استرس و ناراحتی روحی چه تاثیری بر پوست انسان دارد؟

پوست انسان : احساساتی که ما در درون خود داریم می تواند برآنچه ما در ظاهر به نظر می رسیم اثر داشته باشد.
تمام وقایعی که از نظر عاطفی بر احساس آرامش و خوب بودن ما اثر بگذارد
افسردگی، اضطراب و استرس می تواند با مشکلات مو و ناخن و پوست انسان مرتبط باشد.

کلیه متخصصین پوست و روانپزشکان بر ارتباطی که بین ظاهر ما و احساسات درونی ما وجود دارد واقفند.
بارها دیده ایم که هر گاه دختر ۱۳ ساله ما عصبی می شود شروع به کندن و دستکاری پوست خود می کند.

پسر ۱۵ ساله ما در زمان هایی که دچار عود اگزمای پوستی (حساسیت پوست) می شود
دیگر حاضر نیست به راحتی در جامعه ظاهر شود و هرگاه فرزند نوجوان شما دچار افکار وسواسی شود
فقط با کندن موهای سر یا ابروی خود از شر این افمار وسواسی راحت می شود.

این موارد فقط مثالهای اندکی از مثالای متعددی هستند که نشان می دهد ذهن و پوست انسان به شدت با هم مرتبط اند.
بسیاری بیماریهای پوستی مثل آکنه (جوش صورت)، کهیر، اگزما، پسوریازیس و لک و پیس دارای ریشه هایی در ذهن و روان هستند.

استرس اعضا مختلف بدن و پوست انسان را به شیوه های مختلف متاثر می کند.

در واقع در افراد مختلف اعضایی از بدن که به استرس پاسخ می دهند متفاوت است
در برخی بیماران استرس باعث سردرد و میگرن می شود در برخی باعث درد معده و حتی زخم معده می شود.
در برخی تعریق پوست را افزایش می دهد یا باعث وقوع ضایعات در پوست انسان می شود
و در برخی مولد مشکلات قلبی و حتی مرگ ناگهانی می شود.

مطالعات نشان داده است که پوست انعکاس خوبی از استرس های درونی است
و حداقل ۳۰% بیماران با مشکلات پوستی دارای یک مشکل روانپزشکی زمینه ای هستند
که اغلب در ویزیت اول بیمار پنهان می ماند اما در صورتی که کشف و درمان شود
می تواند اثر بسیار مثبت وق وی در بهبود وضعیت پوستی بیمار بگذارد.

استرس باعث عود بیماری پوستی می شود

استرس گاهی باعث وقوع رفتارهایی می شود که باعث بدتر شدن ظاهر بیماری پوستی است
مثلا فرد مبتلا به جوش صورت در اثر استرس بیشتر جوشهای خود را دستکاری می کند
یا ضایعات پوستی خود را بیشتر خارش می دهد که باعث وقوع جوشگاه و گسترش بیشتر مشکل است.

هر گاه به طور توام بیماری پوستی و استرس زمینه ای بیمار را درمان کنیم پوست اغلب سریعتر و کاملتر درمان می شود،
زیرا اثرات سوء استرس برداشته می شود و این امر باعث کاهش
سطح اضطراب عمومی بیمار و ایجاد احساس بهتری نسبت به خود در وی است.

در مطالعات دیده شده که هرگاه بیماران از پوست خود راضی هستند و از نظر خودشان چهره جذابی دارند
در سایر جنبه های زندگی خود مثل زندگی خانوادگی، کار، ازدواج و روابط اجتماعی هم بهتر عمل می کنند
در مطالعه ای که دکتر فرید در سال ۲۰۰۸ در رابطه با اثر تزریق آمپول های ضد چروک (موتوکر) به سایر جنبه های زندگی فرد انجام داد.

مشخص شده که هنگامی که فرد جوانتر به نظر می رسد در ۲۹% موارد
دچار کاهش سطح اضطراب زمینه ای و در سال ۳۶% موارد باعث احساس آرامش بیشتر در وی است.

استرس با چه مکانیسمی بر پوست انسان اثر می کند؟

۱- استرس بر ظاهر فرد از جنبه های مختلف اثر می کند.
در قدم اول پوست را حساستر و دارای واکنش پذیری بیشتر می کند.
استرس باعث ایجاد جوشهای مقاوم تر و التهابی تر می شود
ناخن ­ها را شکننده و نا­منظم می­کند.
باعث ریزش مو، بدتر شدن کهیر و تعریف بیش از حد است.

۲- بیماران دچار استرس به پوست خود بی­توجهی می کنند و گاهی پوست خود را مورد آزاد قرار می­دهند.
در بهداشت و مراقبت موها کوتاهی می­کنند و با خراش دادن یا مالش بیش از حد و خاراندن پوست آن را تخریب و زخمی می­کند.
در واقع استرس می­تواند باعث ایجاد سیکل معیوب تشدید خارش و خاراندن و خراشیدن مکرر پوست انسان شود.

۳- در اثر استرس هورمونهایی مانند کورتیزول در بدن ترشح می شود که باعث افزایش ترشح چربی یا عود جوشهای صورت و بدن می­شود.

۴- پوست انسان اولین سد دفاعی بدن است
و به عنوان یک سد فیزیکی و نیز به عنوان اولین محل حضور سلولهای دفاعی
برای مبارزه با باکتری­ها و ویروس­ها و عوامل عفونت زا عمل می­کند.

استرس می­تواند باعث افزایش تعداد سلولهای دفاعی و نیز فعال شدن نابجای آنها در پوست شده
و در نتیجه باعث وقوع واکنش های خود ایمنی مثل حساسیت سرشتی پوست
و بیماری پسوریازیس(صدف) گردد و بیماریهای التهابی پوست را عود دهد.

استرس می تواند در وقوع لک و پس و طاسی سکه ای یا منطقه ای که بیماریهای خود ایمنی هستند موثر باشد.

استرس می تواند با تخریب سد دفاعی پوست باعث کاهش مقاومت پوست انسان نسبت به عفونتها شود.
به علاوه با تخریب لایه محافظ پوست باعث تشدید از دست رفتن آب از پوست و افزایش نفوذ عوامل محرک و حساسیت زا به پوست شود.

۵-استرس می تواند رشد، تقسیم و تمایز سلولهای جدید را در پوست کاهش دهد به علاوه مانع خونرسانی مناسب به پوست شود.
در نتیجه بازسازی سلولها و پاکسازی رادیکارهای آزاد از سطح آنها دچار اختلال شده و باعث تسریع فرآیند پیری و رنگ پریدگی پوست ما گردد.

۶- هرگاه بدن؛ تحت استرس است با تولید هورمونهای خاص باعث تولید چربی بیش از حد در سطح پوست
و ایجاد اختلال در سیستم لنفاوی و جریان خون می شود در نتیجه بیماریهای پوستی مانند آکنه (جوش صورت)
را عود می دهد و حلقه های تیره اطراف چشم و پف آلودگی اطراف چشم ایجاد می کند.

دانشمندان مشاهده کرده اند که سرکوب برخی هورمونهایی که در جریان استرس ترشح می شود باعث ایجاد کیفیت بهتر پوست افراد است.

بیماریهایی که در اثر تداخل ذهن و پوست انسان ایجاد می شوند چه بیماریهایی هستند؟

این بیماریها را می توان به ۳ گروه تقسیم کرد:

گروه اول:

بیماریهایی که در واقع پوستی هستند و تظاهرات جلدی دارند اما به وضعیت های روحی فرد پاسخ می­دهند.
بیماریهای پوستی که در اثر استرس بدتر می­شوند مثل اگزما(حساسیت های پوستی)
و بیماری پسوریازیس (بیماری صدف که لکه های قرمز برجسته پوستی همراه با
پوسته ریزی های  شدید به خصوص در سر و زانو و آرنج مشخص می شود) از این گروه اند.

استرس در ۵۰% موارد باعث عود بیماری پسوریازیس و اگزماست جوش صورت، طاسی سکه ای،
پسوریازیس، حساسیت پوستی سرشتی، کهیر، روزاسه و درماتیت سبوره (شوره سر) همگی با استرس بدتر می شوند.

گروه دوم:

بیماریهای روحی روانی که فرد را وادار به ایجاد آسیب خواسته یا ناخواسته در پوست خود می­کند
در واقع این افراد مشکل پوستی اولیه ندارند. مثل کسانی که مرتب عادت به خارش دادن
و خراشیدن قسمت هایی از پوست خود دارند یا افرادی که به طور عادتی موهای ابرو، سر یا مژه خود را می کنند.
افسردگی، اضطراب با وسواس می تواند علت ایجاد این نوع آسیبهای فرد به پوست خود باشد.

گروه سوم:

بیماریهای اولیه پوستی که با ایجاد بد شکلی و عدم تناسب در ظاهر افراد باعث وقوع اختلال روحی
مثل کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و ترس از حضور در مکانهای اجتماعی در فرد می شود.
مثل افراد با جوشهای غرور جوانی کیستی و شدید، افراد دارای خالهای رنگی مادر زادی بزرگ،
افراد دچار ویتیلیگو (لک وپیس) و طاسی های پیشرونده.

توجه کنید که این تقسیم بندی به درمان بیماران بسیار کمک می کند.
در واقع اگر پزشک عوارض اجتماعی و شغلی و مشکلات اجتماعی، خانوادگی
ناشی از ظاهر یک بیماری پوستی را نداند پاسخ درمانی مناسبی از داروها در بیمار خود مشاهده نخواهد کرد.

بیماران عمدتا از توضیح راجع به جنبه های روان شناحتی بیماری خود اجتناب می کنند
بیماریهای پوستی اغلب تهدید کننده حیات نیستند اما زندگی طبیعی فرد را مختل می کنند.
بیماران دچار بد شکلی های پوستی اغلب از اجتماع فرار می کنند
و در اشتغال در مشاغلی که چهره ظاهری فرد، درآنها مهم است دچار مشکل می شوند.

در یک فرد با سطح بالای استرس چه بیماریهای پوستی ممکن است پدیدار شود؟

۱- جوش صورت :
هم شروع و هم شدت جش های صورت می تواند تاثیر استرس باشد

۲- اگزما:
یا حساسیت پوستی که با ایجاد لکه های قرمز، خشکی و خارش در سطح پوست مشخص می شود.

۳-پسوریازیس  یا بیماری صدف:
که با ایجاد نواحی قرمز صورتی و برجسته با پوسته های بسیار و ضخیم
و خشک و سفید رنگ در سطح پوست پدیدار می شود.
به طور عمده پوست سر، آرنج و زانوها درگیر می شود و خارش مکرر و ضربه های موضعی باعث بدتر شدن آن می شود.

۴- روزاسه:

نوعی ضایعه پوستی که زنان و مردان میانسال را درگیر می کند و با وقوع قرمزی و برافروختگی
در سطح گونه ها و پیشانی مشخص می شود گاهی در زمینه این قرمزی
دانه هایی شبیه جوش ظاهر می شود. استرس یکی از علل اصلی شروع و تشدید آن است.

۵- زگیل:
نوعی برجستگی و رشد موضعی خوش خیم در سطح پوست و غشاهای مخاطی که ایجاد درد و ناراحتی می کند.
نوجوانان به خصوص به ابتلا به این بیماری حساس اند و استرس از علل زمینه ساز آن می تواند باشد.

۶- تاول:

استرس می تواند با ایجاد خارش در سطح پوست و اصطکاک مکرر پوست برای بر طرف شدن خارش مواد تاول و زخم شود.

۷- تب خال:

گر چه یک بیماری ویروسی است اما مثل زگیل می تواند با استرس تشدید شود زیرا استرس
باعث ضعف سیستم ایمنی بدن و در نتیجه افزایش حساسیت به بیماریهای ویروسی مثل آنفولانزا، سرما خوردگی و تب خال است.

۸- کدورت و بی روحی پوست:
استرس باعث کاهش خونرسانی به پوست در نتیجه محروم شدن آن از خون و اکسیژن است
و لذا رنگ چهره تغییر می کند و درخشندگی پوست را کاهش می دهد.

۹- افزایش ترشح چربی در سطح پوست

۱۰- چروک :

استرس باعث تشریح فرآیند پیری پوست است.

۱۱-سرطان پوست:
توجه کنید که استرس می تواند باعث تسریع شروع سطانهای پوستی شود
در یک مطالعه بر روی موشها مشخص شده است که زمانی که موش در معرض استرس و اشعه ماوراء بنفش بوده است.
سرعت وقوع سرطان نسبت به زمانی که در معرض اشعه ماوراء بنفش تنها بوده است ۲ برابر شده است.

آیا بچه ها هم در اثر استرس دچار بیماریهای پوستی می شوند؟

استرس در جامعه امروز یک پدید همه گیر است و اثرات منفی آن بر کودکان می تواند بسیار بارز باشد.
استرس زیاد می تواند باعث افت عملکرد تحصیلی در بچه ها، اختلال در تمرکز و یادگیری، اختلال در برقراری ارتباط،
ترس از حضور در اجتماع، اختلال خوردن، افزایش رفتارهای پر خطر، اضطراب، خشونت، افسردگی و هزاران علامت دیگر شود.

در بسیاری مواقع بچه ها از میان احساسات خود ناتوانند و والدین متوجه تعارضات درونی کودکان نمی شوند
و لذا هر گاه نتوانند مشکل خود را خوب بیان کنند استرس برای آنها علائم جسمانی ایجاد می کند.

در اینجا ۱۰ بیماری پوستی که متاثر از استرس در بچه ها ایجاد می شود را ذکر می کنیم
اما توجه کنیم که حضور این بیماریها در کودک شما لزوما به معنی پر استرس بودن طفل نیست
زیرا علل متعدد دیگری نیز می تواند توجیه کننده این ویژگی ها باشد.

به علاوه آنچه به نظر شما روزاسه می رسد می تواند یک عرق سوز ساده باشد
و یا آنچه به نظر شما کهیر است می تواند یک پشه گزیدگی یا حساسیت به گل و گیاه باشد

پس هرگز سعی نکنید برای تظاهرات پوستی فرزندتان خودتان تشخیص مطرح کنید
بلکه به متخصص پوست مراجعه نمایید. مطمئن باشید که متخصص پوست در صورتی که
علت فیزیکی برای بیماری فرزندتان نیابد او را به روانپزشک ارجاع خواهد داد.

بیماریهای ناشی از استرس در بچه ها:

1. تب خال
2. خارش که می تواند به حدی شدید باشد که ایجادزخم های عفونی کند
3. شوره سر
4. اگزما یا حساسیت جلدی
5. پسوریازیس ( بیماری صدف)    افزایش تعریق کف دست و پا که با  دست های سرد و عرق کرده مشخص می شود.
6. طاسی سکه ای: به فرم نواحی سکه ای عاری از مو در سر یا سایر نواحی مودار بدن
7. کهیر
8. زونا: تاولهای ریز در امتداد یک مسیر عصبی در سطح پوست که می واند بسیار دردناک شود
9. روزاسه

 

چگونه با بیماریهای پوست انسان که ناشی از استرس است برخورد کنیم؟

از استرس باید به هر طریق جلوگیری کرد اضطراب و استرس زاییده زندگی مدرن امروزی است.
اما اولین نکته آن است که باید آسوده بود و زندگی را آسان گرفت.

برای دارا بودن پوستی سالم باید از وقایع و موقعیت های استرس زا احتراز کرد و رژیم غذایی را خوب کنترل کرد.
بیماران عمدتا از توضیح راجعه به جنبه های روانی بیماری خود شرمگین می شوند
و پس زمینه های اضطرابی خود را مخفی می کنند پس پزشک باید خیلی محتاطانه وارد مقوله های روان شناختی بیماری شود.

بیماران ممکن است از ورزش، موسیقی ملایم، تکنیک های آرامش بخش (Relaxation)
و کلاسهای آموزش نحوه کنترل استرس همزمان با درمان بیماری پوستی خود سود ببرند.

پزشکان متخصص پوست باید متوجه باشند که در صورتی که علی رغم درمان بیماریهای پوستی
مرتبط با استرس باز هم بیمار مقاوم به درمان بود همیشه به احتمال دخالت استرس در مقاومت بیمار به درمان توجه نمایند.

در صورتی که پزشک متخصص پوست نیاز به ارجاع بیمار خود به روانپزشک دارد
باید این کار را خیلی ماهرانه انجام دهد تا با مقاومت بیمار روبرو نشود.
گاهی لازم می شود درمانهای خوراکی ضد اضطراب و استرس مثل فلوکستین یا داروهای بنزودیازپین با درمان بیماری پوستی توام شود.

اگر ظاهر یک بیماری در پوست انسان باعث ناراحتی بیمار باشد می تواند باعث بروز افسردگی شود

در این شرایط به خصوص در مورد بیماریهای مزمن پوستی، تکنیک های بهتر کردن اعتماد به نفس بیمار می تواند
کمک کننده باشد رفتار درمانی شناختی می تواند باعث تغییر واکنش افراد به بیماریها شود.

در مطالعه ای که در دانشگاه میامی انجام شد ثابت شده است که در کودکان مبتلا به اگزما
و حساسیت سرشتی (درماتیت آتوپی) پوست ماساژ درمانی کودکان، علاوه بر آنکه اخلاق و عملکرد رفتاری کودک را بهتر می کند
بر کلیه جنبه های بیماری پوستی او مثل قرمزی و خارش هم اثرات بهبودی بخش دارد.

از روشهای تغییر رفتار هم می توان در درمان بیماران مبتلا به بیماریهای پوستی مرتبط با استرس کمک گرفت
از این روش مثلا در افرادی که عادت به دستکاری مکرر جوشهای صورت خود و ایجاد زخم بر روی جوشها دارند می توان استفاده کرد.

مثلا به آنها آموخت که توجه کنند در هر لحظه دستهای آنها کجاست و چه می کند!
و به محض آنکه دستهای آنها به سمت  ناحیه بالای گردن رفت عادت کند که مدادی بردارند و روی کاغذ چیزی بنویسند.

نشان داده شده که درمانهایی مانند یوگا و مدیتیشن که باعث آرامش بخشی به بیمار می شود
در بیمارانی در معرض خطر بالای وقوع سرطان پوستی هستند موفق شده است که دوره زمانی فاقد سرطان بودن را طولانی تر کند.

آنچه مسلم است برنامه مشخص درمانی برای کاهش استرس برای بسیاری بیماران پوستی
می تواند مفید باشد به خصوص در بیمارانی که در ریسک بالای ابتلا به سرطانهای پوست هستند.

اگر عامل مولد استرس کوتاه مدت باشد ممکن است بتوان بدون انجام درمان خاصی آن را رها کرد

مثلا در دانش آموزی که در اثر امتحانات خود دچار عود جوش صورت  می شود
در صورتی که استرس ندیده گرفته شود ممکن است مشکل عمده ای ایجاد نشود
اما اگر عامل مولد استرس مزمن و مداوم باشد مثل بیماری پوستی که باعث اشکال در ازدواج کردن بیمار
یا استخدام شدن او بشود در این صورت باید قطعا با مشاوره روانپزشک در درمان استرس بیمار علاوه بر بیماری پوستی وی تمرکز کرد.