می رود.

در سریلانکا گل انار را دم می کنند و معتقدند که برای درمان برونشیت و التهاب چشم مفید است.
مصریان قدیم از میوه انار برای درمان اسهال، دل درد و درمان کرم کدو استفاده می کردند.

بقراط از انار برای التهاب چشم، گچ گرفتن استخوان شکسته و هضم غذا استفاده می کرد.

افسانه هایی در مورد آن وجود دارد

مصریان فرعون های خود را با انار دفن می کردند. یونانیان معتقدند که انار غذای مورد علاقه خدایان است. یونانیان قدیم معتقد بودند که آفرودیت در جزیره قبرس اولین دانه انار را کاشت علاوه بر خواص دارویی و پزشکی، از انار برای تزئین، اسانس بستنی و ژله نیز استفاده می کنند.

این میوه غنی از ویتامین های چون c، B2 و B1 و موادمعدنی مانند سدیم، فسفر، آهن، منیزیم و پتاسیم و ترکیبات قندی ساکارز، گلوکز، فروکتوز و همچنین اسیدهای مالیک و سیتریک است.

از پوست این میوه در صنعت داروسازی برای تولید دارو بهره گرفته شده و از خود میوه درصنعت برای تولید آب میوه و کنسانتره استفاده می شود.

نتایج حاصل از مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهند که مصرف میوه ها و سبزی هایی که حاوی ترکیبات پلی فنولیک هستند، به میزان قابل توجهی از میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و عروقی، سکته های مغزی و سرطان های مختلف می کاهند.

در حقیقت این مواد از طریق تخریب رادیکال های آزاد حاصل از متابولیسم ترکیبات مواد مغذی در بدن تاثیرات ویژه خود را برجای می گذارند.

منبع آنتی اکسیدان

در سال های اخیر نیز مطالعات فراوانی در زمینه تاثیرات بالقوه آنتی اکسیدان های فنولیک در مجامع علمی مختلف انجام شده است که نتایج حاصله حاکی از مزایای فراوان میوه هایی که رنگ قرمز دارند هستند.

انار، انگور قرمز و توت های مختلف قرمز رنگ از جمله این میوه ها بشمار می روند. انار در این میان به دلیل دارا بودن درصد بالایی از این ترکیبات بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

خاصیت آنتی اکسیدانی انار و همچنین خواص ضدتوموری پوست آن از جمله فواید این میوه بشمار می روند که توجه محققان در سراسر دنیا را به خود جلب کرده اند.

ظرفیت آنتی اکسیدانی این میوه بیشتر به دلیل وجود تانن های قابل هیدرولیز شدن مانند پانی کالاجین در ترکیب آن است.

این ماده که خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد، بیشتر در پوست و قسمت های سفید داخل آن یافت می شود. به همین دلیل با توجه به اینکه کل میوه انار در صنعت برای آبگیری مورد استفاده قرار می گیرد، خاصیت آنتی اکسیدانی اینگونه آب میوه ها در مقایسه با آب انارهایی که تنها از دانه انار گرفته شده اند به مراتب بیشتر است.

میوه انار یا آب انگور قرمز؟

پلی فنولیک انار که از وزن مولکولی بالایی نیز برخوردار است، ۱۵ تا ۳۰ برابر در از بین بردن و خنثی کردن رادیکال های آزاد پراکسیل موفق تر عمل می کند و از این رو خاصیت آنتی اکسیدانی انار در مقایسه با آب انگور قرمز و چای سبز تا سه برابر بیشتر گزارش شده است.

همچنین این را هم باید به خواص انار بیفزاییم که این میوه مانع از بین رفتن و تحلیل غضروف ها می شود. تحقیقات اخیر نشان داده اند، آب انار از افزایش آنزیم هایی که سبب ابتلا به التهاب مفاصل و از بین رفتن غضروف ها می شوند، جلوگیری می کند.

انار دارای ماده ضدالتهاب انترلوکین ۱ بی است که این ماده در تحلیل رفتن غضروف ها در اشخاص مبتلا به دردهای مفصلی نقش مهمی دارد. گفتنی است، درد مفاصل از بیماری های رایج درمیان مردم بشمار می رود و افراد مبتلا بیشتر برای تسکین این درد، روش های سنتی و گیاه درمانی را به کار می گیرند.

انتخاب انار و شیوه نگهداری آن

انار را در دست بگیرید تا وزنش را بدانید (دانه های آن حدود ۵۲ درصد وزن کل میوه را تشکیل می دهند). اگر وزن انار به نسبت اندازه اش، سبک بود، سعی کنید انار سنگین تری را بردارید.

پوست انار باید شفاف و سفت بوده و ترک یا شکافی نداشته باشد.

انار درست را می توان تا یک ماه در جای تاریک و خنک و یا به مدت دوماه در داخل یخچال نگهداری کرد.

دانه های این میوه را تا سه روز می توان در یخچال نگه داشت.

برای یخ زدن دانه ها، باید آن ها را درون ظرف بی منفذی ریخت. به این ترتیب حدود شش ماه داخل یخ زن (فریزر) سالم می مانند.

موقعی که یخ دانه ها باز می شود، دیگر مثل دانه های تازه قابل خوردن نیستند، ولی برای آب گرفتن مناسب می باشند.

در واقع، فرایند انجماد، دیواره های یاخته ای (سلولی) گوشت میوه که دانه ها را در برگرفته اند، از بین می برد و همزمان با آب شدن یخ، عصاره خود را از دست می دهند.

چنانچه آب انار را گرفته اید، آن را می شود به مدت تقریبی شش ماه داخل ظرف بی منفذی منجمد ساخت.

فرآورده های میوه انار

از آب انار برای درست کردن ژله، عصاره، چاشنی (سس)، چاشنی سرکه ومخلوط آب نمک، سرکه و ادویه استفاده می شود.

تمام دانه ها را می توان روی سالاد یا پس غذا (دسر) پاشید و یا همراه باگوشت قرمز، گوشت ماکیان یا ماهی مصرف کرد.

برای درآوردن دانه های میوه مزبور، بالا تا پایین آن را قاچ کنید و پوست را چند جا به طور عمودی از بالا به پایین آرام ببرید.

سپس انار را در ظرفی پر آب بیندازید. هرقسمت را به دقت از هم جدا سازید و به کمک انگشتانتان دانه ها را از تکیه گاه هایشان واقع در مغز میوه در آورید و غشاهای نازک که خوشه را از دانه ها مجزا می کنند، بیرون آورید.

به این ترتیب دانه ها پایین افتاده و پوست و غشا بالا می مانند. آنگاه دانه ها را داخل آب کش بریزید.

اگر می خواهید آب انار بگیرید، دانه های آن را در مخلوط کن بریزید و بگذارید آنقدر کارکند تا عصاره میوه به دست آید.

سپس به وسیله الک دارای سوراخ های ریز، یا (پارچه ای نازک) دانه ها را از عصاره جدا کنید.

به طور کلی، یک انار متوسط حدود سه چهارم پیمانه دانه و نصف پیمانه آب به دست می دهد. قسمت های مورد استفاده میوه انار; گل، دانه، پوست، ریشه، برگ و ساقه است.

پیشنهاد مطالعه: آب انار با سرطان پروستات مقابله می کند!