علایم و راههای تشخیص سرطان پستان

سرطان پستان ، شایعترین سرطانی است که خانم ها به آن مبتلا می شوند. در کشورهای غربی این بیماری بیشتر در سنین بالای ۵۰ سال دیده می شود ولی در کشور ما بیماران جوان تر هستند و در بسیاری از موارد به علت عدم آگاهی از علائم بیماری در مراحل پیشرفته تری مراجعه می کنند.

درمان سرطان پستان

هر چقدر سرطان پستان زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر و موفقیت آمیز تر است. به همین دلیل لازم است بانوان جهت حفظ سلامت خود، حقایقی را در مورد این بیماری بدانند.

در بروشور آموزشی مرکز بیماریهای پستان جهاد دانشگاهی آمده است :
هنوز علت اصلی ایجاد کننده سرطان پستان شناخته نشده است و در واقع همه زنان در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، ولی مهمترین عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان می شوند عبارتند از :

•  سابقه فامیلی ابتلا به سرطان پستان ، بخصوص در مادر، خواهر یا دختر
•  سابقه سرطان پستان در خود فرد
•  سن اولین زایمان بیشتر از ۳۵ سال
•  نازایی
•  بلوغ زودرس
•  یائسگی دیررس
•  چاقی پس از یائسگی
•  مصرف زیاد چربی حیوانی در رژیم غذایی
•  سابقه تابش اشعه زیاد به قفسه سینه
•  برخی از بیماریهای خوش خیم پستان

البته باید تاکید کرد که وجود یک یا تمام این شرایط در هر فرد به معنای ابتلای قطعی وی به این بیماری نیست و این عوامل صرفا” احتمال ابتلا را افزایش می دهند. به عبارت دیگر افرادی که هر یک از این شرایط را دارند باید بیشتر از سایرین به سلامت پستان خود توجه کنند.

همچنین بسیاری از بیماران سرطان پستان هیچ یک از عوامل فوق را ندارند لذا همه زنان در معرض خطر ابتلا هستند.

این بیماری با علایم زیر امکان بروز دارد:

۱- توده یا تومور پستان :
شایعترین علامت سرطان پستان ، وجود یک توده سفت، منفرد و بدون درد در پستان است.
۲- ترشح از نوک پستان :
ترشحات نوک پستان بویژه اگر خونی، خونابه ای یا آبکی باشند و خروج آنها خودبخود و بدون فشار باشد، احتیاج به بررسی از نظر وجود سرطان دارند.
۳- تغییرات پوست پستان :
هر گونه تغییر شامل فرورفتگی، برآمدگی، تغییر رنگ یا زخم باید مورد توجه قرار گیرد.
۴- تغییرات نوک پستان :
توجه به فرورفتگی، قرمزی، پوسته پوسته شدن همراه با خارش، انحراف یا هر تغییری در نوک پستان مهم است.
۵- تغییر اندازه در پستان :
غیر قرینه شدن اندازه پستانها که اخیراً ایجاد شده باشد، باید بررسی شود.
۶- بزرگی غدد لنفاوی زیربغل

سه روش شناخته شده برای تشخیص زودرس سرطان پستان وجود دارد که عبارتند از:

•  خودآزمایی پستان
•  معاینه پستان توسط پزشک
•  ماموگرافی

خودآزمایی پستان

بهترین زمان برای انجام معاینه ماهیانه، ۲ الی ۳ روز پس از قطع خونریزی ماهیانه است. در دوران یائسگی، حاملگی و شیردهی معاینه را در روز اول هر ماه یا هر روز دلخواه دیگر می توانید انجام دهید.

خودآزمایی پستان شامل دو مرحله است:

نگاه کردن
نگاه کردن در مقابل آینه طی مراحل زیر صورت می گیرد:
الف- دستها را در دو طرف بدن به حالت آویزان قرار دهید و پستانها را از نظر تغییرات غیر طبیعی بررسی کنید.

ب- دستها را در دوطرف سر بصورت صاف بالا ببرید و به پستانها خصوصاً از نظر فرو رفتگی پوست و توکشیدگی نوک پستان ها و سایر علائم غیرطبیعی نگاه کنید.

ج- دستها را به روی کمر فشار داده و شانه ها را به عقب بکشید و در این حالت پستانهای خود رامانند حالتهای قبل بدقت بررسی کنید.

د- خم شوید و دستها را به صورت آویزان در دو طرف تنه قرار دهید و در آیینه ، بدقت به ظاهر پستانها نگاه کنید.

در هر یک از این ۵ حالت، پستانها را هم از روبه رو و هم از کنار نگاه کنید و آنها را از نظر علائم سرطان پستان که قبلاً گفته شد، بررسی کنید.

لمس
برای لمس پستان ابتدا به پشت دراز بکشید. برای معاینه پستان
چپ، یک بالش کوچک در زیر شانه چپ بگذارید و دست چپ را نیز در زیر سرتان قرار دهید، بطوریکه پستان چپ کاملاً در وسط قفسه سینه قرار بگیرد. در مورد پستان راست، بر عکس عمل کنید.
برای معاینه از نرمه انگشتان (بند آخر انگشت) استفاده کنید. هیچگاه بافت پستان را بین انگشت شست و سایر انگشتان فشار ندهید. زیرا ممکن است اشتباهاً احساس کنید که یک توده را لمس کرده اید.
از انتهای بالایی پستان (حدود استخوان ترقوه) تا پایین پستان (لبه پایینی دنده ها) و از جناغ سینه تا تمام زیر بغل باید معاینه شود. برای این کار می توانید از اطراف پستان به طرف نوک پستان در دایره های فرضی هم جهت با عقربه های ساعت، لمس را انجام دهید.

در صورت لمس توده در پستان و یا سفت شدن بافت قسمتی از پستان به پزشک مراجعه کنید.

پس از لمس هر پستان، لمس زیر بغل همان طرف را انجام دهید. در انتهای معاینه، پستانها را در جهات مختلف مانند حالت دوشیدن فشار مختصری دهید و به ترشحات نوک پستان توجه کنید.

لمس پستانها را می‌توان در زیر دوش هنگام حمام کردن انجام داد. در این حالت که پستان و انگشتان خیس و لغزنده هستند، ممکن است توده ها بهتر لمس شوند.

معاینه پستان توسط پزشک

معاینه پستان از سن ۲۰ سالگی به بعد توصیه می شود.

این معاینه باید در فواصل ۱۲-۶ ماه انجام شود. توجه داشته باشید که تنها پزشک است که می تواند ماهیت و نوع یک ضایعه را تشخیص دهد.

ماموگرافی

ماموگرافی، عکس‌برداری از پستان بوسیله اشعه ایکس است. در صورتی که خانمی مشکلی در پستان نداشته باشد، جهت تشخیص زودرس اولین ماموگرافی در سنین ۳۹-۳۵ سالگی انجام می شود. هر چند در کشورهای غربی با توجه به شیوع بیماری و امکانات موجود، در ۴۹-۴۰ سالگی هر ۲-۱ سال و پس از آن تا سن ۶۵ سالگی و بسته به نظر پزشک بهتر است هر سال ماموگرافی انجام شود.