پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
آویشن و تکثیر آن را بیاموزید:
- آویشن با نام علمی Thymus vulgaris
- یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی و ادویه‌ای به شمار می‌رود.
- که بومی نواحی شرقی مدیترانه است.
- گیاهی علفی و چند ساله با ریشه مستقیم و کم و بیش چوبی که انشعاب‌های فراوانی دارد.
- ارتفاع این گیاه بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر است که ساقه‌ای افراشته دارد.
- برگ‌ها و گل‌ها کوچک است.
- در حالت وحشی به صورت بوته‌هایی پر پشت در دامنه‌های خشک و بین تخته‌سنگ‌ها در کوهستان‌ها تا ارتفاعات ۱۲۰۰ متری و حتی گاهی بیشتر می‌روید.
- ریشه چوبی و منشعب آن که ظاهری خشن دارد به راحتی در زمین‌های سخت درون تخته سنگ‌ها نفوذ می‌کند به طوری که نمی‌توان این گیاه را به راحتی از خاک بیرون آورد.
پیش نیارهای کشت و تکثیر آویشن
- آویشن به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد.
- این گیاه خشکی پسند به آسانی قادر به تحمل کم آبی و خشکی است.
- دامنه‌های جنوبی تپه‌ها در مناطق آفتابی بهترین محل برای کشت این گیاه هستند.
- خاک‌های سبک حاوی ترکیبات کلسیم و با ضخامت زیاد سطح الارض بسیار مناسب هستند ولی خاک‌های سنگین برای کشت این گیاه مناسب نیستند.
- تهویه خاک نقش عمده‌ای در افزایش عملکرد دارد.
- رطوبت و آبیاری زیاد نه فقط برای رویش این گیاه مناسب نیست بلکه سبب کاهش کیفیت و کمیت اسانس گیاه می‌شود.
- اندازه pH مناسب خاک برای کشت گیاه بین ۵/۴ تا ۸ است.
آویشن و تکثیر آن
- کشت آویشن از طریق بذر یا از طریق رویشی امکان پذیر است.
- کاشت بذر به صورت مستقیم و غیر مستقیم صورت می‌گیرد.
- زمان مناسب برای کشت مستقیم بذر، فروردین است.
- کشت غیر مستقیم بذر در نیمه دوّم اسفند در خزانه‌ای رو باز (در هوای آزاد) صورت می‌گیرد.
- تکثیر رویشی آویشن از طریق تقسیم بوته است.
- به این صورت که پس از خارج کردن بوته‌های دو ساله و سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی، آنها را به دو یا سه قسمت تقسیم می‌کنند و در زمین اصلی می‌کارند.
- فصل پائیز یا بهار زمان مناسبی برای این کار است.
- در سال اوّل رویش فقط یک بار می‌توان محصول برداشت کرد.
- در حالی که از سال دوّم به بعد، دو تا سه بار می‌توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن کرد.
- استفاده از کودهای حیوانی برای کشت این گیاه بسیار مفید خواهد بود.
- آویشن حداقل ۴ تا ۶ سال در یک مکان باقی می‌ماند بنابراین تناوب کشت مناسب برای این گیاه مهم است.
- آویشن را باید با گیاهان دیگر به تناوب کشت کرد که دوره رویشی کوتاهی داشته باشند و مدت کوتاهی پس از کشت برداشت شوند.
- به همین منظور گیاهان وجینی گیاهان مناسبی برای این کار هستند.
- تناوب کشت با گیاهان دارای ریشه‌های چندساله مناسب نیست و سبب گسترش و شیوع بیماری‌ها می‌شود.
- سه تا چهار سال پس از برداشت، آویشن را دوباره می‌توان در همان زمین کاشت.
آبیاری منظم و وجین علف‌های هرز از ضرورت‌های کاشت این گیاه است.
در طول رویش نیز مبارزه با علف‌های هرز ضروری است که وجین مکانیکی با علف‌های هرز باید با استفاده از علف کش‌های مناسب انجام شود. در سال اول پس از کاشت فقط یکبار می‌توان محصول را برداشت کرد در حالی که از سال دوم به بعد، دو یا حتی سه مرتبه می‌توان اقدام به برداشت اندام‌های رویشی آویشن کرد.
نخستین برداشت هم زمان با آغاز گلدهی یا تقریباً اواسط بهار است و دومین برداشت در آغاز دومین مرحله گلدهی یعنی اواسط تابستان و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز انجام می‌گیرد. گیاهان باید از فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری از سطح زمین برداشت شوند. اگر اندام رویشی آویشن در ظهر یا هنگام تابش آفتاب برداشت شوند نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی دارای اسانس بیشتری خواهند بود.
