طب نوین یا طب سنتی

اگر چه هیچگونه تعریف استاندارد و مدونی برای طب مکمل و جایگزین وجود ندارد، اما بطور کلی می توان گفت طب مکمل شامل روش هایی است که جزئی از پزشکی رایج به شمار نمی روند.
اینکه چه درمان هایی در این گروه قرار می گیرند دائما در حال تغییر است ، زیرا با گذشت زمان در مورد تعداد زیادی از این روش ها بررسی دقیق و علمی به عمل آمده و کارآیی یا عدم فایده آنها را به اثبات می رساند، بنابراین لیست شاخه های گوناگون طب مکمل متغیر است.
شاید برای شما هم این سئوال پیش آمده باشد که چرا دو اصطلاح طب مکمل و جایگزین همیشه با هم به کار می روند.
در واقع کاربرد این دو عبارت ناشی از نحوه عملکرد این روش هاست.درمان های مکمل به روش هایی گفته می شود که اغلب همراه با درمان های رایج استفاده می شوند. مثال واضح آن استفاده از ماساژ برای کاهش استرس در کنار استفاده از داروهای ضد اضطراب است.
در حالی که طب جایگزین معمولا به جای پزشکی رایج استفاده می شود. بعنوان مثال برای درمان بیماری به جای پزشک نزد متخصص هومیوپاتی می رویم.
توجه داشته باشید که هیچ یک از این اسامی بطور کامل بیان کننده مجموعه این روش ها نیست. در عین حال یک روش خاص می تواند زیر مجموعه چند عنوان مختلف قرار گیرد.
مثلا طب سوزنی یکی از این شیوه هاست که قدمت چندین هزار ساله دارد و در درمان میگرن می توان از آن به عنوان مکملی در کنار داروهای رایج استفاده کرد(طب مکمل)، در صورتی که در خیلی از موارد تنها درمان طب سوزنی برای معاجله میگرن کافی است و با کمک این روش بیماری بطور کامل برطرف می شود (طب جایگزین)

قانون اساسی طب مکمل
متخصصان طب مکمل و جایگزین عملکرد خود را بر اساس چند قانون کلی توجیه می کنند. بعضی از این موارد در طب رایج هم کاربرد دارد اما شماری دیگر از این قوانین به طب مکمل اختصاص داشته و در شاخه های مختلف آن ، جزئ اصول فلسفه درمان شناخته می شوند.
در واقع این موارد مرز تمایز این علوم با پزشکی رایج به شمار می روند. بد نیست با بعضی از این قواعد آشنا شویم:

۱- قابلیت و قدرت خود ترمیمی بدن:
مطابق این اصل ، بدن دارای توانایی ذاتی ایجاد و نگهداری سلامتی است. در حقیقت تمام شاخه های طب مکمل به شیوه های مختلف می کوشند تا از قابلیت های خوددرمانی بدن استفاده کنند. در این میان نقش پزشک ، کمک به اجرای این مراحل است.
او باید بکوشد تا با شناسایی دقیق ، موانعی را که در راه جریان و روند حفظ سلامتی وجود دارد برطرف سازد. در این نگرش متفاوت ، پزشک همکار طبیعت است و نقش وی کمک به افزایش سرعت درمان با برطرف کردن موانعی است که روند خوددرمانی بدن را به تعویق می اندازد یا از آن جلو گیری می کند.
در واقع بدن انسان به تنهایی قدرت بهبود و ترمیم خود را دارد و بیمار تنها نیازمند معالجاتی است که این فرآیند را تقویت کند و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن یکی از اهداف عمده تمامی این روش ها محسوب می شود.

۲- توجه به ویژگی های اختصاصی بیمار:
هر بیمار، یک وجود خاص است ، با تاریخچه منحصر بفرد، شرایط ویژه و علتی منحصر بفرد که سبب بیماری شده است و بنابراین محتاج برنامه و روند درمانی مخصوص خود می باشد. بر خلاف درمان های پزشکی رایج که بر روی شاخص های آماری جامعه متمرکز است ، برنامه درمانی در طب مکمل بر اساس ویژگی های خود شخص شکل می گیرد.

۳- پیشگیری اساس درمان است:
طب مکمل و جایگزین بر پیشگیری تاکید دارد. در این روش ، شما تنها در هنگام بروز بیماری به متخصص مراجعه نمی کنید؛ بلکه نوع دارویی که تجویز می شود به بدن شما کمک می کند تا از بروز بیماری جلوگیری شود.
توجه ویژه به تقویت ایمنی بدن و ارائه داروهای گوناگون در این زمینه ناشی از همین دیدگاه است.

شهر فرنگ طبابت
برای بسیاری از مردم حضور در مطب پزشک و انجام معاینات و آزمایشات گوناگون امری ناخوشایند است. اما چه خوشتان بیاید یا نه باید معالجات را دنبال کنید.
با وجود تلاش های زیادی که برای کاستن از عوارض نا مطلوب روش های تهاجمی در تشخیص و معالجه بیماری ها انجام شده ، هنوز هم رادیوگرافی ، آنژیوگرافی ، تزریق ماده رادیو اکتیو و… نقش اساسی در تشخیص بیماری ها دارند و شما بعنوان بیمار باید این مراحل را طی کنید و راه دیگری هم در پیش رویتان وجود ندارد.
نکته مقابل این موضوع ، روش های طب مکمل است که با بیش از ۱۰۰روش درمانی ، رنگین کمانی از انواع نگرش ها را ارائه می نماید.
بسیاری از این روش ها سابقه ای طولانی دارند، مثلا آیورودا که در شماره گذشته به آن پرداختیم به ۵۰۰۰سال قبل برمی گردد.
مطابق این دیدگاه ، هر بیمار ویژگی خاصی دارد که او را از سایر بیماران متمایز می کند و بنابراین درمان نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مثلا ۳نفر بیمار مبتلا به درد در ناحیه کتف نیاز به درمان های مختلفی دارند که بر اساس ویژگی های آنها برنامه ریزی می شود.
در کنار روش هایی با قدمت چند هزار ساله ، متدهای نوینی نیز قرار دارند. مثلا هومیوپاتی حدود ۱۵۰سال پیش در آلمان پایه گذاری شد. یک متخصص هومیوپاتی بر اساس تمام علائم بیماری دارویی را تجویز می کند.
بعنوان مثال ممکن است شما و همسایه تان هر دو به سرماخوردگی مبتلا باشید اما چنانچه او به سردرد هم مبتلا باشد معالجه وی با شما متفاوت خواهد بود.
متخصصان طب مکمل بیشتر بر درمان های طبیعی مثل رژیم های غذایی ، ورزش و داروهای گیاهی تکیه دارند و عمل جراحی در این روش ها بسیار نادر و آخرین راه چاره است.
از آنجا که متخصصان این علوم ارتباط مناسب ذهن و جسم را برای حفظ سلامت ضروری می دانند، لذا روش های خاصی را برای تقویت این رابطه مورد استفاده قرار می دهند. این مسئله توانایی بیمار در کنترل نشانه های بیماری راتقویت می کند.
یکی از بهترین روش ها برای تقویت ارتباط ذهن و جسم ، مدیتیشن است. روش دیگر یوگا است که با استفاده از تمرینات خاص و تمرکز، این رابطه را بهبود می بخشند. تسکین درد و کاهش اضطراب از نتایج پیروی از این دستورات است.

هیپنوتیزم و موسیقی درمانی هم از روش های تقویت رابطه ذهن و بدن به شمار می روند.
طیف وسیع دیگری از درمان ها در این گروه متکی به استفاده از مکمل های غذایی و گیاهی است. این معالجات از ترکیبات موجود در طبیعت بعنوان دارو استفاده می کنند.
درمان های گیاهی از دیر باز مورد توجه مردم بوده است و بسیاری از داروهای رایج که امروزه کاربرد فراوانی دارند، سابقا_ منشا گیاهی داشته و در طب سنتی برای درمان بیماران تجویز شده است.
مثال عمده این مورد، دیگوکسین است که برای معالجه نارسایی احتقانی قلب به کار می رود. داروی دیگر، کوئینین است که در درمان مالاریا کاربرد دارد. نکته مهمی که درباره داروهای گیاهی باید مورد توجه قرار گیرد این واقعیت است که وجود منشا طبیعی این داروها به معنای بی ضرر بودن آنها نیست.
بسیاری از مردم داروهای گیاهی را بعنوان داروهای بدون خطر و فاقد عوارض جانبی می شناسند و به همین دلیل رغبت و تمایل خاصی به استفاده از این داروها دارند ولی متخصصان تاکید می کنند که بعضی از داروهای گیاهی حاوی ترکیباتی هستند که با سایر داروهای مورد استفاده بیمار تداخل دارویی داشته و موجب کاهش تاثیر داروها می شوند.
بعضی دیگر از این داروهای گیاهی خطر خونریزی در طی عمل جراحی را افزایش می دهند که می تواند وضعیت بحرانی برای بیمار بوجود آورد. در نتیجه ، این تصور که داروهای گیاهی فاقد اثرات جانبی است اشتباه بوده و می تواند خطرناک باشد.
به خاطر داشته باشید که قبل از استفاده از داروهای گیاهی و جوشانده ها حتما با پزشک خود مشورت کنید و هرگز این داروها را بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.

دو روی یک سکه
تا قبل از پیشرفت های سریع علم پزشکی در قرن بیستم ، چنانچه فردی بیمار می شد باید به پزشکان سنتی مراجعه می کرد اما در اوایل قرن بیستم این روال تغییر کرد.
در این سالها، طبابت متکی بر حقایق علمی رواج بیشتری یافت.

یک ویژگی عمده پزشکی جدیداین بود که پزشک در این روش دوره های خاصی را می گذراند و مدرک علمی ویژه ای دریافت می کرد و عملا سایر افراد بی اطلاع از دخالت در امر درمان منع می شدند.
در عین حال ، دانشگاه های پزشکی هم دیگر اصول طب مکمل و جایگزین را آموزش نمی دادند. بنابراین پزشکان آن روش ها را تجویز نمی کردند و همین موضوع موجب بروز شکاف بین طب رایج و مکمل شد اما در اواخر دهه ۱۹۷۰ دوباره تمایل مردم نسبت به استفاده از روش های طب مکمل افزایش یافت.
این واقعیت که پزشکی رایج قادر به درمان همه بیماری ها نیست در کنار اشتیاق بیماران برای آزمودن روش های تازه ، علت عمده گرایش مردم به شاخه های مختلف طب مکمل بوده است.
در حال حاضر حدود نیمی از پزشکان در ایالات متحده بیماران خود را به متخصصان طب مکمل ارجاع می دهند و نوعی تعامل و همکاری میان پزشکان و متخصصان طب جایگزین برای درمان بیماران بوجود آمده است.

نا آگاهی؛ مشکل اساسی
اگر به کتاب داروهای رایج سری بزنید می بینید که برای یک داروی معین دهها کاربرد و عوارض جانبی ذکر شده است.
در صورتیکه در مورد اثرات داروهای گیاهی مورد استفاده در طب مکمل ، اطلاعات بسیار ناچیز است.علت این مسئله ، هزینه فراوان تحقیقات است.
هزینه ای که یک شرکت دارو سازی برای تحقیق در مورد دارویی اختصاص می دهد به فروش داروی مذکور و ثبت آن بنام شرکت مذکور بر می گردد و زمینه ادامه تحقیقات فراهم می شود.
اما در مورد درمان های مکمل وضعیت متفاوت است. هیچ متخصصی نمی تواند حق مالکیت روشی را که هزاران سال سابقه دارد برای خود ثبت کند و از مزایای مادی آن بهره مند شود؛ در نتیجه منبع مالی برای انجام بررسی های علمی بیشتر فراهم نمی شود و نکات مبهم همچنان باقی می ماند.
ناآگاهی پزشکان از ماهیت این درمان ها نیز موجب می شود که اکثر پزشکان بطور ناخودآگاه با دنبال کردن این روش ها توسط بیماران مخالفت کرده و بیمار هم بخاطر نگرانی از این موضوع پزشک را از استفاده احتمالی از این داروها مطلع نمی کند.
این مسائل در کنار عدم وجود استانداردهای معین و تعریف شده برای طب مکمل ، امکان استفاده سودجویان از چنین موقعیتی را فراهم می آورد.
فراموش نکنید که ادعاهای کاذب و مبالغه در مورد تاثیر این روش ها کم نیستند. پس سعی کنید با بررسی دقیق و مشورت با پزشک ، بهترین تصمیم را در این مورد بگیرید.