مراقبت های بهداشتی در بارداری

مراقبت های بهداشتی در بارداری :

مراقبت های بهداشتی در بارداری بسیار حائز اهمیت است که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.

تغذیه:

همانطوریکه اشاره شد در دوران بارداری جنین کاملا وابسته به مادر است و مواد غذایی که مادر مصرف می کند از راه جفت به جنین می رسد. بنابراین تغذیه مناسب مادر باردار علاوه بر تامین سلامت خودش، در سلامت جنین و نوزاد آینده هم نقش مهمی دارد. غذای روزانه خانم باردار باید دارای همه گروه های غذایی باشد چون استفاده از یک گروه غذایی، همه مواد لازم را تامین نمی کند.

گروههای غذایی عبارتند از :

۱-گروه غلات؛

• موادغذایی این گروه منبع خوبی برای تولید انرژی است.
• مانند انواع نان مخصوصا:
  – نان سبوس دار،
  – برنج،
  – ماکارونی،
  – جو،
  – گندم،
  – ذرت،
  – ضمنا مخلوط غلات و حبوبات مانند عدس پلو و لوبیا پلو منبع خوبی از پروتئین برای مادر باردار است.

۲- گوشت و جانشین های آن در بارداری

• این گروه غذایی پروتئین و آهن بدن را تامین می کنند و موادغذایی موجود در این دسته برای خون سازی، تکامل سیستم عصبی و رشد جنین لازمند.
• مانندانواع گوشت گوسفند، مرغ، ماهی، تخم مرغ، انواع مغزها (گردو، بادام، پسته، فندق و…) انواع حبوبات (عدس، لوبیا، نخود و…)
• به منظور جلوگیری از سرایت بیماری انگلی حتما باید گوشت کاملا پخته شود.

۳- شیر و فرآورده های آن در بارداری

مانند پنیر، ماست، کشک؛ مصرف این مواد هم کلسیم بدن مادر را تامین کرده و هم برای استخوان بندی جنین و شکل گیری و استحکام دندانهای او در آینده ضروری است.

علاوه بر کلسیم این گروه دارای مواد مغزی دیگری مثل انواع ویتامین های آ و ب است.

۴- سبزی ها و میوه ها؛

این گروه شامل انواع سبزی ها مثل کاهو، هویج، گوجه فرنگی، سیب زمینی، جعفری و انواع میوه های تازه و خشک (توت خشک، کشمش، انجیر و …) است که شامل ویتامین های مورد نیاز بدن و مقداری آهن هستند.

• یکی از مهمترین ویتامین های مورد نیاز بدن ویتامین ث است.
• مصرف سبزیجات و میوه جات بصورت تازه این ویتامین را برای بدن تامین می کند. زیرا با طبخ این مواد ویتامین ث از بین می رود.
• در مورد مصرف سیب زمینی توصیه می شود ابتدا کاملا تمیز شسته شده و با پوست پخته شود.
• باتوجه به آنچه که گفته شد، مصرف مقدار کافی مواد غذایی حاوی کلسیم، پروتئین، ویتامین C و هم چنین اسیدفولیک در دوران بارداری سلامت مادر و جنین را تامین می کند.
• اسیدفولیک ماده ای است که مصرف آن بخصوص در سه ماهه اول حاملگی برای رشد سیستم عصبی جنین لازم است.
• سبزیجاتی مثل گل کلم و اسفناج منبع خوبی برای اسید فولیک می باشد.
• در بارداری چون مصرف مواد غذایی به تنهایی افزایش نیاز مادر به آهن و سایر مواد مورد نیاز را تامین نمی کند.
• مصرف قرص آهن و مولتی ویتامین از شروع ماه پنجم تا سه ماه بعد از زایمان و اسید فولیک از ابتدا تا پایان بارداری توصیه می شود.
• در خانم هایی که تصمیم به بارداری می گیرند و زمان مشخصی را برای حاملگی خود در نظر دارند، مصرف اسیدفولیک از سه ماهه قبل از بارداری تا پایان بارداری توصیه می شود.

توجه:

• غذاهای چرب، شیرینی و مواد تحریک کننده مثل چای و قهوه در بارداری باید با احتیاط خورده شود.

روابط زناشویی:

• تمایل جنسی زنان باردار درمراحل مختلف حاملگی تغییرمی کند.
• احساس لذت بیشتر و یا حتی تنفر از داشتن نزدیکی در بارداری کاملا طبیعی است.
• تمایلات جنسی مردان هم ممکن است تغییر کند.
• این احساسات متفاوت اغلب به علت تغییرات هورمونی زنان و یا تصورات هر دو طرف در مورد وضعیت جسمانی زن باردار و موقعیت خاص او در این دوران می باشد.
• در یک حاملگی سالم ، نزدیکی تا قبل از ماه آخر حاملگی ضرری ندارد.
• مشروط به اینکه راحتی زن رعایت شده و وضعیت قرار گرفتن بدن او طوری باشد که به شکم وی فشار وارد نشود.
• خانم هایی که در حاملگی های قبلی خود سابقه سقط، خونریزی، پارگی کیسه آب و زایمان زودرس دارند:
  – باید از نزدیکی در سه ماه اول و آخر خودداری کنند.

بهداشت دهان و دندان:

• با توجه به اهمیت دندان ها در مراقبت های بهداشتی در بارداری، زن باردار بهتر است در طول بارداری حداقل یکبار توسط دندانپزشک معاینه شود.
• حداقل یکبار مسواک زدن در روز (قبل از خواب) ضروری است.
• با پیشرفت حاملگی به علت افزایش هورمون ها ممکن است لثه ها متورم و پر خون شده و خونریزی از لثه ها پیش آید،
  – اگر خونریزی زیاد شده و بیش از چند روز ادامه یابد لازم است با دندانپزشک مشورت شود.

بهداشت روان:

• آرامش مادر از مسائلی است که امروزه بسیار مورد توجه قرار دارد.
• ثابت شده است که اضطراب و هیجانات زن حامله بر سلامت جنین تاثیر می گذارد.
• آرامش روانی مادر در بارداری بخصوص نزدیک زایمان اهمیت زیادی دارد.
• پدر خانواده می تواند بیشترین نقش را در فراهم کردن محیطی آرام و دور از اضطراب برای همسرش داشته باشد.

مصرف دارو و… :

اکثر داروها می توانند از جفت عبور کرده و به جنین رسیده و اثرات زیان باری برای جنین و نوزاد ایجاد کنند. از آنجایی که بیشترین اثرات سوء داروها و مواد مضر در سه ماهه اول حاملگی است لذا در این مدت باید از مصرف دارو بدون تجویز پزشک و همچنین از کشیدن سیگار یا تنفس در فضای آلوده به دود سیگار و همچنین انجام هر نوع عکسبرداری پزشکی بدون اجازه پزشک خودداری شود.

کشیدن سیگار، نوشیدن الکل و مصرف خودسرانه دارو در بارداری برای سلامت مادر و نوزاد خطرناک است.

ورزش:

بهترین ورزش در بارداری، پیاده روی در هوای آزاد است.

خانم باردار می تواند حدود نیم ساعت در روز و حداقل سه بار در هفته پیاده روی کند.

راه رفتن باعث تقویت عضلات شکم شده و درماه های آخر به راحت انجام شدن زایمان کمک می کند.

انجام تمرینات بسیار ساده در بارداری ضمن حفظ اندام مادر در کاهش انقباض عضلات لگن و ران و کاهش کمردرد و دردپشت مؤثر بوده و مادر را از نظر جسمی و روحی برای زایمان آماده می کند.

چند حرکت ورزشی ساده و موثر در بارداری :

• در حالی که زانوها و دستها را به زمین تکیه داده اید، عضلات کمر و شکم خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
• به پشت دراز کشیده، زانوها را خم کنید و دستها را در دو طرف بدن قرار دهید.
  در حالیکه نفس های عمیق و آهسته می کشید، عضلات شکم و کمر خود را به طرف بالا و پایین حرکت دهید.
• در حالیکه ستون فقرات خود را راست نگه داشته اید، زانوها را از هم جداکرده و به حالت نیمه نشسته درآئید، سپس به حالت ایستاده برگردید.
• این تمرین را می توانید به هنگام کار در منزل مطابق شکل انجام دهید

اجتناب از تماس با افراد بیمار:

• ابتلاء مادر باردار به برخی بیماری های عفونی مثل سرخچه عوارض متعددی در جنین ایجاد می کند.
• لذا زن باردار باید از تماس با افراد مبتلا به بیماری های عفونی مثل سرخجه و هپاتیت و آبله مرغان دوری کند.
• تزریق واکسن بیماری های مثل سرخجه و هپاتیت به زنان قبل ازبارداری، از ابتلاء آنان به این بیماری ها در دوران بارداری جلوگیری می کند.
• در صورتی که خانم باردار با افراد مبتلا به این بیماری ها تماس داشته و قبلا بر علیه آن ایمن نشده باشد، حتما باید با پزشک مشورت نماید.