خواص گیاه سداب

سداب

گیاه شناسی

• سُداب (نام علمی: Ruta graveolens)
• از تیره مرکبات (سُدابیان) (rutaceae)
• گیاهی علفی پایا با ساقه‌های منشعب و چوبی،
• برگهای متناوب دو تا سه قسمتی صاف و بی پرز است.
• سداب گیاهی سخت و همیشه سبز است.
• کاسبرگ کوچک همیشه سبز این گیاه ۰٫۶ تا ۰٫۹ متر طول و تقریباً عریض است.
• گل ها به شکل کوچک و زرد در خوشه ها تشکیل شده و در اواسط تابستان ظاهر می شوند.
• هر گل ۱٫۳ سانتی متر با چهار گلبرگ خمیده مقعر دارد.
• میوه یک پوسته بافت دار است که به سطوح چند وجهی تقسیم می شود.

ترکیبات مهم گیاه سداب

گیاه سداب حاوی کاپریلیک و پلارگونیک، کومارین ها،آلکالوئیدهای فورانوکینولین، فلاونوئیدها، فورانوکومارین ها، اسیدهای کاپرینیک، ویتامین K ، ویتامین P و اسانس می باشد که مهم ترین ماده آن متیل نونیل کتون است صنعت تولید عطر و طعم دهنده های صنعتی از آن استفاده می شود.

در زمانهای قدیم از سداب برای شکستن طلسم و جادو ، رفع حسادت ها ، دفع چشم بد و این گونه موارد استفاده می کردند. همچنین برای کاهش و تسکین قوای جنسی و شهوانی از سداب استفاده می کردند .به ویژه گروههای مذهبی برای غلبه بر خواهش های نفسانی ، سداب را در غذاهای خود اضافه می نمودند.

در طب سنتی ایرانی از سداب به عنوان ماده نیرو زا و بند آورنده خونریزی ، برای درمان زخم ها و مشکلات پوستی به صورت موضعی استفاده می شده است.

از گونه‌های سداب می‌توان:

• به سُداب کوهی (اسپند، wild rue)،
• و سداب کهنه (wall rue) اشاره کرد.

خواص آن برای سلامت بدن و درمان بیماری ها

ضد قارچ

سداب به بدن در برابر مبارزه با عفونت های قارچی مانند قارچ پای ورزشکار و درماتیت کمک می کند. متناسب با شدت عفونت خصوصاً در فردی که از قارچ پای ورزشکار رنج می برد، مستقیماً از سداب استفاده کنید زیرا باعث تسکین خارش پوست می شود.

پوست تمیز

سداب دارای خاصیت ضد قارچی است که به درمان آلایندگی پوست کمک می کند و پوست زیبا و شفافی را ارائه می دهد. چنانچه در بخش سلامت نمناک می خوانید خواص آنتی اکسیدانی سداب اطمینان حاصل می کند که پوست از رادیکال های آزاد جدا شده و از پیری زودرس جلوگیری می کند.

از بین بردن شپش ها

روغن و عصاره هایی که از سداب تهیه می شود اغلب برای از بین بردن آلودگی شپش استفاده می شود. استفاده منظم از آن انگل های مزاحم را از مو دفع می کند.

آرام بخشی

برای آرام کردن حملات عصبی و صرع، سداب به دلیل خاصیت آرام بخش آن موثر است. با القای بی حسی عصب را تسکین می دهد زیرا حاوی نوروتوکسین است.

فعالیت ضد باکتریایی

خواص ضد باکتریایی سداب به از بین بردن باکتری ها کمک می کند. دمنوش تهیه شده با این گیاه با عفونت های دستگاه ادراری، روده بزرگ و روده باریک مقابله می کند. همچنین از احتمال بروز مسمومیت غذایی و باکتری سالمونلا جلوگیری می کند.

ضد اسپاسم

سداب برای کسانی که از درد عضلانی رنج می برند مفید است. این گیاه، درمانی برای درد عضلات، گرفتگی قاعدگی و اضطراب است.

ضد التهاب

سداب باعث کاهش التهاب ناشی از آرتروز می شود. مصرف روزانه ۱ تا ۲ فنجان چای گیاه سداب به کاهش سفتی عضلات و تسکین دردهای مفاصل کمک می کند.

درمان عفونت قارچی

سداب با مشکلات پوستی و عفونت های پوستی ناشی از قارچ مبارزه می کند. عفونت های قارچی شایع شامل قارچ پا و قارچ ناخن در پای ورزشکاران است.

آرامبخش اعصاب

این گیاه خاصیتی آرام بخش دارد. این گیاه بیمار را از تنش و اضطراب رهایی می دهد. سداب برای درمان سردرد های عصبی، سرگیجه ، تنش عمومی و اضطراب استفاده می شود. چای سداب خواب راحتی را هدیه می آورد.

تقویت قاعدگی

سداب دارای خاصیت تحریک قاعدگی است و سیکل منظم قاعدگی در زنان را بهبود می بخشد.

موارد مصرف دارویی سداب در طب سنتی

• این گیاه برای مشکلات عصبی، اختلالات عاطفی، سرفه ها، نفخ شکم و قولنج مفید است. همچنین به عنوان مقوی معده عمل می کند.
• دم کرده این گیاه درمان مناسبی برای نفخ شکم است. این دمنوش بادشکن را می توان با ۲ تا ۵ گرم از پودر گیاه تهیه کرد که بعد از غذا مصرف شود.
• خاصیت ضد انگل دارد و مصرف دم کرده آن همراه با روغن زیتون موجب از بین رفتن کرمهای معده می شود.
• به کار بردن برگ آن بر روی پوست باعث کاهش درد شدید سیاتیک می شود.
• گیاه سداب خواص مفیدی برای بهبود درد روماتیسم ، تپش قلب ، سرگیجه و سردرد های مربوط به یائسگی دارد.
• خاصیت دیگر آن، خرد کردن و دفع سنگ مثانه می باشد.
• مصرف این گیاه بصورت خشک شده، به همراه شوید، برای تسکین دل پیچه ، تنگی نفس ،درد پهلو و سینه مفید است.
• برگ های تازه را روی شقیقه بمالید تا از سردرد رهایی یابید. همچنین برای تسکین سردرد ناشی از سرماخوردگی ، سائیده این گیاه را با سرکه مخلوط کرده و کمی در بینی بچکانید.

از دیگر خواص سداب در طب سنتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گرد سائیده شده سداب همراه با عسل، برای برطرف کردن درد مفاصل موثر است.
• استفاده از جوشانده گیاه آن به برونشیت مزمن کمک می کند.
• از آن برای درمان مشکلات چشم، درماتیت، روماتیسم و بیماریهای التهابی استفاده می شود.
• مردم محلی آن را با عسل برای درمان لرز، فلج، اختلالات عصبی و درد مفاصل استفاده می کنند.
• گیاه سداب موجب کاهش میل و نیروی جنسی در مردان و کاهش حجم منی می شود.
• برای رفع نفخ، کولیت و اسپاسم شکم از جوشانده سداب استفاده کنید.
• برای درمان درد روماتیسم، واریس ، گرفتگی تاندون و اختلالات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس از آن به شکل قرص استفاده کنید.
• در یکی از مطالب قبلی بخش سلامت نمناک گفتیم که جوشانده سداب باعث تحریک قاعدگی می شود.
• از همچنین برای سفت شدن گردن، اختلالات معده، سردرد و سرگیجه استفاده می شود.
• تزریق آن برای درمان نفخ، سرفه و اختلالات هیستریک استفاده می شود.
• از آب گیاه سداب برای درمان سردردها استفاده می شود.
• برگ را بجوید تا از سردردهای عصبی، خلق تنگی و تنگی نفس رهایی یابد.
• برای درمان واریس و بهبود بینایی استفاده می شود.
• باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش می شود در نتیجه موجب افزایش اشتها میگردد.

همچنین میتوان از سداب در موارد زیر نیز استفاده کرد:

• برای برطرف کردن خستگی چشم و تقویت قدرت بینایی از کمپرس دم کرده آن بر روی چشم استفاده کنید. علاوه بر این برای تقویت روشنایی چشم میتوان آن را با رازیانه، گل شاه پسند وحشی، گل سرخ و گل مامیران را به یک اندازه دم کرده و مصرف نمود،همچنین گیاه سداب به همراه نمک نیز برای این منظور استفاده می شود.
• چای سداب را از طریق برگ هایش دم کنید و از آن به عنوان شستشوی بدن برای از بین بردن شپش استفاده کنید.
• این ماده دارای خاصیت ضد قارچی است که به درمان عفونت های قارچی پوست کمک می کند.
• دم کرده سداب با عسل را می توان برای رفع سکسکه غیر عادی مصرف نمود.
• استفاده از جوشانده این گیاه موجب ضدعفونی شدن گوش و تسکین درد گوش می شود. این جوشانده را به صورت ریختن چند قطره در گوش استفاده کنید.
• این گیاه در کاهش تب و دفع سموم از طریق پوست موثر است.
• باعث تسکین گرفتگی در معده و همچنین واریس می شود.
• کرم های روده را از بین می برد.
• از گیاه آن، به عنوان پادزهر مناسب برای رفع سموم ناشی از مارگزیدگی استفاده می شود.
• همچنین مسمومیت ناشی از مشروبات الکلی را بررف می کند.
• برای دریافت این خاصیت از سداب کوبیده شده به همراه انجیر خشک و مغز گردو استفاده کنید.

میزان درست مصرف این گیاه

• به صورت جوشانده :۵/۰ تا یک گرم از پودر برگ در روز
• عصاره الکلی:۵/۰ تا ۱ میلی لیتر تا سه بار در روز

طرز تهیه روغن سداب و خواص آن

روغن سداب را به راحتی می توان تهیه نمود!

این روغن برای درمان بیماریهای گوش مانند کم شنوایی ، درد گوش و سرگیجه مفید است. برای تهیه آن می بایست مقداری سداب خشک را در ظرف ریخته و روغ زیتون را روی آن بریزید به طوری که سداب را بپوشاند. البته نباید روغ زیاد باشد زیرا غلظت روغن م می شود. ظرف را روی شعله بسیار کم یا حتی بخاری قرار دهید که انتخاب مناسب بخاری است زیرا حرارت باید بسیار کم باشد .شب تا صبح باید ظرف روی بخاری بماند. صبح روغن را صاف کرده و پس از خنک شدن مصرف نمائید.

اگر ظرف را روی شعله قرار داده اید باید مراقب باشید که حرارت کم باشد و روغن به نقه جوش نرسد.۳ تا ۴ ساعت زمان مناسبی برای تهیه روغن است. پس از این زمان روغن را صاف کرده و مصرف کنید. اگر بعد از صاف کردن روغن، مجددا مراحل تهیه روغن تکرار شود ، کیفیت آن افزایش پیدا می کند. به عبارتی دیگر روغن حاصل از مرحله اول را دوباره روی سداب ریخته و روی حرارت قرار دهید.

سداب خشک را چگونه می توان شناخت ؟

سداب خشک کمی به آویشن شباهت دارد و مقداری چوب کوچک و دانه هایی مثلثی شکل در آن دیده می شود.

پودر سداب:

مقدار مورد نظر از شاخه های گلدار سداب را در مکانی گرم با ۲۵ درجه سانتی گراد خشک کنید. سپس آن را کوبیده و از صافی عبور دهید. پودر سداب خاصیت قاعده آوری دارد و مقدار ۱ الی ۲ گرم از آن برای مصرف خوراکی مناسب است. سداب در اثر خشک شدن تا حدود زیادی خواص خود را از دست می دهد.

روش مصرف:

قبل از خواب شبانه دو یا سه قطره از روغن را در گوشی که درد و مشکل دارد بریزید و به مدت یک ساعت در همان حالت باقی بمانید.

کاربردهای آشپزی گیاه سداب

• دانه های سداب به عنوان فرنی استفاده می شوند.
• برگ آن را به تخم مرغ، ماهی، پنیر یا مخلوط شده با آلو و سرکه برای تهیه سس گوشت اضافه کنید.
• از آن به عنوان یک ماده پخت و پز در غذاهای شمال آفریقا استفاده می شود.

اثرات جانبی مصرف سداب

• استفاده از عصاره سداب در دوز زیاد باعث استفراغ، درد شدید معده، عوارض سیستمیک و حتی مرگ می شود.
• داروهای گیاهی حاصل از آن باعث ایجاد فیتوفوتودرماتیت شدید و سوختگی مانند تاول های روی پوست می شود.
• هنگامی که در دوزهای زیاد استفاده می شود، سمی بوده و همچنین باعث سقط جنین می شود.
• با احتیاط باید از آن استفاده کنید.
• برگ های سداب می توانند باعث ایجاد تاول شوند.
• باعث عوارض جانبی جزئی مانند افزایش حساسیت در معرض آفتاب، سرگیجه، اسپاسم، بثورات، تغییر خلق و خو، بی خوابی و سوزش معده می شود.
• افرادی که مشکلات معده یا روده مانند زخم معده ، کولیت و بیماری التهابی روده دارند باید از مصرف سداب خودداری کنند.
• هرگز ماده را مستقیماً بدون روغن حامل روی پوست نزنید.
• از مهم ترین عوارض جانبی آن می توان:
• مسمومیت کلیوی،
• سقط جنین،
• افزایش ضربانات قلب،
• حساسیت های شدید پوستی،
• مسمومیت کبدی،
• افزایش پتاسیم خون و حتی مرگ را نیز نام برد.

نظر ابن سینا در کتاب قانون راجع به سداب

• سداب یا فیجن انواع مختلفی دارد که نوع کاشتنی آن که در کنار درخت انجیر رشد می کند بهترین نوع است.
• طبع گرم و خشک و خاصیت بادشکن دارد .
• ترکیب آن و عسل برای زخم مفید است.
• همچنین خوردن و یا ضماد این ترکیب برای درمان درد مفاصل مفید است.
• سداب و سرکه را در بینی بریزید تا موجب رفع خون دماغ شود.
• باعث خشک و جمع شدن آب پشت می شود.
• آرزوی جماع را به طور کلی از بین می برد.
• خاصیت قابض دارد و علاج پیچش و درد روده است.
• مخلوط عسل و سداب، زخم معده را شفا می دهد.
• جوشاندن آن در روغن زیتون و مصرف آن، داروی کرم است.
• با زهرها مقاومت می کند.
• زیاده خوردن آن سم قاتل است.

در کتاب مخزن الادویه

سداب که به یونانی فیجن گویند، سه نوع است. بهترین آن نوع کاشتنی سبز است که تازه و تند بوست و نزدیک به درخت انجیر روییده باشد. طبیعت گرم و خشک دارد. دارای خواص سقط کننده جنین ، قاعده آور ، ادرار آور ،مقوی معده، ضد نفخ، خشک کننده آب پشت، ضد سموم ، ضد کرم ، رفع درد مفاصل،مقوی هضم و مانع آبستنی می باشد. جوشانده برگ آن در سرکه و استنشاق آن در بینی (چکاندن در بینی) در بند آمدن خون دماغ موثر می باشد.

مداومت در بوییدن آن منجربه ضعف بینایی و تاریکی قلب می شود و ضماد برگ سداب برای کاهش درد گزیدن عقرب و رتیلا و سگ هار مفید است.

دستور تهیه چای گیاهی آن

مهمترین موضوع برای افرادی که از چای گیاهی استفاده می کنند نحوه تهیه چای سداب است.

در اینجا طرز تهیه چای گیاهی سداب آورده شده است:

1. نصف قاشق چایخوری از این گیاه را درون قوری بریزید.
2. ۳۰۰-۵۰۰ میلی لیتر آب جوش اضافه کنید.
3. بعد از ۵ الی ۱۰ دقیقه چای را از صافی عبور داده و میل کنید.
4. چای به دست آمده از این طریق، را می توان روزانه سه بار نوشید.

استفاده از گیاه سداب

برای استفاده در موارد ذکر شده، قسمت های زیرین گیاه قبل از شکوفا شدن گل در تابستان جمع آوری می شود. آن را با دقت در محلی سایه دار و هوای آزاد خشک کنید. در صورت لزوم، یک یا دو قاشق از این گیاه خشک را به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه در یک لیوان آب جوش ریخته و یک فنجان چای در روز سه بار نوشیده می شود.