افسردگی ؛ نشانه ها، علل و درمان

پیش‌ازاین عقیده بر این بود که «تمام آن در سر شماست» و اگر واقعاً تلاش کنید می‌توانید خود را از آن رها کنید. امروزه پزشکان می‌دانند که افسردگی نوعی ضعف نیست و شما به‌تنهایی نمی‌توانید آن را درمان کنید. افسردگی یک اختلال پزشکی با زمینه شیمیایی یا زیست‌شناسی است. گاهی اوقات یک زندگی پراسترس محرکی برای افسردگی می‌شود. در سایر موارد به نظر می‌رسد که افسردگی بدون یک علت تعیین‌شده مشخص و به‌طور خود به خودی روی می‌دهد.

افسردگی، بدون توجه به علت آن چیزی بیش از یک حالت محزون و یا یک خمودگی دراماتیک است.

افسردگی می‌تواند تنها یک‌بار در زندگی فرد اتفاق بیفتد. به‌هرحال اغلب به‌صورت حملات تکراری در طول زندگی با دوره‌های بدون افسردگی در بین آن‌ها اتفاق می‌افتد یا می‌تواند وضعیتی مزمن باشد که نیازمند یک درمان پیوسته در طی زندگی باشد.

• این اختلال بیش از ۱۸ میلیون آمریکایی را در تمام سنین و نژادها مبتلا کرده است.

داروهایی که در دسترس هستند، حتی در مورد افسردگی‌های بسیار شدید ایمن و مؤثر هستند. با درمان مناسب، بسیاری از افرادی که افسردگی شدید دارند، در عرض چند هفته بهبودی می‌یابند و می‌توانند به فعالیت‌های طبیعی روزانه خود بازگردند.

علائم و نشانه‌های افسردگی

دو نشانه شاخص افسردگی که نشانه‌های کلیدی برای تشخیص محسوب می‌شوند در زیر آورده شده‌اند.

– از دست دادن علاقه به امور روزمره طبیعی

شما علاقه و خوشحالی خود را در فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید از دست می‌دهید.

• این مورد «بی‌لذتی» نامیده می‌شود.

– خلق افسرده

• شما احساس غم یا ناامیدی، بی فریادرسی می‌کنید و امکان دارد نوبت‌های گریه داشته باشید از دید پزشکان یا سایر مراقبین بهداشتی که افسردگی را تشخیص می‌دهند، علاوه بر موارد فوق بیشتر علائم و نشانه‌هایی که در زیر آورده شده‌اند نیز می‌تواند در بیشتر روزها و یا تقریباً هرروز، به مدت حداقل دو هفته در فرد وجود داشته باشند.

– اختلالات خواب

• خواب زیاد یا مشکلات حین خواب می‌تواند علامتی باشد مبنی بر اینکه شما افسرده هستید.
• بیدار شدن در نیمه‌شب یا صبح زود و ناتوانی در به خواب رفتنِ دوباره، معمول هستند.

– اختلال در فکر کردن یا متمرکز شدن

• ممکن است برای تمرکز کردن یا تصمیم گرفتن دچار زحمت شوید و مشکلاتی با حافظه خود داشته باشید.
• و این یکی از علائم و نشانه‌های افسردگی باشد.

– کاهش وزن یا وزن گیری قابل‌توجه

• کاهش یا افزایش وزن بدون توجیه می‌تواند نشان‌دهنده افسردگی باشد.

– پرخاشگری یا کاهش حرکات بدن

• ممکن است بی‌قرار، پرخاشگر، تحریک‌پذیر و زودرنج به نظر برسید.
• یا ممکن است این‌طور به نظر برسد که کارهایتان را با سرعت آهسته انجام می‌دهید و به سؤالات به آهستگی و با صدای یکنواخت پاسخ می‌دهید.

– خستگی

• ممکن است احساس کسالت و فقدان انرژی را تقریباً هرروز داشته باشید.
• ممکن است صبح هنگام به‌اندازه زمانی که در شب قبل به رختخواب می‌رفتید احساس خستگی کنید.

– اعتمادبه‌نفس پایین

• ممکن است احساس بی‌ارزشی کنید و احساس گناه شدید داشته باشید.

– کاهش علاقه به فعالیت جنسی

• اگر پیش از ظهور افسردگی ازنظر جنسی فعال باشید، ممکن است کاهش قابل‌توجهی در سطح علاقه خود به داشتن ارتباط جنسی احساس کنید.

– افکار مرگ

• ممکن است دیدگاه منفی نسبت به خود، موقعیت خود و آینده خود داشته باشید.
• ممکن است افکار مرگ، مردن و خودکشی داشته باشید.
• افسردگی می‌تواند شکایات جسمی گسترده‌ای را نیز مانند خارش عمومی، تاری دید، افزایش تعریق، دهان خشک، مشکلات گوارشی (سوءهاضمه، یبوست و اسهال) سردرد و کمردرد ایجاد نماید.
• کودکان، نوجوانان و بالغین ممکن است به‌طور متفاوتی به افسردگی واکنش دهند.
• در این گروه‌ها ممکن است نشانه‌ها اشکال مختلف داشته باشد یا با دیگر وضعیت‌ها پوشانده شود.

انواع اصلی افسردگی

– افسردگی اساسی

این نوع از اختلال خلق بیش از دو هفته پایدار می‌ماند. نشانه‌ها می‌تواند، شامل: احساس عظیم غم و سوگ، از دست دادن علاقه و خوشحالی در فعالیت‌هایی که معمولاً برایتان لذت‌بخش است و احساس گناه و بی‌ارزشی باشد. این نوع افسردگی می‌تواند باعث کم‌خوابی، تغییر اشتها، خستگی شدید و مشکل شدن تمرکز شود. افسردگی شدید می‌تواند خطر خودکشی را افزایش دهد.

– دیستایمی Dysthymia

نوع خفیف‌تر اما مداوم‌تر افسردگی است.

این نوع حداقل دو سال و اغلب بیش از ۵ سال دوام می‌آورد. علائم و نشانه‌ها معمولاً ناتوان‌کننده نیستند و دوره‌های دیس تایمی می‌تواند با دوره‌های کوتاه‌مدت احساس طبیعی بودن جابه‌جا شود. ابتلا به دیس تایمی شما را درخطر بیشتر برای افسردگی اساسی قرار می‌دهد.

– اختلالات تطابقی

اگر فردی که محبوب شماست فوت کند، شغلتان را از دست بدهید یا تشخیص سرطان برای شما گذاشته شود بسیار طبیعی است که احساس فشار، غم، عصبانیت یا لبریز شدن کنید. درنهایت بسیاری افراد با پایان استرس‌های زندگی به حالت اولیه بازمی‌گردند؛ اما بعضی خیر، این چیزی است که بنام اختلال تطابقی خوانده می‌شود. زمانی که پاسخ شما به یک حادثه یا واقعیت پراسترس باعث ایجاد علائم افسردگی می‌شود. بعضی افراد در پاسخ به یک حادثه منفرد دچار اختلال تطابقی می‌شوند. به نظر می‌رسد این مشکل در دیگران از ترکیبی از عوامل استرس‌زا ریشه دارد. اختلال تطابقی می‌تواند حاد باشد (کمتر از ۶ ماه دوام بیاورد) یا مزمن باشد (به مدت طولانی‌تری باقی بماند).

پزشکان اختلالات تطابقی را بر اساس اینکه علائم و نشانه‌های اولیه به‌صورت افسردگی یا اضطراب باشند طبقه‌بندی می‌کنند.

اختلالات دوقطبی

• داشتن دوره‌های عودکننده افسردگی و سرخوشی (مانیا = شیدایی) مشخص‌کننده اختلال دوقطبی است.
• ازآنجاکه این وضعیت احساسات را در هر دو سر طیف (قطب‌ها) درگیر می‌کند،
  اختلال دوقطبی یا اختلال A افسردگی – شیدایی@ نامیده می‌شود.
• شیدایی بر قضاوت اثر می‌کند و باعث گرفتن تصمیمات غیرهوشمندانه می‌شود.
• بعضی افراد مراحلی از افزایش خلاقیت و نوآوری در طی مرحله شیدایی دارند.
• تعداد حملات هر حمله در هر یک از قطب‌ها ممکن است مساوی نباشد.

بعضی افراد ممکن است چندین حمله افسردگی پیش از مرحله شیدایی داشته باشند یا بالعکس.

اختلالات خلقی فصلی

• اختلالات خلقی فصلی شکلی از افسردگی است که به تغییرات فصل و فقدان تماس با آفتاب مربوط است.
• ممکن است باعث بروز سردرد، تحریک‌پذیری و سطح پایین انرژی شود.
• بسیاری افراد با افسردگی علائم اضطراب را هم نشان می‌دهند.
• اضطرابی که بعد از سن ۴۰ سالگی ایجاد شود اغلب به افسردگی مربوط است تا یک مشکل مستقل.

علل افسردگی

هیچ علت منفردی برای افسردگی وجود ندارد. این بیماری غالباً شکل خانوادگی دارد. کارشناسان معتقدند که یک حساسیت ژنتیکی در ترکیب با عوامل محیطی مانند استرس یا بیماری جسمی می‌تواند باعث ایجاد یک عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز بانام نوروترانسمیترها شود که موجب افسردگی می‌شود. به نظر می‌رسد عدم تعادل بین سه نوروترانسمیتر – سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین – با افسردگی مرتبط باشد.

دانشمندان کاملاً نمی‌دانند که چگونه عدم تعادل در نور و ترانسمیترها می‌تواند علائم و نشانه‌های افسردگی را ایجاد کند. به‌طورقطع مشخص نیست که آیا تغییرات نوروترانسمیترها علت افسردگی است یا نتیجه آن.

عواملی که با افسردگی مربوط هستند شامل موارد زیر است:

ارث:

محققین چند ژن را که ممکن است با اختلالات دوقطبی مربوط باشند را مشخص کرده‌اند، آنان به دنبال ژن‌هایی می‌گردند که با سایر اشکال افسردگی مرتبط باشند؛ اما همه افرادی که سابقه فامیلی افسردگی را دارند به این اختلال دچار نمی‌شوند.

استرس:

وقایع پراسترس زندگی، به‌ویژه از دست دادن یا تهدید به از دست دادن یک فرد محبوب با شغل می‌تواند محرک افسردگی باشد.

داروها:

استفاده طولانی‌مدت از برخی داروها مانند داروهایی که جهت کنترل فشارخون استفاده می‌شوند، قرص‌های خواب یا قرص‌های جلوگیری از بارداری می‌توانند علائم افسردگی را در بعضی افراد ایجاد کنند.

بیماری‌ها:

ابتلا به یک بیماری مزمن، مثل بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت، سرطان یا آلزایمر باعث می‌شود که شما درخطر بیشتری برای افسردگی قرار بگیرد.

• مطالعات یک ارتباط ثابت نشده بین افسردگی و بیماری قلبی را نشان می‌دهد.
• افسردگی در بسیاری افرادی که حمله قلبی داشته‌اند اتفاق می‌افتد.
• افسردگی درمان‌نشده می‌تواند شما را درخطر بیشتری برای مرگ در سال‌های اول پس از سکته قلبی قرار دهد.

ابتلا به کم‌کاری تیروئید حتی اگر خفیف باشد هم می‌تواند باعث بروز افسردگی شود.

شخصیت:

صفات شخصیتی خاصی مانند اعتمادبه‌نفس پایین و وابستگی شدید، بدبینی و حساسیت در برابر استرس‌ها می‌تواند شما را مستعد افسردگی نماید.

افسردگی پس از زایمان:

احساس خفیف ناراحتی که معمولاً چند روز تا چند هفته پس از زایمان اتفاق می‌افتد در مادران مسئله شایعی است. در این زمان ممکن است احساس ناراحتی، عصبانیت، اضطراب، تحریک‌پذیری و کاهش ظرفیت کنید. فرم شدیدتری از baby blues افسردگی پس از زایمان نامیده می‌شود که آن‌هم تازه مادران را گرفتار می‌کند.

الکل، نیکوتین و سوءاستفاده از مواد:

کارشناسان تصور می‌کردند افراد افسرده الکل، نیکوتین و داروهای تغییردهنده خلق را به‌عنوان راهی برای کاهش افسردگی استفاده می‌کنند؛

• اما درواقع استفاده از این مواد می‌تواند با افسردگی و اختلال اضطرابی مرتبط باشد.

رژیم غذایی:

کمبودهای اسیدفولیک و ویتامین B12 می‌تواند باعث ایجاد نشانه‌های افسردگی شود. سطوح پایین هر دو ماده مغزی با پاسخ ضعیف‌تری به داروهای ضدافسردگی همراه هستند.

عوامل خطرساز افسردگی

افسردگی تمام سنین و تمام نژادها را مبتلا می‌کند. میزان افسردگی در میان افراد متأهل، بخصوص مردان متأهل و افرادی که ارتباطات طولانی‌مدت دارند کمتر است. این میزان در بین افراد مطلقه و کسانی که تنها زندگی می‌کنند بیشتر است. احتمال عدم‌تشخیص افسردگی در افراد سن بسیار بیشتر است.

زنان دو برابر بیش از مردان افسردگی را تجربه می‌کنند. گرچه مردان احتمال کمتری نسبت به زنان برای افسردگی دارند، این اختلال بین ۳ تا ۴ میلیون مرد آمریکایی را مبتلا ساخته است. تفاوت‌های جنسیتی تا حدی می‌تواند ناشی از علل بیولوژیک مثل هورمون‌ها و تغییرات متفاوت سطح وروتر انسمیترها باشد.

چه وقت باید به دنبال توصیه پزشکی رفت

اگر علاقه کمی به فعالیت‌های لذت‌بخش در خود احساس می‌کنید، اگر احساس غم، ناامیدی، خستگی یا بی‌ارزشی می‌کنید و اگر عادات خواب و خوراک شما به میزان زیادی تغییر کرده، پزشک خود را ببنید تا مشخص کنید که آیا افسردگی دارید یا خیر. اگر کسی را می‌شناسید که مشخصات افسردگی را نشان می‌دهد، او را تشویق به دریافت کمک کارشناسانه کنید.

غربالگری و تشخیص علائم و نشانه‌های افسردگی

برای تشخیص افسردگی، پزشک معاینه بالینی شامل:
آزمایش‌هایی برای رد کردن وضعیت‌هایی که می‌توانند علائم تقلیدکننده افسردگی را ایجاد کنند انجام دهد.

اگر پزشک شما علائم افسردگی شدید را می‌بینید یا به‌احتمال خودکشی مشکوک است می‌تواند شما را به متخصص روان‌پزشک ارجاع کند یا حتی بستری فوری را توصیه کند.

پزشک یا روان‌پزشک تشخیص افسردگی را بر اساس علائم و نشانه‌های مشخص بیماری بعلاوه حضور علائم و نشانه‌هایی که معمولاً همراه با افسردگی هستند می‌گذارند.

عوارض افسردگی

افسردگی یک بیماری جدی است که می‌تواند آثار وخیمی بر فرد و خانواده به‌جا گذارد. افسردگی درمان‌نشده می‌تواند منجر به مارپیچ نزولی ناتوانی، وابستگی و خودکشی شود. میزان خودکشی در مردان ۴ برابر بیشتر از زنان است، گرچه زنان بیشتر اقدام به خودکشی می‌کنند.میزان خودکشی پس از ۷۰ سالگی در مردان افزایش می‌یابد و این میزان پس از ۸۵ سالگی بیشتر است.

علائم هشدار خاصی می‌تواند نشان‌دهنده افسردگی شدید و احتمال خودکشی باشند.
با جدیت هر درمانی را برای پیشگیری از خودکشی به‌کارگیرید حتی اگر فرد تحت درمان افسردگی است. اگر هر یک از علائم خطر زیر را مشاهده کردید با یک پزشک یا درمانگاه روانی تماس بگیرید.

• (pacing) آرامش، رفتار پرخاشگرانه، تغییرات خلقی زیاد و بی‌خوابی برای چند شب متوالی.
• تهدید یا عمل به آسیب جسمی یا خشونت.
• تهدید یا صحبت در مورد مرگ یا خودکشی مانند:
  A دیگر برایم اهمیت ندارد@ یا A دیگر نیازی نیست بیش از این نگران من باشی @.
• افت فعالیت‌ها و ارتباطات.
• کارهایی مانند خداحافظی با دوستان، نوشتن وصیت‌نامه یا … .
• بهبود ناگهانی خلق پس از یک دوره افسردگی.
• رفتار خطرناک غیرطبیعی مانند خرید یا حمل اسلحه یا رانندگی … .

درمان افسردگی

ساخت داروهای ضدافسردگی و داروهای تثبیت‌کننده خلق درمان افسردگی را بهبود بخشیده است.

داروها می‌توانند علائم افسردگی را برطرف کنند و در بسیاری از انواع بیماری تبدیل به خط اول درمان شده‌اند. روان‌درمانی هم می‌تواند بخشی از درمان باشد که به شما کمک می‌کند با مشکلات دائمی خود که افسردگی را تحریک می‌کند یا به آن دامن می‌زند کنار بیایید. ترکیبی از داروها و یک دوره کوتاه روان‌درمانی درصورتی‌که افسردگی خفیف یا متوسط داشته باشید، معمولاً با دارو یا درمان الکترو شوک آغاز می‌شود. به‌محض اینکه بهتر شوید روان‌درمانی می‌تواند مؤثرتر واقع شود.

پزشکان عموماً افسردگی را در دو مرحله درمان می‌کنند. درمان حاد دارویی به برطرف کردن علائم تا آنجا که شما احساس خوب بودن پیدا کنید کمک می‌کند. به‌محض اینکه علائمتان برطرف شود، زمان نگه‌دارنده مشخصاً با مدت ۶ تا ۱۲ ماه برای پیشگیری از عود ادامه داده می‌شود.

حتی اگر احساس می‌کنید حالتان خوب است و به فعالیت‌های معمولتان بازگشته‌اید، بسیار مهم است که داروهایتان را مصرف کنید. در افراد بسیاری که یک حمله داشته‌اند، حمله مجدد افسردگی اتفاق می‌افتد، اما ادامه درمان به مدت حداقل ۶ ماه به میزان زیادی خطر عود فوری را کم می‌کند، اگر در بیش از دو مورد حمله قبلی افسردگی داشته‌اید، امکان دارد که پزشکتان درمان طولانی‌مدت با ضدافسردگی‌ها را پیشنهاد بدهد.

مراقبت از خود

با آغاز درمان ضدافسردگی شما همچنان باید به‌طور روزانه کنترل شوید در اینجا چند رهنمود آورده شده است.

مرتباً پزشک خود را ببینید:
پزشک پیشرفت شما را ارزیابی می‌کند، شما را حمایت و تشویق می‌کند و داروهای شما را در صورت لزوم تعدیل می‌کند.

داروهای خود را دریافت کنید:
پیدا کردن دارویی که برای شما بهترین باشد، ممکن است نیاز به چندین بار امتحان داشته باشد.
امکان دارد چند هفته طول بکشد تا نتیجه را ببینید.
وقتی احساس بهتر بودن کردید هم به مصرف داروهایتان همان‌گونه که توصیه‌شده است ادامه دهید.

تنها نمانید:
سعی کنید در فعالیت‌های طبیعی شرکت کنید.

از خود مراقبت کنید:
یک رژیم سالم داشته باشید و میزان مناسبی خواب و ورزش داشته باشید.
ورزش می‌تواند به درمان بعضی اشکال افسردگی، برطرف شدن استرس و آرام شدن شما کمک کند.

از الکل و داروهای تفریحی پرهیز کنید:
سوءاستفاده از الکل و داروها از بهبود شما جلوگیری می‌کند یا سرعت آن را کند می‌نماید.

درمان افسردگی با گیاهان دارویی

امروزه روش های درمان و داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی غالباً اثر درمانی نداشته و تنها علایم بیماری را تسکین می دهد. در طب سنتی با استفاده از تکنولوژی های نوین، درمان بدون عارضه بیماری ها با استفاده از گیاهان دارویی موثر، که دارای مکانیسم اثر ساده ای می باشند بسیاری از مشکلات روحی خصوصاً افسردگی به سرعت درمان می شوند. یکی از این فرآورده های گیاهی، سایکودایجست است که از ۹ گیاه دارویی تشکیل شده است و سبب رفع استرس و نگرانی و ایجاد شادابی و نشاط می شود. اما باید توجه داشت که تنها مصرف دارو کافی نیست و باید پیش نیازهای درمانی نیز رعایت شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان افسردگی می توانید مقاله سایکودایجست و پارسی طب ۹ را مطالعه کنید و یا به صورت آنلاین با این پزشک مشاوره کنید.