تو زیبایی: با خودت مهربان باش!

خود زشت پنداری

نوعی اختلال روانی است که در آن نمی توانید از فکر کردن درباره یک یا چند نقص ظاهر خود دست بردارید. عیب و نقصی که از نظر دیگران یا جزئی است یا مشاهده نمی شود برای شما خیلی مهم به نظر می رسد. ممکن است آنقدر از نقوص خود احساس شرم و اضطراب کنید که از بسیاری از موقعیت های اجتماعی دوری کنید.

وقتی دچار اختلال خود زشت پنداری می شوید، به شدت در مورد ظاهر بدن خود وسواس دارید.

مرتباً هر روز آینه ها را چک می کنید، نظافت می کنید و یا به دنبال اطمینان خاطر هستید که به اندازه کافی که خوبید. شما ممکن است خیلی آرایش کنید و سعی کنید عیب خود را برطرف نمایید. اما این یک رضایت موقت است و غالباً اضطراب شما برمی گردد. سپس مجددا ممکن است جستجو برای یافتن راهی برای رفع عیوب خود از سر بگیرید. درمان اختلال خود زشت پنداری ممکن است شامل درمان  با روش های شناختی- رفتاری باشد و در موارد شدیدتر ممکن است شخص نیاز به مصرف دارو داشته باشد.  

علائم

اگر علائم زیر را دارید ممکن است دچار اختلال خود زشت پنداری باشید:

• بزرگ پنداشتن یک نقص کوچک ظاهری در بدن

• اینکه باور داشته باشید که دیگران به نقص شما توجه می کنند و شما را مسخره می کنند.

• درگیر شدن با رفتارهایی که با هدف رفع یا پنهان کردن عیب باشد مثل چک کردن مداوم آینه .

• تلاش برای پنهان کردن نقص ها با تغییر آرایش یا لباس

• اینکه دائماً ظاهر خود را با دیگران مقایسه می کنید

• همیشه به دنبال اطمینان گرفتن از دیگران در مورد ظاهر خود باشید

• داشتن تمایلات کمال گرایانه

• خودداری از برقراری تعاملات اجتماعی

• اینقدر از ظاهرتان ناراضی باشید که این موضوع باعث پریشانی شما و یا مشکلات عمده ای در زندگی اجتماعی، کار، مدرسه یا سایر زمینه های عملکردی شما شود.

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به خود زشت پنداری قرار دارند؟

• کودکانی که مورد تمسخر و تحقیر قرار می گیرند، پدر و مادری که در خانه بین کودکانشان تبعیض می گذارند، کودکان طلاق و به طور کلی هر اتفاقی که سبب شود کودک اعتماد به نفس کمتری در دوران کودکی داشته باشد، سبب ایجاد این اختلال در بزرگسالی می شود.
• ممکن است پس از زایمان به دلیل تغییراتی که در افراد رخ می دهد فرد دچار این اختلال گردد.
• جوش زدن و یا بزرگ شدن بینی که در دوران بلوغ اتفاق می افتد می تواند زمینه ساز ابتلا سندروم خود زشت پنداری گردد.

روش های درمانی

تشخیص

اولین و مهمترین گام تشخیص است. بسیاری از افراد از بیماری خود آگاه نیستند و نیاز به عمل جراحی پلاستیک را در خود به عنوان یک امر ضروری تلقی می نمایند. در صورتی که ابتدا باید به یک روانپزشک مراجعه نمایند. در بسیاری از موارد این اختلالات با استفاده از روش های درمان شناختی- رفتاری قابل درمان است ولی در موارد شدید ممکن است نیاز به درمان دارویی نیز باشد.

درمان های دارویی

استفاده از داروهای ضد استرس و افسردگی یکی از روش های درمانی خود زشت پنداری است.

استفاده از داروهای شیمیایی در کنار روش های روان درمانی روند بهبودی را تسریع نموده و امکان بازگشت آن را نیز کمتر مینماید.

درمان خود زشت پنداری در طب سنتی

همان طور که گفته شد، خود زشت پنداری ممکن است ناشی از اضطراب و استرسی باشد که در دوران کودکی به فرد وارد شده است. امروزه روش های درمان و داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی غالباً اثر درمانی نداشته و تنها علایم بیماری را تسکین می دهد.

در طب سنتی می توان با استفاده از اثر دارویی گیاهان مختلف، به درمان افسردگی و اضطراب پرداخت.

یکی از این فرآورده های گیاهی، سایکودایجست است که از ۹ گیاه دارویی تشکیل شده است و سبب رفع استرس و نگرانی و ایجاد شادابی و نشاط می شود.

اما باید توجه داشت که تنها مصرف دارو کافی نیست و باید پیش نیازهای درمانی نیز رعایت شود.

دکتر سارا بخشائی