التهاب پروستات

پروستات یک غده کوچک و گردو شکل است که در زیر مثانه آقایان قرار گرفته است و بوسیله پیشابراه احاطه شده است. این غده قسمت اعظم مایع منی را تولید می کند. دردناک شدن این غده را پروستاتیت گویند که معمولا با التهاب همراه است. پروستاتیت یک مشکل بهداشتی بین المللی است. نتایج تحقیقات اپیدمیولوژیک در سه قاره اروپا، آمریکا و آسیا نشان میدهد که تقریبا ۱۰-۲ درصد آقایان از نوع مزمن بیماری رنج می برند و حدود ۵۰ % مردان حداقل یکبار در طول زندگی خود از علائم این بیماری رنج برده اند.

پروستاتیت مهمترین مشکل اورولوژیک در مردان جوانتر از ۵۰ سال و سومین بیماری شایع اورولوژیک در مردان بالای ۵۰ سال است. این بیماری می تواند باعث ایجاد درد شدید، علائم ادراری، اختلالات جنسی، ناباروری و کاهش کیفیت زندگی گردد. علت پروستاتیت  کاملا مشخص نیست؛ در نیمی از مردانی که پروستاتیت دارند هیچگونه علائم التهاب و یا علت مشخصی دیده نمی شود؛ در بیمارانی هم که التهاب وجود دارد فقط در ۱۰ % موارد عفونت باکتریایی وجود دارد. در بیش از نیمی از بیماران علائم در زمستان تشدید می شود.

انواع پروستاتیت:

• پروستاتیت حاد، عفونت پروستات است و علائم آن معمولا ناگهانی ایجاد میگردد.
• پروستاتیت باکتریایی مزمن، یک عفونت طولانی مدت پروستات است و علائم آن معمولا به تدریج ایجاد میشود.
• پروستاتیت و یا سندرم درد لگنی غیر التهابی، ( که قبلا به نام درد پروستات یا پروستوداینی خوانده می شد.) پروستات دردناک بدون عفونت یا التهاب است.
• پروستاتیت  التهابی بدون علامت، التهاب پروستات است که درد یا علامت دیگری ندارد.

نشانه های پروستات (پروستاتیت) چیست؟

• نشانه ها و علائم در همه انواع پروستاتیت مشابه است ؛ به جز در پروستاتیت حاد و پروستاتیت بدون علامت.
• در بیماری حاد علائم به صورت  شدید و ناگهانی  ایجاد می شود و با تب و لرز همراه است.
• علائم انواع مزمن پروستاتیت ممکن است خفیف باشد و بتدریج در طی هفته ها یا ماهها ایجاد گردد.

علائم پروستاتیت شامل یک و یا چند علامت زیر است:

• – احساس فوریت برای دفع ادرار، حتی اگر مقدار ادرار کم باشد.
• – احساس سوزس هنگام ادرار کردن
• – سختی در شروع ادرار و قطع مکرر جریان ادرار ( یعنی ادرار به جای اینکه یکنواخت جریان یابد به صورت موجی جریان می یابد و متناوبا به صورت کم فشار و سپس با فشار معمولی جریان می یابد.
• – احساس دفع ناقص ادرار و خالی نشدن کامل مثانه
• – احساس درد و یا ناراحتی در کمر، ناحیه بین بیضه ها و مقعد، پایین شکم، قسمت بالای رانها و ناحیه لگن. درد ممکن است در طی حرکات روده بدتر گردد.
• – احساس درد و ناراحتی مبهم در طول و یا بعد از انزال
• – درد در نوک آلت

پروستاتیت چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک بعد از اطلاع از علائم بیمار بوسیله یافته هایی که در معاینه بالینی بدست می آورد بیماری را تشخیص می دهد.ممکن است آزمایشات خون و ادرار هم برای تعیین نوع پروستاتیت لازم باشد.
چگونه پروستاتیت را درمان می کنند؟
درمان بستگی به نوع پروستاتیت دارد. ممکن است دارو برای کنترل درد، کاهش التهاب، نرم شدن مدفوع و رفع انقباضات عضلات مثانه لازم باشد. اگر پروستاتیت باکتریایی باشد آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد.

نگاه دقیقتر به انواع پروستاتیت

حدود ۹۰% مردان مبتلا به پروستاتیت، پروستاتیت مزمن یا سندرم درد لگنی التهابی و یا غیر التهابی دارندکه علت آن شناخته نشده است. و بقیه ۱۰%مبتلا به عفونت باکتریایی می باشند.

پروستاتیت حاد و مزمن باکتریایی

عفونت باکتریایی می تواند باعث ایجاد پروستاتیت حاد و یا پروستاتیت مزمن باکتریایی می شود.
باکتری ها از راه های زیر وارد پروستات می شوند:

1. از طریق پیشابراه
2. از طریق ادرار( در صورتی که فرد مبتلا به عفونت مثانه باشد.)
3. از طریق وسایل خارجی مانند کاتترها( سوندهای) ادراری

پروستاتیت مزمن و یا سندروم درد لگنی التهابی (پروستاتیت غیر باکتریایی)

علت خاصی برای پروستاتیت مزمن التهابی شناخته نشده است.ولی متخصصین علل احتمالی زیر را برای آن مطرح می سازند:

• – انسداد جریان ادرار
• – حرکت غیرطبیعی ادرا و ترشحات پروستات به داخل غده پروستات
• – میکروارگانیسمهایی که باعث عفونت پروستات می شوند.این میکروارگانیسمها در صورت وجود در ادرار یافت نمی شوند.
• – بیماریهای خود ایمنی ناشی از واکنش سیستم ایمنی بدن بر ضد پروستات
• – مواد شیمیایی که به طور طبیعی در ادرار وجود دارند مثل اسید اوریک که ممکن است وارد پروستات شوند و باعث تحریک آن گردند.
• –  عملکرد غیر طبیعی اعصاب و عضلات پروستات
• – تحقیقات نشان می دهد دربیمارانی که اختلالات افسردگی و سوماتیزاسیون هستند این بیماری بیشتر دیده می شود.

پروستاتیت یا سندروم درد لگنی غیر التهابی (پروستوداینی)

علل آن شبیه پروستاتیت مزمن التهابی است.

به عقیده بعضی از متخصصین ممکن است اصلا پروستات درگیر نباشد و این امر ناشی از مخلوطی از عوامل شامل مشکلات سیستم عصبی، کشش عضلات کف لگن و عوامل التهابی باشد که درد ایجاد می کند.

در بیماری پروستاتیت چه اتفاقی می افتد؟

پروستاتیت به خصوص اگر مدت زیادی ادامه یابد می تواند استرس، اضطراب و افسردگی ایجاد کند.

در پروستاتیت حاد، بیماران تب و لرز دارند و گاه بستری می شوند. بیشتر بیماران با آنتی بیوتیک به طور کامل بهبود می یابند. درمان تاخیری خطر ایجاد عوارض را افزایش می دهد مانند عفونت خون، سپسیس، آبسه پروستات در پروستاتیت باکتریایی مزمن، درمان مشکل است چون بسیاری از داروها به سختی به پروستات میرسند. آقایانی که پروستاتیت باکتریایی مزمن دارند به طور مرتب دچار عفونتهای مکرر ادراری میشوند. عفونت ممکن است به اپیدیدیم هم گسترش یابد. وجود سنگهای عفونی پروستات ممکن است درمان پروستاتیت باکتریایی را مشکل تر کند. پروستاتیت مزمن یا سندرم درد لگنی التهابی و غیر التهابی معمولا در طول زمان بدون عوارض جدی بهتر می شود ولی علائم آن گاهی به صورت غیر منتظره برمی گردد.

چه عواملی میزان خطر را افزایش می دهد؟

عواملی که خطر ابتلا به پروستاتیت را افزایش می دهند:

1. عفونت اخیر دستگاه ادراری
2. انجام سیستوسکوپی( دیدن مستقیم داخل مثانه با دستگاه) و یا گذاشتن کاتتر و یا سوند ادراری
3. بیماریهای مقاربتی
4. آسیبهایی مانند افتادن از دوچرخه و اسب

اگر بیماری پروستاتیت باکتریایی مزمن داشته باشد، شانس ابتلای مجدد وی افزایش می یابد.

چه موقع لازم است بیمار توسط پزشک ویزیت گردد؟

اگر تب و لرز ناگهانی همراه با مشکلات ادرای نظیر درد، سوزش ادرار و یا مشاهده خون یا چرک در ادرار داشتید فورا باید به اورژانس یا پزشک مراجعه کنید چون این علائم ممکن است علائم پروستاتیت باکتریایی حاد باشد. در صورتی که دچار علائم ادراری ، درد مداوم کمر، درد اسکروتوم و یا آلت تناسلی و یا درد ناحیه بین اسکروتوم و مقعد شدید و یا پس از انزال یا حرکات روده ای دچار درد شدید باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

اگر دچار عفونتهای مکرر دستگاه ادراری می شوید و یا ترشحاتی از آلت دارید و یا دچار زخمهای ناحیه تناسلی هستید و یا اگر مشکلاتی در ادرار کردن دارید نظیر ادرارهای مکرر شبانه، مشکل در شروع ادرار، کاهش جریان ادرار و ادرار مکرری که با نوشیدن زیاد مایعات همراه نباشد حتما به پزشک مراجعه کنید.

بعضی از آقایان در دورانی از زندگی خود در ناحیه پروستات خود درد مبهم و یا یک ناراحتی احساس میکنند ؛ اگر شما دچار چنین حالتی شدید ولی تب و لرز نداشتید شاید بهتر باشد برای چند هفته در منزل خود را درمان کنید و از داروهای ضد دردی که بدون نسخه داده می شود نظیر آسپیرین، ایبوپروفن و یا استامینوفن برای رفع درد استفاده نمایید. ولی اگر علائم ادراری پیدا کردید و درد هم ادامه یافت بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

پزشک شرح حال کاملی از بیماری شما  و سوابق پزشکی شما خواهد پرسید تا علت و نوع پروستاتیت را تشخیص دهد.

پروستاتیت حاد که کم شیوع ترین نوع است ولی ساده ترین نوع تشخیص را دارد. اگر پزشک به نوع حاد مشکوک شود یک کشت ادرار انجام خواهد شد تا وجود باکتری بررسی شود. اگر شرح حال و معاینه بالینی شما، به نفع پروستاتیت حاد نبود، یک تست ادرار قبل و بعد از ماساژ پروستات و جمع آوری ترشحات مایع منی ممکن است درخواست گردد.

اگر علائم شما با درمان بهتر نشد و یا عفونت پروستات شما ادامه یافت و یا علائم و یافته های بالینی امکان وجود علل مثانه ای  و یا سرطان پروستات را مطرح کند و یا اگر پزشک به عوارض ناشی از پروستاتیت مشکوک شود ممکن است آزمایشات دیگری درخواست شود. این آزمایشان ممکن است شامل آزمایش خون، کشت خون، سی تی اسکن و یا ام. آر آی، سونوگرافی لگن  و یا آزمایشات تخصص دیگری  باشد.

چشم انداز درمان پروستات

درمان پروستاتیت معمولا با تجویز آنتی بیوتیک برای هفته های متمادی آغاز می گردد. اگر احساس بهبود هم داشتید ممکن است طبق توصیه پزشک دارو  برای ۲ تا ۳ ماه ادامه یابد و اگر بهتر نشدید ، ضمن ادامه درمان آنتی بیوتیکی  آزمایشات دیگری نیز درخواست شود. در پروستاتیت حاد هدف، درمان کامل عفونت و پیشگیری از عوارض است. پروستاتیت حاد باکتریایی با آنتی بیوتیک درمان می شود و داروهای ضد تب و ضد درد، مصرف مایعات و استراحت برای بیمار تجویز می گردد. در مواردی که نیاز به آنتی بیوتیک تزریقی داخل وریدی هست و یا در مواردی که بیمار قادر به ادرار کردن نیست بیمار بستری خواهد شد.

• اکثر آقایان به سرعت به درمان پاسخ می دهند و درمان آنها ۴ تا ۶ هفته طول می کشد.
• در پروستاتیت مزمن باکتریایی هدف، درمان عفونت و پیشگیری از عوارض است؛ در این موارد درمان آنتی بیوتیکی حدود ۶ تا ۱۲ هفته طول می کشد.
• ممکن است درمان آنتی بیوتیکی برای پیشگیری از عفونت نیز لازم باشد.
• سنگهای پروستاتی مزمن ممکن است درمان عفونت را مشکلتر کند. لذا در صورت وجود باید به روش جراحی خارج شوند.
• ممکن است به خاطر مشکلات دستگاه ادراری مانند تنگی گردن مثانه جراحی لازم باشد.
• بندرت در صورت عفونتهای بسیار مکرر، به عنوان آخرین راه حل می توان پروستات را به روش جراحی خارج کرد.
• در پروستاتیت مزمن التهابی درمان ممکن است مشکل باشد.
• اول از همه آنتی بیوتیک حداقل برای مدت ۴ هفته داده می شود، اگر علائم بهبود نیافت این درمان معمولا قطع می شود.

درد ناشی از اسپاسم عضلات پروستات

در صورتی که علت درد و مشکلات بیمار ناشی از اسپاسم عضلات باشد از شل کننده های عضلانی مانند داروهای بلوک کننده آلفا  استفاده خواهد شد.
درمان با هدف کاهش التهاب نیز ممکن است در از بین رفتن درد موثر باشد.
فیناستراید دارویی است که رشد پروستات را کند می کند. ممکن است از این دارو نیز استفاده شود.
ماساژ پروستات ۳ تا ۴ بار در هفته، ممکن لست به از بین رفتن علائم کمک کند.
مشاوره، بیوفیدبک  و تکنیکهای آرامش یابی ممکن است در کاهش استرسی که باعث ایجاد درد میشود موثر باشد.

در پروستاتیت مزمن غیر التهابی، درمان مشکل است چون علت دقیق آن مشخص نشده است . هدف اولیه  درمان از بین رفتن علائم است. داروهای ضد درد غیر مخدر، شل کننده های عضلانی و بلوک کننده های گیرنده آلفا در درمان کاربرد دارد. درمان فیزیکی، درمان برای کاهش اضطراب، ورزش، ماساژ درمانی ، تمرینات بیوفیدبک ویا کاهش استرس به هر طریق،  ممکن است به آقایان کمک کند. گاهی پرهیز از مصرف الکل، کافئین و ادویه جاتی مثل فلفل قرمز  می تواند موثر باشد به ویژه اگر مصرف این مواد علائم را بدتر می کند.

برای پیشگیری از ایجاد پروستاتیت اقدامات زیر مفید است:

• – رعایت بهداشت و تمیز نگهداشتن آلت تناسلی
• – نوشیدن مقادیر کافی مایعات برای داشتن ادرارهای منظم
• – درمان زودهنگام عفونت های ادراری احتمالی

درمانهای خانگی پروستات

در پروستاتیت باکتریایی حاد یا مزمن حتما برای گرفتن آنتی بیوتیک به پزشک مراجعه کنید به ویژه اگر تب و لرز دارید.
استفاده از داروهای ضد درد مثل آسپیرین و یا مسکن های ضد التهابی و یا استامینوفن ممکن است مفید باشد.
نشستن در لگن آب گرم به طوری که تمام ناحیه باسن و لگن در آب قرار گیرد.

هنگام عفونت از خود مراقبت کنید؛ بیشتر استراحت کنید و مقادیر زیادی مایع بنوشید. این کار باعث می شود احساس بهتری داشته باشید و شانس بهبودی شما افزایش یابد. مقادیر زیادی غذاهای فیبردار مثل میوه، سبزی و نانها و غلات سبوس دار مصرف کنید و آب فراوان بنوشید تا مانع ایجاد یبوست شود. هنگام التهاب پروستات، حرکات روده ممکن است دردناک باشد لذا استفاده از نرم کننده های مدفوع توصیه می شود. در پروستاتیت یا سندرم درد لگنی التهابی و غیر التهابی درمان خانگی ممکن است به کنترل علائم و از ین رفتن درد کمک کند. در این موارد توصیه های بالا را رعایت کنید و به موارد زیر نیز توجه فرمایید:

• – از خوردن الکل، کافئین و غذاهای ادویه دار بپرهیزید.
• – سعی کنید استرسهای خود را اداره کنید:
  – تنفس عمیق، تمرینات آرامش یابی، ورزش و حذف محیط پر استرس می تواند موثر باشد.
  – چون استرس و اضطراب می تواند باعث بدتر شدن علائم گردد.
  

درمانهای دیگر پروستات

ماساژ پروستات در هنگام پروستاتیت یک درمان قدیمی است که به تازگی مجددا مورد توجه قرار گرفته است چون داروها همیشه در درمان پروستاتیت چندان موفق نیستند. یک پرسنل آموزش دیده بهداشتی با یک دستکش آغشته به ژل از طریق مقعد و رکتوم یک انگشت خود را نزدیم می کند و آنرا ماساژ میدهد.
به هر حال باید دانست که درمان این بیماری، مانند بسیاری از بیماریهای مزمن نیاز به همکاری تنگاتنگ پزشک و بیمار دارد.