آشنایی با گیاه زنجبیل ( Ginger ) و خواص درمانی آن

گیاه زنجبیل ( Ginger )

• زنجبیل اصالتاً یک گیاه چینی و هندی است.
• در این کشورها در طول بیشتر از ۴۰۰۰ سال در پخت و پز غذا مصرف شده است.

از آنجا که مردم علاقه وافری به طعم تند و بوی معطر آن داشته اند و نوعی خاصیت گرمایی داشته و برای درمان درد معده مؤثر بوده است، کاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسیری آن را کشت داده اند. ریشه این گیاه در درمان سرگیجه، تعریق، تهوع و استفراغ ناشی از بیماریهای حرکتی یا دریازدگی مؤثر واقع میشود.

این گیاه همچنین :

– گلودرد،
– سردردها،
– پاره ای از انواع دردهای قاعدگی،
–  آرتریت،
– و تب و درد ناشی از انواع سرماخوردگیها و آنفلونزا را درمان می کند.

گیاه زنجبیل ( Ginger )

• زنجبیل یک ادویه است که خواص زیادی دارد و به غذا طعم خاصی می‏دهد.
• در بهبود تهوع ناشی از حرکت ماشینی یا کشتی یا هواپیما و یا تهوع دوران بارداری بسیار مفید است.
• تحقیقات نشان داده‏ اند که در رقیق کردن خون نقش مهمی دارد.
• در یک تحقیق در کشور دانمارک، زنجبیل در رقیق کردن خون برابر با آسپرین نشان داده شد.
• در بین مواد خوراکی فقط سیر تاثیر مشابه با زنجبیل دارد.
• همچنین تحقیقات بر حیوانات نشان دهنده تاثیر مثبت استفاده این گیاه بر کلسترول خون بوده است.
• می‏توان آن را در سس سالاد، سبزیجات آب پز یا تفت داده شده در کمی روغن و در طبخ ماهی و مرغ استفاده کرد.

معرفی گیاه زنجبیل ( Ginger )

• ساقه های ریشه دار زنجبیل عبارت از دکمه ای به هم پیچیده، ضخیم و قهوه ای روشن است که می توانید از بازار محلی نیز آنرا تهیه کنید.
• از آنجا که زنجبیل نوعی گیاه زیرزمینی است لذا ساقه ریشه دار این گیاه بخشی از ساقه اصلی است که برحسب انفاق در زیرزمین رشد و نمو پیدا می کند.
• ریشه اصلی این گیاه از گره های موجود روی ساقه های ریشه دار آن نمو می کند.
• بالای سطح زمین ساقه های ۱۲ اینچی،
• دارای برگهای طولانی، باریک، کج و معوج و سبز،
• با گلهای سفید و سبز مایل به زرد قرار دارد.

ترکیبات گیاه زنجبیل ( Ginger )

فرآورده های حاصله از زنجبیل از ریشه تازه یا خشک آن یا از طریق تقطیر روغن از ساقه آن تهیه میشود.

اشکال موجود

پس از قطع ساقه ریشه دار این گیاه، مواد شیمیایی فعال موجود در گیاه از قبیل “زینجیبرن”، “بنزابولن”، “جینجرول”، “شوقول” خاصیت ذاتی خود را از دست می دهند. شرکتهای دست اندرکار و فعال در زمینه فرآورده های گیاهی، زنجبیل را به صورت عصاره، تنتور، انواع کپسول یا روغن آن عرضه می کنند تا از زایل شدن این مواد شیمیایی جلوگیری شود. بنابراین فرآورده هایی را مصرف کنید که به وضوح در برچسب خودش میزان زنجبیل مورد مصرف شما را ذکر کرده باشد.

می توانید ریشه تازه آن را بخرید، و با دکمه کردن تکه های آن به اندازه نصب کف دست یا با نصف قاشق چای خوری دکمه رنده شده، شسته شده و پوست دار در آب گرم یا با ریختن نیم لیتر آب جوش روی ۳۰ گرم ساقه ریشه دار، چای زنجبیل درست و مصرف کنید. برای اینکار بگذارید چای مورد نظر به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد و سپس روزانه دو لیوان از آنرا میل کنید. دیگر منبع مناسب تهیه این گیاه همان زنجبیل کریستال شده است. لیکن فریب لایه پوششی قندی آن را نخورید. چون مزه تندی دارد.

خواص داروئی:

• این گیاه همراه با گیاهان دیگر بعنوان تقویت کننده معده و بدن بادشکن و ضد نفخ بکار می رود.
• همچنین پزشکان چینی جدیدا کشف کرده اند که شربت آن بهترین دارو برای معالجه زخم معده می باشد.
• زنجبیل تازه و شربت آن با چای در بدن گرما تولید کرده و بدین وسیله مواد سمی و زائد بدن را بصورت عرق از بدن خارج می سازد.
• این گیاه برای خانم هائیکه عادت ماهیانه آنها عقب می افتند تجویز شده است.
• بهترین داروی سرما خوردگی و گلو درد میباشد.
• هنگامی که حس کردید دچار سرماخوردگی شده اید چند بار چای آن را بنوشید و اگر گلو درد درید علاوه بر آنکه چای آنرا میل می نمائید با آن نیز قرقره کنید .
• حتی برای کمپرس نیز می توان استفاده کرد که سموم بدن را خارج می سازد.
• برای این منظورابتدا چای زنجبیل استفاده کنید دستمالی را با آن آغشته و آب اضافی آنرا فشار داده در محل زخم یا درد بگذارید.
• شربت آن برای زخم معده بسیار مفید است.
• مبتلایان به زخم معده باید هر روز قبل از غذا یک قاشق چایخوری از این شربت را همراه با کمی آب بنوشید زخم معده آنها پس از مدتی التیام خواهد یافت .
• مصرف یک گرم پودر این گیاه در جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی به اندازه داروهای آرام بخش مرسوم است.
• یکی از بهترین شفابخش های طبیعی برای درمان، حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه است.
• این گیاه به مراتب در کاهش دفعات استفراغ و از بین بردن عرق سرد سودمند است و بعضی از متخصصان زنان، مصرف این گیاه دارویی را برای درمان تهوع صبحگاهی دوران حاملگی توصیه می کنند.
• دلیل معجزه گر بودن زنجبیل اجزای تشکیل دهنده اصلی آن یعنی نشاسته، اسانس ها مانند زینجیبرن که به آن بوی خاص می دهد، میباشد.

طرز استفاده:

1. یک قاشق چایخوری پودر خشک زنجبیل و یا دو قاشق چایخوری زنجبیل رنده شده تازه را در داخل قوریریخته رویآن آب جوش بریزید،
2. و به مدت پنج دقیقه آنرا با حرارت ملایم دم کنید و سپس آنرا با عسل شیرین کرده و میل کنید.
3. چای آن هر چقدر بیشتر بماند و دم بکشد تندتر می شود.
4. حتی می توان چای زنجبیل را بعد از  سد شدن در داخل یخچال گذاشت و خنک کرد و مانند یک نوشابه سرد استفاده نمود.
5. برای تهیه شربت زنجبیل یک قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت عسل مخلوط کرده و در شیشه دربسته در یخچال نگهدری کنید و هر موقع خواستید مصرف کنید .
6. برای درست کردن تنتور زنجبیل می توانید از الکل ۵۰ درجه استفاده نمائید.
7. یک قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت الکل ۵۰ درجه مخلوط کرده و داخل یک شیشه تیره رنگ بریزید و بمدت چهارده روز آنرا چند بار در روز تکان دهید.
8. بعد ازاین مدت آنرا صاف کرده و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.

 

نحوه مصرف گیاه زنجبیل ( Ginger )

نحوه مصرف فرآورده های آن به سلیقه شخصی شما و آنچه شما را آزار می دهد، بستگی دارد.

در کل، نباید روزانه بیشتر از دو تا چهار گرم زنجبیل مصرف کنید، چرا که علاوه بر میزان زنجبیلی که مصرف می کنید ممکن است مقداری از این ماده را نیز از طریق برنامه غذایی (یعنی از موادی نظیر نان شیرینی زنجبیل دار، نان زنجبیل دار یا مواد غذایی مخلوط و سرخ شده) جذب کنید.

تهیه چای زنجبیل هم بسیارساده است اما آشنایی با اصول آن می تواند بسیار موثر باشد چرا که برخی از افراد بدون آگاهی از چگونگی تهیه آن از پودر زنجبیل در چای آماده استفاده می کنند و به این دلیل که ذرات این گیاه غیر قابل حل در آب است، نه تنها ظاهربدی به نوشیدنی شما می دهد، بلکه طعم آن را نیز نامطبوع می کند درحالی که با اندکی دقت می توان نوشیدنی بسیار گوارای زمستانی با استفاده از زنجبیل، تهیه کرد. برای این منظور به مواد زیر احتیاج داریم:

• ۴ فنجان آب
• ۵ سانتی متر ریشه تازه زنجبیل
• در صورت تمایل می توانید از عسل و لیمو هم استفاده کنید.

طرز تهیه:

پوست آن را کنده ( بهتر است بتراشید) و سپس آن را به شکل ورقه های بسیار نازک برش دهید، آب را در ظرفی مناسب جوش بیاورید و در اولین لحظات جوش آمدن آب ورقه های زنجبیل را به آن اضافه کنید. در آن را بپوشانید ،آن را کم کرده و اجازه بدهید ۱۵ تا ۲۰دقیقه بماند ، سپس چای حاصله را صاف کنید برای طعم بهتر می توانید به آن عسل و لیموترش هم اضافه کنید. البته بهتر است این نکته را یاد آور شویم که اگر این چای را برای خواص درمانی آن در زمینه سرماخوردگی و آنفولانزا می نوشید ، انواع شیرین آن توصیه نمی شود.

دیگر مصارف

• در برخی از منابع به مزه تند این گیاه اشاره شده و استفاده توام آن با برگ نعناع به شکل میکس شده در تهیه چای را به عنوان راهکاری برای حذف این تندی برشمرده اند. البته با افزودن آب بیشتر نیز نیتوان از تندی آن کاست.
• اگر گیاه زنجبیل ( Ginger ) تازه مصرف می کنید، حتماً مقدار مصرفی را وزن کنید تا تقریباً دریابید که چه حدی از آن معادل ۲ تا ۴ گرم است.
• برای درمان، تهوع، گاز معده یا سوء هاضمه روزانه ۲ تا ۴ گرم ریشه تازه (معادل ۰/۲۵ تا ۱ گرم پودر ریشه) یا ۱/۵ تا ۳ میلی لیتر تنتور آنرا مصرف کنید.
• برای پیشگیری از استفراغ، هر ۴ ساعت یک گرم پودر آن (نصف قاشق چایخوری) یا معادل آن یا روزانه سه بار دو عدد کپسول زنجبیل (یک گرم) مصرف کنید. البته می توانید یک تکه ۸ گرمی زنجبیل تازه را نیز بجوید.
• برای بیماریهای ناشی از سرماخوردگی، تب ناشی از آنفلونزا، گلودرد، گرفتگیهای ناشی از قاعدگی یا سردرد، دو قاشق غذاخوری از دم کرده زنجبیل یا چندین ورق از ساقه ریشه دار تازه آنرا بخور دهید.
• برای درمان درد ورم مفاصل از آب، عصاره یا چای زنجبیل تازه به میزان روزانه ۴ گرم مصرف کنید یا روغن آنرا روی مفصل دردناک بمالید یا ریشه تازه آنرا در ضماد داغ یا گازهای ضمادی قرار دهید و روی نقاط دارای درد بگذارید.

 

نکات احتیاطی

انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریکا ریشه زنجبیل تازه را از نظر درجه بندی سلامتی و بی خطری در ردیف اول قرار داده است لذا زنجبیل گیاهی بی خطر و وسیع الطیف است. با این وجود میزان تجویزی آن باید رعایت شود. انجمن آمریکایی مذکور ریشه زنجبیل خشک را در مرتبه دوم سلامتی و بی خطری قرار داده است و توصیه می کند که از مصرف آن در طول بارداری اجتناب گردد.

برخی از زنان برای رهایی از علایم بیماری صبح دم از زنجبیل استفاده می کنند لیکن مصرف آن برای این هدف بحث انگیز است. برای رعایت اصول ایمنی و سلامتی هرگز نباید بیش از میزان معمولی آن مصرف گردد. زنجبیلی که به عنوان بخشی معمولی از برنامه غذایی فرد مصرف می شود بی خطر تلقی می شود.

اگر از سنگ صفرا رنج می برید، از مصرف آن بپرهیزید. هر چند که این گیاه معمولاً فاقد عوارض جانبی است، اما مصرف بیش از حد آن می تواند سبب گرمازدگی جزیی گردد.

تداخل های احتمالی گیاه زنجبیل ( Ginger )

اگر داروهای تهیه شده از سیر یا داروهای ضد انعقادی نظیر وارفارین یا داروهای مربوط به درمان دیابت مصرف می کنید و می خواهید جهت پیشگیری از بیماری مسافرت، سرگیجه، میگرن، گرفتگیهای رحمی یا ورم مفاصل زنجبیل مصرف کنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. هر چند هیچ مطالعه ای تداخل این گیاه دارویی را با سایر داروها نشان نداده است، لیکن این خطر وجود دارد که این گیاه اثرات برخی از این داروها را خنثی و یا تشدید کند.

چای زنجبیل، نوشیدنی زمستانی

گیاه زنجبیل ( Ginger ) تازه و شربت زنجبیل با چای زنجبیل در بدن گرما تولید کرده و بدین وسیله مواد سمی و زائد بدن را بصورت عرق از بدن خارج می سازد . این گیاه برای خانم هائی که عادت ماهیانه آنها عقب می افتند نیز تجویز شده است.
زنجبیل که از قدیم الایام مورد مصرف مردم ایران، هند و چین بوده است امروزه در تمام دنیا به عنوان گیاهی دوست داشتنی مصرف می شود .

زنجبیل تازه و شربت زنجبیل با چای زنجبیل در بدن گرما تولید کرده و بدین وسیله مواد سمی و زائد بدن را بصورت عرق از بدن خارج می سازد . این گیاه برای خانم هائی که عادت ماهیانه آنها عقب می افتند نیز تجویز شده است.

به نظرمی رسد که استفاده ازچای زنجبیل هضم را آسان کرده و اثرات سودمندی در رفع تهوع خواهد داشت ، همچنین به عنوان درمانی سنتی برای سرماخوردگی ، گلودرد و آنفولانزا به کار می رود.