نکته هایی که باید درباره سرطان ریه بدانید

سرطان ریه و مرگ‌ و‌ میرهای ناشی از آن در دنیا با بیشتر شدن کارخانه ها و افزایش گازهای گلخانه ای هم بیشتر و بیشتر می شود. سرطانی که به گفته متخصصان ایرانی اگرچه در گروه شایع‌ ترین سرطان‌ های کشور طبقه‌بندی نمی شود اما مرگ و میر مبتلایان به آن نسبت به سایر سرطان‌ ها در ایران قابل توجه است.

در اینجا نکات ابتدایی و لازمی را که همه باید درباره این سرطان بدانند به طور مختصر برایتان شرح می دهیم.

سرطان ریه بیش از پیش در حال پیشرفت است

پیش از اینکه تولید و مصرف سیگارهای کارخانه‌ای به چنین حجم گسترده‌ای برسد سرطان ریه جزو سرطان‌های نادر به شمار می‌آمد اما امروز بالاترین آمار مرگ و میر در بین سرطان‌ها، مربوط به سرطان ریه است. حدود نه دهم مرگ‌های ناشی از سرطان ریه به دنبال مصرف سیگار است؛ در حالی‌که عواملی چون رادیواکتیو، آلودگی و سایر آلاینده‌های شیمیایی نقش بسیار کمتری را به عهده دارند. گفتنی است افرادی که با یک فرد سیگاری ازدواج می‌کنند ۲۰ تا۳۰ درصد بیش از سایرین در معرض ابتلا به سرطان ریه هستند.

سیگار و از کار افتادن ریه‌ها

سیگار نه‌ تنها از مواد سرطان‌ زا تشکیل شده بلکه سیستم ایمنی طبیعی ریه را نیز از کار می‌اندازد. مسیرهای هوایی ریه‌ها با موهای کوچکی به نام مژک‌ پوشانیده شده است. این مژک‌ها مواد سمی، باکتری‌ها و ویروس‌ها را جارو کرده و به این ترتیب از ریه محافظت می‌کنند. دود تنباکو این مژک‌ها را فلج می‌کند؛ طوری که دیگر نمی‌توانند وظیفه اصلی خود را انجام دهند و مواد سرطان‌ زا به مرور در ریه انباشته می‌شوند.

سرطان ریه و آلودگی هوا

با اینکه آلودگی هوا نقشی بسیار کمرنگ‌ تر از سیگار در ابتلا به سرطان ریه دارد اما هنوز هم یکی از عوامل خطرساز به شمار می‌آید. محققان معتقدند تاثیرات ناشی از آلودگی دود ماشین ها، کارخانه ها و نیروگاه ها در ابتلا به سرطان ریه بسیار موثرند. طبق برآوردها در سراسر جهان پنج درصد مرگ‌ و میرها ناشی از سرطان ریه به دلیل آلودگی هواست.

عوامل خطرساز دیگری که در ابتلای افراد به سرطان ریه موثر هستند عبارتند از:

سابقه خانوادگی نوشیدن آبی که مقدار آرسنیک آن بالا باشد. عوامل ناشناخته: گاهی سرطان ریه افرادی را درگیر می‌کند که در معرض هیچ یک از عوامل شناخته شده نبوده‌اند. محققان هنوز نتواسته‌اند دلیلی برای آن پیدا کنند.

بیماری خاموش و نشانه هایش

سرطان ریه از جمله سرطان‌های خاموش است. در مراحل اولیه اغلب علامت هشداردهنده خاصی دیده نمی شود اما با پیشرفت سرطان ممکن است این نشانه‌ها دیده شوند:

1. سرفه‌های بی‌پایان
2. درد در قفسه سینه، به‌ویژه هنگام نفس عمیق کشیدن
3. خس‌خس یا نفس نفس زدن
4. بیرون آمدن خلط خونی
5. خستگی بیش از حد

آیا می‌توان زود تشخیص داد؟

نوعی اسکن به نام سی‌تی گردان یا اسپایرال، امیدهایی را در مورد تشخیص زودهنگام سرطان ریه ایجاد کرده است اما هنوز نمی‌توان به طور قطع گفت که آیا این تشخیص آن‌قدر زود اتفاق می‌افتد که بتوان زندگی بیمار را نجات داد یا نه! طبق برآوردهایی که موسسه ملی سرطان آمریکا در مورد میزان سودمندی این آزمایش انجام داده، اسکن اسپایرال مقدار زیادی ناهنجاری غیر سرطانی را نیز در ریه نشان می‌دهد که می‌تواند سبب نمونه‌برداری‌های بی‌مورد، ایجاد نگرانی و جراحی‌های غیرضروری شود.  در بیشتر موارد تا پیش از ظهور نشانه‌هایی چون سرفه‌های طولانی یا خس‌خس سینه کسی به حضور این بیماری شک نمی‌کند.

با بروز علائم، احتمالا پزشک درخواست عکس رادیولوژی یا آزمایش‌های تصویری دیگری را می‌کند. ممکن است آزمایش مخاط سینه لازم باشد. اگر آزمایش‌ها وجود سرطان را تایید کردند به احتمال زیاد نمونه‌برداری از بافت ریه هم انجام می‌شود. پس از بررسی نمونه، پاتولوژیست می‌تواند بگوید که آیا تومور سرطانی است یا نه و اگر جواب مثبت بود نوع آن را مشخص کند.

زندگی پس از تشخیص

مسلما شنیدن خبر ابتلا به سرطان می‌تواند به بیمار شوک وارد کند و اگر دلیل آن سیگار کشیدن باشد احساس گناه نیز به آن اضافه می‌شود اما الان زمان مناسبی برای سرزنش کردن نیست و باید فکر چاره بود و آینده را دید. شاید خیلی هم برای ایجاد تغییر در شیوه زندگی دیر نشده باشد.  شواهد نشان می‌دهد افرادی که پس از اطلاع از بیماری‌شان سیگار را به طور کامل ترک کرده‌اند نسبت به آنهایی که همچنان سیگار می‌کشیدند حال بهتری دارند.

پیشگیری

سرطان ریه شاید یکی از کشنده‌ترین اشکال سرطان باشد اما در عوض یکی از قابل پیشگیری‌ترین‌ها هم هست. تمام آنچه می‌توان درباره پیشگیری از این بیماری گفت در دو کلمه خلاصه می‌شود: سیگار نکشید! و اگر سیگاری هستید برای ترک کردن کمک بگیرید.

تنها پنج سال پس از ترک سیگار ریه‌های شما تا حد زیادی سلامت خود را باز می‌یابند و در مقایسه با فردی که روزانه یک پاکت سیگار می‌کشد خطر مرگ در اثر سرطان ریه به نصف می‌رسد. و پس از گذشت ده سال، خطری که شما را تهدید می‌کند مانند کسی است که هرگز در عمرش سیگار نکشیده است.

راه‌های درمان سرطان ریه

درمان در اولین مرحله بیماری:

اگر نوع سلول بزرگ‌تر پیش از اینکه بیماری به پشت یک ریه برسد تشخیص داده شود، احتمالا جراحی پیشنهاد می‌شود. جراح ممکن است بخشی از یک ریه سرطانی یا در صورت لزوم کل آن را از بدن خارج ‌کند. بعضی از بیماران، پس از عمل، رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی می‌شوند تا هرگونه سلول سرطانی باقیمانده از بین برود. معمولا برای بیمارانی که به نوع سلول کوچک مبتلا هستند جراحی پیشنهاد نمی‌شود چون اغلب اوقات در زمان تشخیص سرطان در بدن پخش شده است.

درمان در مراحل پیشرفته بیماری:

زمانی که سرطان آن‌قدر پیشرفت کرده که امیدی به درمان قطعی وجود ندارد هنوز هم می‌توان به درمان‌هایی امیدوار بود که عمر بیمار را طولانی‌تر و کیفیت زندگی‌اش را بهتر کند. رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی می‌توانند تومور را کوچک‌تر و نشانه‌هایی چون درد استخوان یا انسداد راه‌های هوایی را کنترل کنند.

درمان‌های هدفمند:

درمان‌های هدفمند، شکل تازه‌ای از درمان سرطان است که اغلب همراه با شیمی‌درمانی به کار می‌رود یا زمانی از آن استفاده می‌شود که درمان‌های دیگر شکست خورده باشند. در یک نوع از این درمان‌ها، جلوی رشد عروق خونی (که سلول‌های سرطانی را تغذیه می‌کنند) گرفته می شود.

ثابت شده که این نوع درمان همراه با شیمی‌درمانی عمر طولانی‌تری را به بیمارانی که در مراحل پیشرفته‌تر هستند می‌دهد. انواع دیگر درمان‌های هدفمند نیز جلوی فرستادن سیگنال‌هایی را می گیرند که سبب تکثیر سلول‌های سرطانی می‌شوند.

به نقل از همشهری تندرستی