بیماری پیس یا ویتیلایگو

بیماری پیس یا ویتلایگو (Vitiligo)، یک بیماری پوستی است که در آن نقاط یا لکه های سفیدی بر روی پوست ایجاد میشود. پیس یک مشکل نسبتا رایج است و در تمام نقاط جهان دیده میشود و هر نژاد و جنسیتی را در بر میگیرد اما در میان نژادهایی که پوستی تیره دارند، آزار دهنده تر است. این بیماری بیشتر بین سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی و به خصوص در خانواده هایی با زمینه موروثی، بروز میکند.

پیس در ابتدا به شکل لکه هایی بر نوک انگشتان و دور چشم بروز میکند. این نقاط سفید رنگ معمولا خارش یا درد ندارند و معمولا در نقاط مقابل هر دو سمت بدن آشکار میشوند. این لکه ها در قسمتهای لاغرتر بیشتر بروز میکنند.

● پیس در نوع اصلی بروز میکند

• نوع عمومی،
• نوع محدود.

• در نوع عمومی:
  – قسمتهای سفید معمولا قرینه، یک دست و دارای مرز مشخص هستند و ممکن است در هر نقطه از بدن پخش شوند.
• در پیس محدود:
  – لکه ها در یک طرف بدن ایجاد میشوند و پس از گذشت شش ماه یا کمی بیشتر، تکثیر نمیشوند.
  – در عده ای از افراد تکه ها به سرعت در تمام بدن پخش شده و میتوانند یک نفر با نژاد آفریقایی- آمریکایی را به رنگ اروپایی-آمریکایی درآورند.

● علت بیماری

پوست بدن از دو نوع سلول اصلی تشکیل شده است،

• کراتینوسیت (keratinocyte)
  – به وجود آورنده جسم و توده اصلی پوست هستند
• و ملانوسیت (melanocyte)
  – یا رنگ دانه‌ها، رنگ پوست را ایجاد میکنند.

در اشخاصی که مبتلا به پیس هستند، سیستم ایمنی پوست دچار اختلال میشود و در نتیجه سلولهای محافظ به ملانوسیتها حمله کرده و آنها را از بین میبرند. هنگامی که ملانوسیتهای یک ناحیه از بین بروند، این منطقه به رنگ سفید در خواهد آمد. متاسفانه تا کنون دلیل حمله سلولهای محافظ به ملانوسیتها مشخص نشده است.

اما دخیل بودن عامل ژنتیک و فاکتورهای محیطی در آن به اثبات رسیده است!

● نشانه ها

• نشانه های بیماری در نیمی از بیماران مبتلا به پیس، قبل از بیست سالگی و به شکل لکه های بدون رنگ در اندامهای انتهایی (مانند انگشتان) بروز میکند.
• ممکن است این لکه ها بزرگ شوند و یا در همان اندازه اولیه باقی بمانند.
• بعضی از نواحی کوچک ممکن است دوباره با جمع شدن ملانوسیتها رنگی شوند و به این دلیل امکان دارد جای لکه ها تغییر پیدا کند.
• در بعضی موارد، آسیبهای سطحی و جزیی (مانند ساییدگی پا با کفشهای تنگ) نیز موجب بروز لکه های جدید میشوند.تنش و اضطراب نیز در افراد مستعد به بیماری، سلولهای محافظ را تحریک کرده و میتواند موجب بروز پیس شود.
• گاهی بروز لکه بر روی سر میتواند رنگ موها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
• ریش و سبیل و موهای بدن نیز ممکن است در محل بروز لکه ها سفید شوند.

● تاثیرات روانی

• پیس میتواند تاثیر عمده ای بر سلامت روانی شخص مبتلا داشته باشد.
• به خصوص در افرادی که پوست تیره تری دارند، تفاوت رنگ قسمتهای مبتلا و بخشهای عادی به قدری واضح است که میتواند در بسیاری مواقع مشکلات جدی در روحیه شخص ایجاد نماید.
• در فرهنگ بعضی از ملل،ابتلا به پیس نوعی ننگ محسوب میشود و افراد مبتلا را شیطان زده و یا بیماری آنها را مرضی خطرناک میدانند و از آنها دوری میکنند.
• در بسیاری از افراد، پیشرفت پیس بسیار کند است و در عده ای این مشکل خود به خود رفع میشود.
• اما در کل بیماران مبتلا به پیس به دلیل نیاز فراوان بدن به ویتامینها و مواد معدنی، باید هر روز طبق دستور پزشک یک دراژه مولتی ویتامین B کمپلکس و همچنین فولیک اسید ۱ میلی گرم، ویتامین E ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحدی و اسید اسکوربیک ۱۰۰ میلی گرم مصرف کنند.
• پزشکان چند نوع پماد موضعی نیز تجویز میکنند که میتواند در بعضی موارد مفید واقع شود.

● درمان

• اما متاسفانه هیچ درمان ساده ای برای پیس وجود ندارد،
• و به همین دلیل تعدادی لوازم آرایشی مخصوص این بیماران تولید شده است که پوشش خوبی برای لکه ها بوده و متناسب با انواع رنگ پوست تولید میشوند.
• یک راه درمان طولانی دیگر، معالجه با اشعه PUVA است.
• این روش بسیار طولانی است و در طی آن بیمار باید ۲ تا ۴ مرتبه در هفته به کلینیک مراجعه کرده و هر بار ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تحت تابش اشعه قرا بگیرد.
• تعداد جلسات برای این درمان ۱۰۰ تا ۳۰۰ مرتبه است،
• که گاهی تا یک سال به طول انجامیده و در موارد اندکی، تاثیر چندانی هم ندارد.
• اما ۵۰ تا ۷۰ درصد بیماران از این روش نتیجه خوبی گرفته اند.
• پزشکان در موارد جدی پیس که هیچ روش درمانی برای آن موثر نبوده، دارویی به نام بنوکین (Benoquin) تجویز میکنند.
• این دارو موجب میشود که نواحی تیره پوست نیز به طور دائم سفید رنگ شوند.
• اما این دارو فقط به عنوان آخرین راه حل تجویز میشود.
• همچنین جهت مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص پوست، میتوانید به سامانه ایزوویزیت مراجعه نمایید.