بیماری ها و سلامت ناخن

سلامت ناخن در اعتماد بنفس افراد بسیار مهم میباشد.
جدا از جاذبه آرایشی، ناخن هـا وظایف دیگری نیز بعهده دارند از جمله کمک به بــلند کردن اجـسـام
با ایجاد تکیه گاه برای بافت انگشتـان و یا دسـت کاری اجــسام و از هـمـه مــهمتر آن که سلامت ناخن هـا سلامت عمومی بدن را بازتاب می کنند.

چه عواملی سلامت ناخن ها را به خطر میاندازند؟

نـاخن از پروتئینی بنام کراتین تشکیل یافته ،کراتین در مو و پوست نیز وجود دارد.
در بسیاری موارد، بروز تغییر در شکل، رنگ، قوام و سایر خصوصیات ناخن می‌ تواند
نشانه بروز یک بیماری‌ جدی در سایر ارگان‌ های حیاتی بدن باشد.
البته این مساله کافی نیست و در بعضی موارد در اثر عوارضی که روی خود ناخن ایجاد می‌ شود، تغییراتی بروز می‌ کند.

ناخنهایی که به راحتی میشکنند و ترک میخورند از مشکلات احتمالی تغذیه ای خبر میدهند.
کمبود ویتامین Aو کلسیم باعث خشکی و ورقه ورقه شدن پوست میشود.
کمبود پروتئین، فولیک اسید، ویتامین B که برای رشد سلولها و احیای سلولهای مرده ضروری است
و ویتامین C موجب افتادن ناخنها میشود.
کمبود پروتئین باعث ایجاد راه راههای سفید بر روی ناخنها میشود.
یک نوع کمبود اسید هیدرولیک ممکن است باعث ترک خوردن و دو نیم شدن ناخن ها شود.

با زیباسازی ناخن ها بیماری خود را مخفی نکنید

بسیاری از مردم سالیانه پول زیادی برای زیبا ساختن ناخن های خود هزینه می کنند
حال آن که غافل هستند با این کارها تنها بیماری های خود را پنهان می کنند.

ناخن انسان به راحتی می تواند نشان دهد آیا شخص مبتلا به
بیماری پوستی یا در آستانه ابتلاء به این بیماری است یا بیماری خونی دارد.

کارشناسان می گویند اگر در ناخن های خود تغییراتی دیدید در سریع ترین وقت ممکن
به پزشک مراجعه کنید چرا که ناخن ها آیینه تمام نمای اعضای بدن هستند..

کمبود ویتامین B21 می تواند ایجاد خشکی، تیرهگی و گرد شدن در ناخن ها شود.

کمبود روی میتواند باعث ایجاد لکههای سفید بر روی ناخنها شود.
شکستگیها در ناخنها ممکن است نشانه این باشد که بدن شما به آب و مایعات بیشتری نیاز دارد.
وجود قرمزی در پوست اطراف ناخن و کوتیکول شما میتواند به واسطه فقر یا ضعف متابولیسم اسیدهای چرب در بدن شما باشد.
بنابراین ناخن ها برای سالم بودن و ماندن، به مقدار زیادی کلسیم، منیزیم، پروتئین و سیلیس و روی نیاز دارند.

پس سعی کنید از رژیم غذایی که حاوی ۰۵ درصد میوه و سبزیجات تازه و دارای ویتامینهای ضروری،
مواد معدنی و آنزیم هاست استفادهکنید. از مواد غذایی که سرشار از سولفور و سیلیکن هستند
مانند کلم بروکلی، ماهی و پیاز وهمچنین از غذاهایی که دارای ویتامین B هستند
مانند سویا، ماءالشعیر و از تمام انواع دانه ها و غلات میتوانید در این راه بهره بگیرید.

آب و مایعات زیاد بنوشیدو روزانه از آب هویج تازه استفاده کنید که میزان
کلسیم و فسفر بالا دارد و در استحکام بخشیدن به ناخن ها فوق العاده عمل میکند.

فیزیولوژی رشد ناخن

بیشتر مطالعات در ناخن انگشتان دست انجام شده است.
رشد آن بین ۹/۱ – ۴/۴ میلیمتر در ماه متغیراست . مقدار متوسط رشد نیز ۳ میلیمتر در ماه یا ۱/۰ میلیمتر در روز است .

ناخن های انگشتان پا در حدود ۱ میلیمتر در ماه رشد می کنند .
مطالعات مختلف نشان داده است که فصول مختلف و بیماریهای خفیف اثر ناچیزی در رشد ناخن دارند .
قد یا وزن فرد روی رشد ناخن تأثیری ندارند. جنس، تأثیر اندکی بعد از بلوغ بر روی رشد ناخن دارد .
مردان دارای رشد ناخنی بیشتری تا ۱۹ سالگی هستند .

این تفاوت ازاین سن کاهش یافته ولی تا ۶۹ سالگی رشد ناخن در مردان اندکی بیشتر است .
ازاین سن به بعد ، رشد ناخن هر دو جنس یکسان می شود .
حاملگی باعث افزایش سرعت رشد و سوء تغذیه باعث کاهش آن می شود .
بعضی از بیماریهای شدید نیز باعث اختلال در رشد یا ایجاد ناخن می شوند .

اختلال رشد می تواند در بیماریهای شدید مثل” اوریون” و” تیفوید” دیده شود
که خودش را به صورت یک فرورفتگی یا برجستگی عرضی بر روی ناخن نشان می دهد .

ترکیب شیمیایی ناخن

پروتئین عمده ناخن، کراتین است .
چربی عمده ناخن نیزکلسترول می باشد و حدود ۱/۰ تا ۱ درصد آن را تشکیل می دهد .
مقدار آب آن کمتر از پوست بوده و حدود % ۱۲ – ۷ می باشد .

محرک های شیمیایی ناخن

سلامت ناخن ها در اثر غوطه وری طولانی در آب و یا مقادیر زیادی از قلیا یا مواد پاک کننده قوی ، دچار تخریب تدریجی می شوند .
حلال های آلی و روغن موتور نیز باعث نرم شدگی صفحه ناخن می شود .

روغن های معدنی باعث اونیکولیز ( جداشدن ناخن از بستر ) و ضخامت زیر ناخن می گردند.

▪ بستر ناخن:

بستر ناخن قسمتی از بافت ناخن است که بافت عظیم و نازا نامیده می شود
بخش بستر ناخن از لبه بافت زایا و جوانه زننده یا هلالی به هیپونی کیم hypony chium امتداد می یابد.

بستر ناخن شامل رگ های خون، اعصاب و رنگدانه (سلولهای تولید کننده فلانین) می باشد.
همانطور که ناخن از ریشه تولید می شود به سمت پایین بستر ناخن حرکت میکند که با افزودن مواد ناخن
به ضخامت ناخن کمک می کند. سطح و صاف بودن بستر ناخن برای یک رشد طبیعی ناخن بسیار مهم می باشد.

اگر اینطور نباشد ممکن است ناخن شکسته شود و یا شیارهایی برروی آن ایجاد شود
که استفاده لوازم آرایشی بر روی ناخن را غیر ممکن می سازد.

▪ ورقه ناخن:

ورقه ناخن ، ناخن واقعی است که از کراتین سخت و نیمه شفاف ساخته شده است.
ظاهر صورتی رنگ ناخن به خاطر رگهای خوین زیر ناخن می باشد.
زیر سطح ناخن دارای شیارهایی است در امتداد طول ناخن که به چسبیدن ناخن به بسترش کمک می کند.

▪ کوتیکول:

بخش cuticle ناخن انگشت، chium epony نیز نامیده می شود که بین پوست انگشت و ورقه ناخن قرار گرفته
و با ترکیب این ساختارها یک مانع و محافظ ضدآب روی ناخن ایجاد می کند.

▪ پریونیکیوم (Perionychium) :

پریونیکیوم پوستی است که روی ورقه ناخن قرار می گیرد. این قسمت لبه paronychicol نیز نامیده می شود.
این بخش محل ایجاد ریشه ناخن، ناخن های رشد نکرده و عفونت پوست که paronychia نامیده می شود می باشد.

▪ Hyporychium :

محل بین ورقه ناخن و نوک ناخن می باشد. اینجا محل اتصال ناخن و پوست نوک انگشت است.
همچنین جایی که یک مانع ضدآب برای ناخن تولید می شود. ناخن ها در تمام مدت در حال رشد هستند
اما میزان این رشد با سن و circulatjion آهسته می شود. ناخن های انگشتان دست سریعتر
از ناخن های انگشتان پا با میزان ۳ میلی متر در هر ماه رشد می کنند.
رشد ناخن از محل ریشه تا نوک آزاد ناخن (خارج شده) ۶ ماه طول می کشد.
ناخن های شست پا هر ماه ۱ میلی متر رشد می کنند و بین ۱۲-۱۸ ماه طول می کشد تا کاملا یک ناخن جایگزین آن شود.

▪ ساختمان ناخن :

ساختمانی که ما از ناخن می شناسیم به ۶ بخش معین و ویژه تقسیم می شود:

ـ ریشه،
ـ بستر ناخن،
ـ ورقه ناخن،
ـ سطح بیرونی یا کوتیکل،
ـ eponychium
ـ perionychium.

▪ ریشه ناخن:

ریشه ناخن انگشت بعنوان بافت زایا (جوانه زننده) نیز شناخته شده است .
این بخش از ناخن در حقیقت در زیر پوست، پشت ناخن انگشت قرار دارد و به اندازه چند میلی متر
به سمت داخل انگشت امتداد می یابد. ریشه ناخن انگشت بیشترین حد ناخن
و بستر ناخن (nail bed) را تولید می کند. این بخش از ناخن هیچگونه ملانوسیتی ندارد(رنگدانه ندارند)
لبه بافت زایا به رنگ سفید دیده می شود و ساختار هلالی شکل آن (lunula) هلال نامیده می شود.

●  سرعت رشد ناخن

سرعت رشد ناخن بستگی به عوامل بسیاری ازجمله سن، تغذیه، بیماریها، هورمونها و فصول سال دارد توجه کنید:

– ناخن بطور طبیعی ۰٫۱ میلی متر در روز و یا ۳ میلی متر در ماه رشد میکند.
– سرعت رشد انگشتان دست از انگشتان پا بیشتر میباشد.۲ تا ۳ برابر.
– سرعت رشد ناخنها در تابستان بیشتر از زمستان میباشد.
– سرعت رشد ناخنها در افراد راست دست در دست راست و افراد چپ دست در دست چپشان بیشتر است.
– سرعت رشد ناخنهای مردان از زنان بیشتر است.(جز در زنان باردار و مسن)
– اگر ناخن به طـور کامل از جایش کنده شود برای ناخن های دست ۳ الی ۶ ماه طول می کشد
تا مجددا ناخن بطور کامل رشد کند این زمان برای ناخنهای پا ۱۲ الی ۱۸ ماه میباشد.

 ● زنگ خطرها برای سلامت ناخن

۱_ لکه های سفید رنگ: علت آن میتواند صدمه به ماتریکس و یا کمبود روی باشد اما زیاد مهم نبوده و به مرور زمان ناپدید میگردد.

۲_ عفونتها: می تـواند عامل آن باکتریها و یا قارچها باشند کـه در هـر دو صـورت باید به پزشک مراجعه شود.

۳_ شیار های روی ناخن: این شیارها اغلب ارثی میـباشند اما اگر یکباره روی ناخنها آشکار گردند
علت آن میتواند ضربه، پیری، روماتیسم و یا بیماری کلیه باشد.

۴_حفره روی ناخن: علت آن می تواند اگزما و یا ضربه باشد.

۵_ قاشقی شکل شدن ناخن: علت آن کم کاری تـیروئید، کمبود آهن و کم خونی میباشد.

۶_ شکاف در لبه ناخن: علت آن فرو بردن انگشتان به مدت زیاد در آب و همچنین لاک پاک کن ها میباشند.

۷_تردی و شکنندگی ناخنها: علت آن میـتواند فـرو بردن دست در آب داغ، اختـلال در جـریان خــون،
کمبود ویتامینهای A ،C ،B6 و نیاسین، کمـبود آهن و کلسیم و کم کاری تیروئید باشد. کم آبی بدن نیز بسیار مهم است بنابراین آب فراوان بنوشید.

۸_ ناخنهای فرو رفته در گوشت: این مشکل بیشتر در ناخنهای پا مشـاهده میگردد و علت آن کوتاه کردن نامناسب ناخنها
و کفش تنگ میباشد که باعث می گردد گوشه ناخن بدرون گوشت فرو رود.

۹_ برخی بیماریها از روی ناخنها قابل تشخیص میباشند:

بستر نـاخـن رنگ پریده نشانه کم خونی
بستر ناخن قرمز نشانه بیماری قلبی
ناخـنهای سفـید رنگ نشانه بیماری کبدی
ناخن ضخیم و زرد رنگ نشانه بیماری ریوی
سرخـی مختصر در ته ناخن نشانه دیابت
و ناخنهای دو رنگ نیمی سفید و نیمی صورتی نشانه بیماری کلیه میباشد.
البته ۱۰۰ درصد نیست بهتر است هر ۶ ماه یک دوره چک آب بدهیم تا از سلامتی جسمی مطلع شویم.

۱۰- گودیهای کوچک

هنگامی که چند تورفتگی یا گودی کوچک بر روی سطح معمولا صاف و صیقلی ناخن به وجود بیاید،
میتواند به این معنا باشد که در زیر ناخن اتفاقاتی در جریان است.

در اکثر اوقات دلیل بروز این گودیها بیماری داء الصدف یا پسوریازیس است.
این بیماری یک حالت التهابی پوست است که به صورت لکه های سرخ فلس مانند بر روی پوست ظاهر میشود و سلولهای پوست ناخن و سلامت ناخن را نیز درگیر میکند.

سطح ناخن به جای رشد نرم و صاف، دارای ظاهری زبر و دندانه دندانه میشود.
به محض اینکه این بیماری درمان شده و تحت کنترل قرار گیرد، ناخنها به تدریج به حالت عادی بازمیگردند.
(از آنجایی که ناخن در هفته حدود ۱ میلیمتر رشد میکند، برای از بین رفتن ناخن قدیمی و جایگزین شدن تمام آن با ناخن سالم، یکی دو ماه زمان لازم است.)

 ۱۱- ناخن قاشقی شکل

ناخنهای سالم دارای شکل بخصوصی هستند. آنها در بخش میانی کمی برآمده بوده و به سمت کنار ناخن قوس برمیدارند
و نوک ناخن هم کمی به سمت پایین مایل است.

پس اگر متوجه شدید که ناخنهای شما در موقعیتی کاملا معکوس قرار گرفته اند،
باید متوجه شوید که مشکلی وجود دارد. این حالت که ناخن قاشقی شکل نامیده میشود،
نشانه کم خونی همراه با فقر آهن یا iron deficiency anaemia, است. مانند بسیاری از مشکلات سلامتی،
بروز مشکل ظاهری، ماهها پس از کمبود شدید آهن در بدن بروز میکند و طبعا پس از برطرف شدن فقر آهن، مدتی طول میکشد تا سلامت ناخن ها به حالت طبیعی بازگردند.

 ۱۲- زردی

ناخنی که بر روی پوست سالم قرار داشته باشد و ته رنگی زیبا و صورتی داشته باشد نشان از سلامت ناخن دارد.
اگر چنین نباشد، باید به دلایل آن توجه شود. اگر تمام ناخنها زرد شوند، میتوان آنرا نشانه بیماری ریه یا دیابت دانست.
نقاط زرد بر روی ناخن میتوانند به خاطر وجود قارچ یا داء الصدف یاشد.

از آنجایی که تمام موارد فوق نیاز به درمان حرفه ای دارند، بهتر است در صورت طولانی شدن
چنین حالتی به متخصص پوست مراجعه شود. خانمهایی که معمولا از لاک ناخن بسیار تیره استفاده کرده
یا تقریبا همیشه ناخنهایی لاک زده دارند، پس از پاک کردن لاک متوجه زردی اندک ناخن خود خواهند شد،
اما در این مورد دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. در این حالت ناخنها از لاک رنگ گرفته اند و با مدتی لاک نزدن به رنگ طبیعی باز میگردند.

۱۳- جمع شدن خون زیر ناخن

خون زیر ناخن معمولا ناشی از ضربه است به‌عنوان مثال هنگامی که جسمی روی انگشت بیفتد
و یا پایه صندلی روی انگشت قرار گیرد، همچنین در هنگام له‌شدگی‌ها یا پیچ‌خوردگی‌ها، این حالت به‌وجود می‌آید.‌

حتی شما ممکن است کفش‌هایی داشته باشید که برای پایتان کوچک باشد،
بنابراین وقتی راه می‌روید یا می‌دوید، ناخن‌های پایتان به‌صورت دایم به انتهای کفشتان برخورد می‌کند.

این حالتی است که آن را ضربه کوچک (میکروتروما) می‌نامند.
این حالت را در فوتبالیست‌ها و دوندگان مسیرهای طولانی به‌طور شایعی می‌بینیم.

همین‌طور، تایپیست‌هایی که ناخن‌های بلند دارند هم ممکن است به دلیل فشردن دائمی کلیدها،
به ناخن‌های دستانشان ضربه کوچک وارد شده و باعث جمع شدن خون زیر ناخن‌هایشان شود.

برخی از اوقات به‌دلیل فشاری که این لخته خون بر بستر ناخن وارد می‌کند، ناحیه لخته دردناک می‌شود و سلامت ناخن بخطر میفتد.
در این شرایط، گاهی پزشک با استفاده از یک سوزن استریل یک سوراخ کوچک روی ناخن ایجاد می کند تا خون زیر ناخن بیرون بیاید. و فشار وارد بر ناخن برطرف شود.

۱۴- ناخن قارچی

عفونت قارچی معمولا به‌صورت یک تغییر رنگ زرد قهوه‌ای ناخن شروع می‌شود.
این حالت معمولا از انتهای ناخن شروع می‌شود، سپس راهش را به زیر ناخن پیش می‌برد و باعث می‌شود تا ناخن ضخیم، زرد و شکننده شود.

گاهی اوقات شما می‌توانید با پیشرفت قارچ خطوط زردرنگی را بر روی ناخن ببینید.‌
قارچ ناخن معمولا نسبت به درمان با پمادها و کرم‌های موضعی مقاوم است و گاهی اوقات به داروهای خوراکی نیاز پیدا می‌کند.
در ضمن اگر ناخن بدشکل یا ضخیم شده و دردناک باشد، بعضی اوقات کشیده می‌شود.
به هرحال در صورت شک به قارچ ناخن، حتما به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
همچنین فراموش نکنید که اگر کسی آرایش ناخن خود را در موِ‌سسه‌ای انجام دهید که
به‌صورت مناسب وسایل آرایشی را تمیز نمی کند، بیماری قارچی می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

● تغییرات ناخن و بیماریهای سیستمیک:

۱-ناخنهای سفید با حاشیه قرمز کمرنگ و باریک(نزدیک انتهای آزاد آن)علامت بیماری کبدی است.(Terry-Nail)

۲-ناخن نصف سفید و نصف صورتی، علامت بیماری کلیوی است.(Hely & Haly Nail)

۳-ناخن قرمز(بستر ناخن قرمز)، علامت بیماری قلبی است.

۴-زردی و کندی رشد و افزایش ضخامت ناخن، علامت بیماری ریوی است.(Yellow Nail)
۵-ناخن رنگ پریده(بستر ناخن رنگ پریده)، علامت کم خونی است.

۶-ناخن زرد، علامت دیابت است.

۷-افزایش تحدب ناخن شبیه ساعت به خصوص اگر همراه با افزایش رشد بند آخر انگشت و چوب طبلی شدن آن باشد،
علامت بیماریهای مختلفی می تواند باشد: نارسایی قلبی- تنفسی، بیماریهای کبدی، بیماریهای تیروئید،
بیماریهای دستگاه گوارش مثل اسهال چرب، کولیت اولسروز(زخم روده بزرگ)، کم خونی فقر آهن،
افزایش تعداد گلبولهای قرمز و افزایش غلظت خون، تومورهای بدخیم(سرطان) در قفسه سینه مثل ریه و یا سرطان کبد.

۸-افزایش تقعر ناخن و قاشقی شدن آن ممکن است طبیعی باشد
و یا در اثر بیماریهایی مانند اختلالات گوارش، خون، کم خونی فقر آهن و کمبود بعضی از ویتامینها می باشد.

●  راهکارهای موثر در سلامت ناخن و مو :

-‌ یک رژیم غذایی چرب و سرشار از مواد غذایی قندی و فرآوری شده بدون شک نمی‌تواند مواد غذایی لازم
و کافی را برای تولید و تکثیر سلولهای سالم فراهم کند و فقر ریزمغذی‌ها از عوامل موثر در آسیب‌دیدگی موها و سلامت ناخن ها است.

– افزودن کرم و محصولات مرطوب کننده و سایر محصولات موضعی و با استعمال خارجی نمی‌توانند
تاثیر دائمی و قابل ملاحظه‌ای داشته باشند چون به قشر داخلی موها و بستر ناخن‌ها نفوذ نمی‌کنند بنابراین تاثیر آنها موقتی و کوتاه مدت است.

– نوشیدن الکل و استعمال سیگار به همراه تماس با هوا و محیط زیست آلوده از فاکتورهای مهم دیگر در آسیب‌دیدگی این بافت‌ها هستند.

• ناخنها را تمیز و خشک نگهدارید. این کار سبب جلوگیری از تجمع میکروارگانیسم ها در زیر ناخن می شود.
• اگر ناخن های پا کلفت هستند و چیدن آنها مشکل است ابتدا پنجه پاها را برای ۵ دقیقه در آب نمک گرم قرار دهید
(یک قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب گرم) می توانید از کرم اوره که ناخنها را نرم می کند نیز استفاده کنید.
• ناخنها را باید به صورت افقی و صاف گرفت و در گوشه ها فقط کمی به آنها انحنا‌ داد. از ناخن گیر تیز برای گرفتن ناخنها استفاده کنید.
• از جویدن ناخن خودداری کنید و کوتیکول ناخن را از بین نبرید.
• از بیرون کشیدن ناخن فرو رفتن در پوست خودداری کنید بخصوص اگر قبلاٌ زخم یا عفونی شده اند و برای درمان از یک متخصص پوست کمک بگیرید.
هر گونه تغییردر ناخنها را به پزشک خود اطلاع دهید . تغییرات ناخنها، تورم و درد می توانند علائمی از یک مشکل جدی و تهدید سلامت ناخن باشند

استون در سلامت ناخن ها موثر است!

–  سعی نمایید بیش از یکبار در هفته از پاک کننده های لاک (آستون) استفاده نکنید
زیرا ناخن ها را خشک می کند و ناخن های خشک بیش از ناخن های نرم و مرطوب شده در معرض شکسته شدن هستند.

– یک لایه و پوشش رویی بر روی لاک مانند لاک های براق کننده و بی رنگ بر روی لاک ناخن خود بزنید.

این کار احتمال شکسته شدن ناخن ها را به حداقل می رساند. روی ناخن های طبیعی بدون لاک نیز
می توانید هر روز یک لایه از این لاک های بی رنگ و براق کننده بزنید تا رطوبت ناخن ها حفظ شود.

– پس از شستن دست ها از کرم و لوسیون استفاده کرده و روی ناخن ها را نیز بزنید.
دست ها و ناخن ها پس از شستشو با صابون و پاک کننده های قویتر زود خشک می شوند.

سعی کنید آنها را چرب و مرطوب نگهدارید. می توانید برای اینکار از مرطوب کننده ها و نرم کننده هایی مانند وازلین و غیره استفاده نمایید. هر شب قبل از خواب نیز حتما این کار را انجام دهید.

– با استفاده از تکه چوب(خلال دندان) شما می توانید زیر ناخن ها را تمیز کنید. محلولی با ترکیب ۱ قسمت ماده سفید کننده و ۱۰ قسمت آب درست کرده
و پنبه را به آن محلول آغشته کرده سپس به هر قسمت از ناخن که لک و کثیف شده بمالید تا جرم آن پاک شود.

زیر ناخن ها را با یک تکه چوب خلال دندان یا مسواک و محلول صابون و ماده سفید کننده بسابید تا لکه ها برطرف شوند.

بیوتین و سلامت ناخن ها 

– ویتامینی به نام بیوتین ناخن ها را در حیوانات محکم تر می کند.
دانشمندان در بعضی از تحقیقاتی که انجام شده به این نتیجه رسیده اند که شاید این ویتامین توانایی محکم کردن ناخن های انسان را داشته باشد.
بیوتین در دراگ استورها موجود است.

– در مورد ناخن های مصنوعی که بر روی ناخن های طبیعی اصطلاحا کاشته می شوند مراقبت ها باید جدی تر و دقیق تر باشد.

– به طور خلاصه تامین ویتامین‌ها و املاح ضروری برای بدن تاثیر متمایزی براین بافت‌ها دارد.

– متخصصان توصیه می‌کنند اگر تمایل دارید به موها و ناخن‌های خود آرایش خاصی بدهید حتما مطمئن شوید
که این روش‌های زینتی مثل کاشت ناخن مصنوعی به بافت‌های شما آسیب نرسانند و با روش‌های مصنوعی سلامت ناخن خود را به خطر نیندازید.