پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
سفر در بارداری دغدغه بسیاری از زنان، مخصوصا زنان اهل مسافرت و گردشگری است.
سفر در دوران بارداری امکان‌پذیر است؛ اما نیاز به مراقبت و رعایت نکات خاصی دارد.
سفر در بارداری، شاید در نگاه اول دشوار به نظر برسد؛ اما با رعایت و مراقبت، می‌تواند یکی از بهترین سفرهای زندگی هر زن محسوب شود. شما به‌راحتی می‌توانید در دوران بارداری سفر کنید و با عوض کردن آب و هوا، دوران بارداری خود را با آرامش و روحیه بهتری سپری کنید.
در این نوشتار بررسی می‌کنیم که چگونه در دوران بارداری، سفری سالم، ایمن و لذت‌بخش داشته باشیم.
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
آنچه باید درباره سفر در دوران بارداری بدانید
- مراقبت‌های سفر در بارداری
- سفر در سه ماه اول بارداری
- مسافرت با ماشین در دوره بارداری
- مسافرت در بارداری با هواپیما
- سفر در بارداری با قطار
مراقبت‌های سفر در بارداری
بر اساس تحقیقات و مطالعات، سفر در بارداری سالم نه‌تنها بدون ضرر است،
- بلکه به بالا بردن روحیه مادر و آرامش او کمک می‌کند.
- در بارداری پرخطر، سفر کردن به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
مراقبت‌های پزشکی در سفر دوران بارداری
اولین و مهمترین نکته قبل از شروع به سفر در دوران بارداری، مشورت با پزشک است. بدن و بارداری هر زن با دیگری متفاوت است. پزشکان با توجه به عواملی مانند سن مادر، بیماری‌های خاص، وزن، ژنتیک و دیگر نکات پزشکی، تصمیم می‌گیرند که آیا سفر در بارداری برای مادر امکان‌پذیر است یا نه. اگر پزشک به دلایلی مانند بارداری پرخطر یا احتمال آسیب به مادر یا جنین به شما اجازه مسافرت نداد، سفر خود را به زمان دیگری موکول کنید. هرگز در دوران بارداری بدون مشورت با پزشک خود، به سفر نروید.
قبل از سفر، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی راه و مقصد خود را شناسایی کنید و یک نسخه از مدارک پزشکی، گزارش‌های بارداری خود، دفترچه بیمه و آخرین نسخه پزشک خود را به‌همراه داشته باشید. بهتر است محل اقامت خود را نزدیک یک مرکز درمانی انتخاب کنید. اگر قصد سفر به کشور دیگری را دارید، از قبل در مورد بیماری‌های شایع در آن کشور تحقیق کنید و اگر در زمان سفر شما، بیماری واگیرداری در آن کشور شیوع دارد، مقصد خود را تغییر دهید.
معمولا برای صدور ویزا، داشتن بیمه مسافرتی الزامی است؛ اما اگر به کشوری بدون ویزا مانند ترکیه سفر می‌کنید، حتما بیمه مسافرتی تهیه کنید به‌همراه داشته باشید.
زمان و مکان سفر در بارداری
- نکته مهم دیگر در مورد سفر در دوران بارداری، انتخاب زمان و مکان سفر است.
- در دوران بارداری از سفرهای بلندمدت و طولانی بپرهیزید.
- تا حد امکان سفر خود را کوتاه و مقصد را نزدیک به محل زندگی خود انتخاب کنید تا در صورت لزوم، بتوانید به‌راحتی و فورا برگردید.
- همچنین سفر به مناطق دور از امکانات و کمپ زدن طبیعت مانند جنگل، کویر و کوهستان مناسب دوران بارداری نیست.
تغذیه در سفر دوران بارداری
غذا و نوشیدنی مناسب، از مهمترین نکات برای داشتن یک بارداری سالم است.
برای یک سفر خوب در دوران بارداری، مادر باید نکات زیر را در مورد تغذیه خود در نظر بگیرد:
- در طول سفر از خوردن آبِ شیر پرهیز کنید.
– آب بسته‌بندی شده از کارخانه‌های معتبر که از سلامت آن‌ها اطمینان دارید را بنوشید و در صورت عدم دسترسی به آب معدنی، آب لوله‌کشی را حداقل برای یک دقیقه بجوشانید و پس از سرد شدن مصرف کنید.
– به هیچ عنوان از آب در طبیعت مانند رودخانه و چشمه ننوشید. - هر زن باردار باید روزانه بین هشت تا ۱۰ لیوان آب مصرف کند.
– اگر به مناطق گرمسیر سفر می‌کنید، میزان آب مصرفی را افزایش دهید.
– کاهش آب بدن به‌علت گرما، می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.
– در طول سفر، همیشه آب سالم و کافی به‌همراه داشته باشید. - اگر از یخ در نوشیدنی خود استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که این یخ از آب جوشیده شده تهیه شده است.
- سبزیجات خام مصرف نکنید و حتما آن‌ها را بپزید.
– میوه‌ها را حتما پوست بکنید.
– میوه‌های روی درخت ممکن است آغشته به سم گیاهی باشند؛ پس به هیچ عنوان از روی درخت میوه نچینید. - از مصرف گوشت و ماهی نیم‌پز یا خام خودداری کنید.
– همچنین از مصرف شیر یا لبنیات غیر پاستوریزه بپرهیزید.
– در طول سفر، وعده‌های غذایی خود را کاهش ندهید و مانند همیشه وعده‌های کامل غذایی و میان وعده بخورید؛ اما بهتر است تا حد امکان خودتان غذا بپزید و از رفتن به رستوران‌های بین‌راهی خودداری کنید.
تفریحات در سفر دوران حاملگی
- از تفریحات و ورزش‌های آبی دوری کنید.
- شنا در دریاچه و رودخانه و قرار گرفتن در چشمه‌های آب گرم به‌علت وجود باکتری در این آب‌ها، ممکن است باعث عفونت در بدن شود که برای مادر و جنین خطرناک است. همین طور ورزش‌های آبی مانند جت اسکی، قایق‌های پرسرعت و اسکی روی آب ممکن است باعث ضربه به شکم، تکان‌های شدید و پرت‌شدن بشود.
- تفریحاتی مانند اسب‌سواری و شتر سواری در دوران بارداری ممکن است باعث ضربه به شکم و سقوط شود.
– بنابراین در طول سفر از انجام این نوع تفریحات خودداری کنید. - به‌طور کلی از تفریحات آبی، اضطراب‌آور، پرتکان و پرسرعت پرهیز کنید.
- پیاده روی در طول مسافرت را فراموش نکنید؛
– چراکه به هضم غذا و پیشگیری از یبوست در سفر کمک می‌کند.
سفر در سه ماه اول بارداری
در سه ماه اول بارداری به‌علت داشتن حالت تهوع، بی‌حالی، احتمال سقط جنین و خطر برای جنین و مادر، سفر توصیه نمی‌شود. اگر سفری ضروری در سه ماه اول بارداری پیش بیاید، حتما باید با مشورت و اجازه پزشک سفر کنید. از سفرهای غیر ضروری در این دوران، بپرهیزید. همچنین در زمان نزدیک به زایمان (از هفته ۳۶ بارداری به بعد)، بهتر است از سفر کردن خودداری شود. چراکه به‌علت سنگینی و برآمدگی شکم، حرکت آزادانه و راحت برای مادر مشکل است و از طرف دیگر، احتمال زایمان زودرس وجود دارد که در این صورت بهتر است زن، تحت نظر پزشک خود باشد.
به گفته پزشکان، بهترین زمان برای زنان باردار، سه‌ماه دوم بارداری است. یعنی زمانی بین هفته ۱۲ تا ۲۴ بارداری.
مسافرت با ماشین در دوره بارداری
سفر جاده‌ای با ماشین در دوران بارداری ممکن است؛ اما مزایا و معایبی دارد که باید در نظر گرفته شوند و نکات ایمنی سفر در بارداری با ماشین، باید به‌خوبی رعایت شوند.
- سفر با ماشین در دوران بارداری نباید طولانی باشد.
- اگر مجبور به سفر طولانی با ماشین هستید حداکثر هر یک ساعت ماشین را نگه‌دارید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قدم بزنید.
- برای گردش بهتر خون در بدن، بهتر است در ماشین، نرمش‌هایی مانند تکان دادن انگشتان دست و پا، چرخاندن پاها از مچ، کشیدن دست‌ها و پاها را انجام دهید.
بهتر است خودتان رانندگی نکنید؛ چراکه حالت نشستن در هنگام رانندگی و فشار دایمی پاها روی پدال‌ها، ممکن است شما را دچار خستگی زودرس یا افت انرژی و بی حالی کند. اگر مجبور به رانندگی هستید، قبل از خسته شدن و فشار به بدن و مخصوصا شکم، ماشین را پارک کرده، کمی قدم بزنید و استراحت کنید. اجازه بدهید هوای تازه داخل ماشین جریان پیدا کند. کمربند ایمنی را در طول سفر بسته نگه دارید. قسمت پایین کمربند را زیر شکم، در ناحیه لگن و باسن و قسمت بالای آن را بین سینه‌ها، طوری ببندید که روی شکم قرار نگیرد.
هنگام سفر با ماشین در بارداری، بیش از پیش با احتیاط برانید
در دوران بارداری بیش از همیشه نیاز به تخلیه مثانه وجود دارد. پس در سفر جاده‌ای، لوازم بهداشتی مانند دستمال توالت، دستمال مرطوب، مایع دستشویی، یک بطری آب و در صورت امکان مایع ضدعفونی‌کننده دست را به‌همراه داشته باشید. سعی کنید در دستشویی‌های بین راهی از تماس بدن، مخصوصا ناحیه تناسلی با شلنگ و شیرآلات جلوگیری کنید و با دستمال به شیرآلات و درها دست بزنید. اگر شلنگ و شیرآلات دستشویی مناسب استفاده نیستند، با بطری آبی که همراه خود دارید، نظافت کنید و پس از استفاده حتما دست‌ها را با مایع دستشویی بشویید. اگر سرویس بهداشتی بین راهی در مسیرتان نبود، می‌توانید با استفاده از بطری آب یا دستمال مرطوب از دستشویی صحرایی استفاده کنید؛ اما هرگز در دوران بارداری مثانه را پر و تحت فشار نگه ندارید.
مسافرت در بارداری با هواپیما
برای زنانی با بارداری سالم، سفر با هواپیما هیچ خطری ندارد. در کابین هواپیما به‌علت افت فشار هوا، ممکن است سطح اکسیژن خون کمی کاهش پیدا کند که البته ضرری به مادر یا جنین نمی‌رساند و بدن به سرعت خود را با شرایط جدید تطبیق می‌دهد. رد شدن از گیت‌های امنیتی فرودگاه نیز خطری برای زنان باردار و جنین به وجود نمی‌آورد.
بیشتر خطوط هواپیمایی تا هفته ۳۶ بارداری بدون مجوز پزشکی به زنان باردار اجازه پرواز می‌دهند؛ اما بعضی خطوط هوایی از هفته ۲۸ بارداری به بعد، بدون گواهی پزشکی به زنان باردار اجازه پرواز نمی‌دهند. اگر با یکی از این خطوط هوایی پرواز می‌کنید؛ باید گواهی پزشکی مبنی برعدم وجود خطر پرواز و تاریخ زایمان، به‌همراه داشته باشید. برای اطمینان، قبل از خرید بلیط، قوانین خط هواپیمایی برای زنان باردار را چک کنید. اگر بارداری از ظاهر شما مشخص نیست حتما به مهماندار اعلام کنید که باردار هستید تا در صورت لزوم مراقبت‌های لازم را برای شما در نظر بگیرند.
برای راحتی بیشتر در هنگام سفر هوایی در دوران بارداری نکات زیر را رعایت کنید:
- هنگام دریافت کارت پرواز بخواهید که صندلی ردیف راهرو را به شما بدهند.
– نشستن در ردیف راهرو باعث می‌شود، آزادانه‌تر حرکت کنید و راه بروید تا از عوارض نشستن طولانی مدت در امان بمانید. - برای ورم نکردن و خسته نشدن پاها، آن‌ها را از مچ بچرخانید و انگشتان را تکان دهید.
– در طول پرواز، هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید. - در حالت نشسته، همواره کمربند ایمنی خود را بسته نگه دارید.
– تکان‌های هوایی بدون هیچ هشدار قبلی اتفاق می‌افتند. کمربند را زیر شکم، در ناحیه لگن و باسن ببندید. - در طول پرواز مایعات و مخصوصا آب زیاد بنوشید؛
– اما قبل و در طول سفر هوایی از خوردن نوشیدنی‌های گازدار خودداری کنید. گاز در ارتفاع بالا منبسط می‌شود و ممکن است باعث ایجاد ناراحتی و حالت تهوع شود. - حتما اواخر پرواز به دستشویی بروید چون بعد از فرود، اگر مجبور به ایستادن در صف شدید، دچار فشار مثانه نشوید.
سفر دربارداری با قطار
سفر با قطار از امن‌ترین راه‌های سفر در دوران بارداری است.
در هرصورت بهتر است زمان زیادی در قطار نباشید و مانند دیگر انواع سفر در بارداری، مقصد نزدیک‌تری را انتخاب کنید.
در هنگام سفر با قطار نکات زیر را رعایت کنید:
- سعی کنید کمی زودتر در ایستگاه قطار حاضر شوید تا قبل از شلوغ شدن راهروها به واگن و صندلی خود برسید. اگر راهروها شلوغ هستند، صبر کنید و بعد از خلوت شدن، داخل قطار بروید تا از فشار جمعیت و ضربه احتمالی به شکم در امان بمانید.
- در صورت امکان، سعی کنید با قطارهای اتوبوسی سفر نکنید و یک کوپه اختصاصی بگیرید تا امکان راحتی و استراحت بیشتری داشته باشید.
- هنگام ایست قطار برای نماز، فرایض دینی را در کوپه انجام دهید و قطار را ترک نکنید و در صورت بیرون رفتن، در نزدیک‌ترین مکان ممکن به قطار بمانید تا در صورت حرکت، مجبور به دویدن نشوید.
- نشستن در صندلی‌هایی که مخالف جهت حرکت قطار قرار دارند، امکان به وجود آمدن حالت تهوع را بیشتر می‌کند. صندلی خود را در جهت حرکت قطار انتخاب کنید.
- بهتر است در هنگام راه رفتن یا ایستادن در قطار دست خود را به دیوار یا جای محکم دیگری بگیرید تا به در صورت تکان خوردن قطار، بتوانید تعادل خود را حفظ کنید.
در پایان، به چند نکته مهم دیگر در مورد سفر در دوران بارداری اشاره می‌کنیم:
- به‌هیچ‌وجه از کوله‌پشتی‌های سنگین استفاده نکنید.
– چمدان سبک و چرخدار بهترین گزینه برای سفر در دوران بارداری است.
– سعی کنید تا جای ممکن، چمدان خود را سبک ببندید. - در صورت امکان از تنها سفر کردن در دوران بارداری خودداری کنید.
– اگر مجبور به سفر تنها هستید، هر چند ساعت یک بار، یکی از نزدیکان خود را در جریان سلامتی خود قرار دهید و موقعیت مکانی خود را به او اعلام کنید. - اگر در ماشین، هواپیما یا قطار دچار حالت تهوع می‌شوید، از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید ار قرص ضد تهوع استفاده کنید یا نه.
- از پوشیدن لباس‌های تنگ بپرهیزید.
– سعی کنید لباس‌های مناسب فصل اما راحت بپوشید.
– کفش راحتی، ترجیحا بدون بند بپوشید تا برای پوشیدن و درآوردن، نیازی به خم شدن نداشته باشید. - داروهای بارداری خود را جایی در دسترس قرار دهید.
