پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
مامیران یا “مامیزان کبیر” گیاهی داروئی از تیره “خشخاش Papaveraceae” است که نام علمی آن”Chelidonium Majus”می باشد .مامیران ،” گیاه پرستو ” میز نامیده میشود.
گیاهی است علفی، چندساله با شیره نارنجی رنگ، منشعب به رنگ سبز تیره، واجد کرک های پراکنده و دارای بن ساقه ای پوشیده از قاعده های پایای برگ ها و ساقه ای منشعب به ارتفاع ۹۰- ۳۰ سانتیمتر. برگ ها شانه ای دارای ۷-۵ برگچه تخم مرغی تا مستطیلی شکل. گل آذین چتر مانند آن دارای ۶-۲ گل، گل با دو کاسبرگ آزاد و ریزان و چهار گلبرگ کامل زرد رنگ، واژ تخم مرغی است. پرچم ها زرد رنگ، میوه به شکل کپسول کشیده، کمابیش مستقیم و فاقد کرک است.
دانه های آن سیاه رنگ هستند. اندام دارویی مامیران قسمت هوایی گیاه است که در هنگام گل دادن جمع آوری می شوند. از مامیران به صورت خوراکی به عنوان صفراآور، ضداسپاسم، مسکن (ضعیف) و مدر و به صورت موضعی در درمان زگیل استفاده می شود. در طب گذشته از تمام قسمت های گیاه مامیران به ویژه شیرابه و ریشه آن در درمان ناراحتی های پوستی به ویژه برص، درد دندان و نیز به عنوان صفراآور استفاده می کردند.
سرشاخه هوایی مامیران دارای ۱-۱/۰ درصد آلکالوئید با بیش از ۲۰ آلکالوئید است. این گیاه در زمین های بایر به صورت خودرو رشد می کند و به صورت وسیعی در اروپا و آسیای شمالی و مرکزی می روید.
اندام دارویى مامیران قسمت هوایى گیاه است که در هنگام گل دادن جمع آورى مى شوند. از مامیران به صورت خوراکى به عنوان صفراآور، ضداسپاسم، مسکن (ضعیف) و مدر و به صورت موضعى در درمان زگیل استفاده مى شود. در طب گذشته از تمام قسمت هاى گیاه مامیران به ویژه شیرابه و ریشه آن در درمان ناراحتى هاى پوستى به ویژه برص، درد دندان و نیز به عنوان صفرا آور استفاده مى کردند. سرشاخه هوایى مامیران داراى ۱-۱/۰ درصد آلکالوئید با بیش از ۲۰ آلکالوئید است.
ترکیبات شیمیایی:
این گیاه سمی است و استفاده زیاد از آن باعث می شود .
مامیران کبیر دارای آلکالوئید های مختلفی مانند چلیدونین ، هیموچلیدونین ، کلریتین ، پروتوپین ، آلیکری توپین ، هربرین و اسپارتئین می باشد . در مامیران کبیر همچنین نمک های کلسیم ، منیزیوم و آلمینویم ، مواد رزینی و موسیلاژ موجود است .
خواص داروئی:
تمام قسمت های این گیاه و شیره آن مصرف دارویی دارند البته ریشه آن قوی تر از بقیه قسمت های آن است
۱)جوشانده و یا دم کرده مامیران برای درمان سرطان معده بکار می رود
۲ )در معالجه آسم اثر مفید درد
۳) تشنج را برطرف می کند
۴)فشار خون را پائین می آورد
۵)ادرار آور و ملین است
۶)درمان کننده تصلب شرائین است
۷)دردهای سرطانی را ساکت می کند
۸)برای معالجه آنژین دپواترین از آن استفاده می کنند
۹)برای درمان آب آوردن بدن مفید است
۱۰)سنگ کلیه را خرد کرده و دفع می کند
۱۱)برای معالجه نقرس مفید است
۱۲)داروی خوبی برای برطرف کردن بیماریهای کبدی است
۱۳) برای درمان زخم ها ی چرکین ، ریشه له شده مامیران را مانند ضماد روی اینگونه زخم ها بگذارید
۱۴)شیره مامیران داروی موثری برای از بین بردن زگیل و یا میخچه است . این شیره را با گلیسرین به سنبت مساوی مخلوط ۰
دیگر خواص این گیاه :
اختلالات قلبی وعروقی
جوشانده ریشه مامیران ،تصلب شرائین وفشار خون را درمان نموده و از بروز سکته قلبی جلوگیری می نماید.
اختلالات عصبی
جوشانده ریشه مامیران،تسکین دهنده دردهای عصبی ،خواب آور وآرام بخش است.
اختلالات پوستی
عصاره مامیران ،زخمها ،زوائد گوشتی و زگیل و دیگر اختلالات پوستی را برطرف می سازد.
اختلالات کلیوی
جوشانده مامیران،محرک کلیه،فزونی دهنده حجم ادرار،دفع کننده سموم بدن و درمان کننده عفونتهای کلیه و مثانه ومجاری ادرار است.
اختلالات چشمی
شست و شوی چشم با عرق مامیران ،درد و ورم و عفونتهای چشم را التیام میبخشد
خلاصه آنکه مامیران،گیاهی مدر و مخدر و درمان کننده اختلالات قلبی و عروقی،عصبیریالپ.ستی کلیوی و چشمی است.مامیران تصفیه کننده خون درمان کننده عفونتهای سفیلیسی ،تنگی نفس ،آسم و بواسیر است
طرز استفاده:
جوشانده :
مقدر ۲۰ گرم برگ خشک و یا ریشه مامیران را در یک لیتر آب حل کنید . مقدر مصرف آن یک فنجان سه بار در روز است .
دم کرده مامیران :
۳۰ گرم برگ خشک مامیران را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید برای مدت ده دقیقه دم بکشد . سپس صاف کرده و مصرف کنید .
تنطور مامیران :
این تنطور را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها خریدری کنید و یا اینکه مقدر ۱۰۰ گرم برگ خشک یا ریشه مامیران را در ۵۰۰ گرم الکل سفید خیس کرده بگذارید برای مدت دو هفته بماند . البته هر روز آنرا تکان دهید پس از این مدت آنرا صاف کرده و در شیشه دربست نگاهدری کنید . مقدر مصرف آن ۱۰-۱۵ قطره سه بار در روز است .
شیره مامیران :
برای استفاده از شیره مامیران آنرا با عسل مخلوط کرده و استفاده کنید .
موارد منع مصرف :
همانطور که گفته شد مصرف زیاد مامیران کبیر تولید مسمومیت می کند و حتی استفاده زیاد آن
بصورت له شده روی رخم ها نیز همین خطر را د ارد زیرا از راه پوست جذب بدن می شود .
این گیاه سمی است و مقدار زیاد آن در مصارف داخلی ممکن است موجب تشنج و حتی مرگ شود.
مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است.
بنابراین باید مصرف آن در حد گفته شده باشد و تحت نظر متخصص مصرف شود.
پرورش گیاه
پرورش این گیاه از طریق دانه صورت می گیرد و زمین زراعتی باید سایه دار و نسبتاً مرطوب, ماسه ای و نرم با خاک پوسیده باشد. بذر آنرا در گلخانه در اویل اسفند و یا مستقیماً در زمین شخم خورده در ردیفهایی به عرض ۵۰ سانتی متر در طول فروردین ماه می کارند میزان بذر مورد نیاز گلخانه هر هکتار ۲۰۰ گرم و میزان آن در زمین اصلی ۲ کیلو گرم د رهکتار می باشد.
ماههای اردیبهشت و خرداد نهالها را در کرتهای ۲۰*۵۰ سانتی متر نشاء می کنند.جهت تقویت زمین مقدار ۱۵۰ تا ۷۵ کیلو گرم کود ازت خالص ( نیترات آمونیوم و کلسیم سیانید ) در هر هکتار اضافه می کنند. برای مبارزه با علفهای هرز یک تا دوبار چنگک با دیسک ماشینی زده می شود.
برداشت
قسمت هوایی گیاه را در فروردین تا شهریور و ریشه ها را از مهر تا آبان یا اسفند تا فروردین قبل از جوانه زدن محصول برداری می کنند ( از دومین سال کشت چین اول گیاه را در ماه اسفند و فروردین و چین دوم آنرا در شهریور یا مهر با علف چین و ریشه ها را در مهر و آبان و اسفند و یا فروردین برداشت می نمایند).پس از برداشت محصول و تمیز کردن آن قسمت هوایی را در حرارت ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتی گراد و ریشه را در حرارت ۶۰تا ۸۰ درجه سانتی گراد خشک می نمایند. با شرایط فوق الذکر بازدهی هر هکتار ۶/۳ تن محصول خشک به صورت گیاه کامل و ۸/۲ تن ریشه است.
دامنه انتشار
نواحی شمال ایران مانند گیلان: اطراف رشت, رودبار, عمارلو ( کبوتر چاک و زرد چین ) , گرگان: بندر گز, مازندران.
منابع :
مامیران http://aftab.ir
مامیران Greater celandine http://www.farstak.com
Greater celandine مامیران کبیر http://www.golestantalk.com
گیاه مامیران http://daneshnameh.roshd.ir
مامیران Greater celandine http://www.aghlam.com
خواص دارویى مامیران http://www.mprn.ir
تهیه کننده : ناصر مکاری
