۸ رفتاری که موجب آسیب به روحیه فرزندان می شود

آسیب به روحیه فرزندان : گاهی فکر می کنیم با رفتار و کلام غیرمحبت آمیز بهترین کار را در قبال فرزندان انجام می دهیم، اما نه تنها آنها را می رنجانیم، بلکه به نوعی اعتماد به نفس و عزت نفس آنها را نیز در هم می شکنیم. در این میان تاثیر کلام و گفتار به مراتب بیش از عملکرد ما تاثیرگذار است.

والدین همواره حامی و پشتیبان فرزندان هستند و در بسیاری از موارد خود را سپر بلای فرزندانشان می کنند؛ اما همه ما می دانیم گاهی زخم هایی که به دل می نشیند از زخم خنجر نیز کاری تر است و برای یک عمر بر دل و جان باقی می ماند.

در این نوشتار تصمیم داریم شما والدین عزیز را از رفتارها و گفتاری که در بیشتر موارد بدون آگاهی کافی مورد استفاده قرار می گیرد، اما تاثیرات منفی بر روح و قلب فرزندان می گذارد، آگاه کنیم. گاهی فکر می کنیم با رفتار و کلام غیرمحبت آمیز بهترین کار را در قبال فرزندان انجام می دهیم، اما نه تنها آنها را می رنجانیم، بلکه به نوعی اعتماد به نفس و عزت نفس آنها را نیز در هم می شکنیم. در این میان تاثیر کلام و گفتار به مراتب بیش از عملکرد ما تاثیرگذار است. پس به موارد زیر دقت کنید تا ناخودآگاه فرزندان را درهم نشکنید.

جهت مشاوره آنلاین در مورد مشکلات کودکان و نوجوانان، میتوانید به سامانه ایزوویزیت مراجعه نمایید.

۱) شیوه صدا زدن و آسیب به روحیه فرزندان

پسر بد، احمق، دیوانه.

اینها همگی بسیار مضر هستند.

باید بدانید والدین برای فرزندان بویژه در دوران کودکی شان مانند الگوهای مقدس هستند. پس اگر با اسامی نامناسب فرزندان را مورد خطاب قرار دهید آنها باور می کنند که به نوعی همان هستند که شما می گویید. گفتنی است اسامی نامناسب به نوعی شخصیت فرزندان را مورد حمله قرار می دهند. درست است که برای مبارزه با نوعی از رفتارهای او به کار برده می شود، اما هویت وی را در هم می شکند.

وقتی به فرزندتان می گویید احمق یا بی استعداد از جزیی ترین عواقب چنین کلماتی این است که او از شرکت در بازی ها یا تفریحات و حتی ورزش های گروهی خودداری می کند، زیرا احساس می کند استحقاق بازی را به دلیل فقدان استعداد ندارد. سعی می کند از بودن در جمع بپرهیزد تا شاید دیگران پی به بی ارزشی او نبرند.

۲) عدم پذیرش و آسیب به روحیه فرزندان

کاش هرگز متولد نشده بودی، هیچ کس تو را دوست ندارد و…
عدم پذیرش یعنی شما از بودن با فرزندتان احساس ناراحتی می کنید و تمایل دارید او را تنها بگذارید. در مورد کودکان وقتی کسی که او را به این دنیا آورده از بودنش ناراحت است، یعنی واقعا دوست داشتنی نیست و خودش هم ممکن است بخواهد از دنیای شما بیرون رود. از آنجا که حس می کند دیگران نیز او را نمی خواهند نمی تواند به جای دیگری برود و ممکن است آرزو کند کاش واقعا به دنیا نیامده بود. از عواقب این احساس، انزوا و افسردگی و عدم لذت از زندگی است.

فرزندان تمایل دارند بدون قید و شرط توسط والدین مورد علاقه و محبت باشند.
این که هیچ کس آنها را دوست نداشته باشد، اما والدین به آنها عشق بورزند برایشان کافی است ولی نقطه مقابل آن را نمی توانند تحمل کنند.

به جای چنین برخوردهایی بهتر است به او بگویید چقدر دوستش دارید، اما انتظار رفتارهای بد را از چنین موجودی دوست داشتنی ندارید.

۳) منفی بافی و آسیب به روحیه فرزندان

تو هیچ چیز نمی شوی، یک روزی شکست می خوری و…
همه افراد گاهی در اوج هستند و گاهی نیستند. آنچه ما به عنوان والدین به فرزندان می گوییم موجب ایجاد یک باور ذهنی در آنها می شود. این باور آنقدر مرور می شود که روزی به حقیقت می پیوندد.

شاید برایتان عجیب باشد، اما در یک تحقیق مشخص شد بیش از ۸۰ درصد از زندانیان جوان افرادی بوده اند که مادر یا پدرشان در کودکی آنها را بی خاصیت و مایه ننگ و سرشکستگی خود نامیده بودند. در عوض بهتر است بگویید رفتار بد آنها چه عواقبی دارد و می تواند برای خودشان و دیگران موجب بروز مشکل و ناراحتی شود.

۴) ایجاد احساس گناه و آسیب به روحیه فرزندان

تو مرا پیر کردی، من به خاطر تو این زندگی جهنمی را تحمل می کنم و…
اینها همگی مواردی هستند که موجب ایجاد حس گناه در فرزندان می شوند. در بسیاری از موارد طلاق، والدین به گونه ای رفتار می کنند که فرزندان حس می کنند اگر وجود نداشتند، شاید کار والدین به جدایی نمی کشید.

اینها احساس های خطرناکی هستند که سرزنش و انتقاد مداوم از خود و سرخوردگی را در پی دارند. البته فرزندان باید بیاموزند که باید در قبال رفتارهایشان، مسوولیت پذیر باشند و عواقب بد یا خوب رفتارهایشان را بپذیرند؛ اما این که مشکل اعضای دیگر خانواده به دلیل وجود یا رفتار آنهاست، درست نیست.
پس بهتر است حتی در مواردی که از دست رفتارهایش عصبانی می شوید، به او بگویید کنترل خود را از دست دادید و از این بابت متاسفید یا این که امروز خیلی خسته اید و سعی می کنید در موقعیت مناسب تری با او در مورد مسائل صحبت کنید.

۵) کمال گرایی وآسیب به روحیه فرزندان

چرا تو همیشه دوم می شوی؟ نمره ۱۷ گرفتی؟ چرا نتوانستی ۲۰ بگیری؟ و…

کودک وقتی احساس تهدید کند؛ یعنی از آینده می ترسد و ترس بزرگ ترین مانع در راه شکوفایی استعداد و شخصیت اوست و او آسیب پذیر خواهد شداین که مرتب درصدد باشید فرزندتان را به جلو و به سوی اهداف خاص هل دهید تا به عقیده خودتان بهتر شود، کمکی به او نمی کند.
در مقابل، پیامی که به او می دهید این است که «تو به اندازه کافی خوب نیستی و ما تو را قبول نداریم.» وقتی او فکر کند مورد پذیرش نیست، نمی تواند خودش را دوست داشته باشد و احساس کمبود می کند. بدین ترتیب اعتماد به نفس او کاهش می یابد و حتی نمی تواند از استعدادها و امکاناتی که دارد، به اندازه کافی استفاده کند.

۶) مقایسه و آسیب به روحیه فرزندان

چرا نمی توانی مثل خواهرت باشی؟

وقتی من همسن تو بودم، نمراتم بهتر از تو بود و… در مقایسه شما به فرزندتان می گویید که تو کمتر از دیگران هستی. به این ترتیب او احساس خودکوچک بینی و تحقیر می کند. ممکن است اوایل یا در ظاهر به طور موقتی بیشتر تلاش کند تا رضایت شما را به دست بیاورد؛ اما درواقع نسبت به دیگران، احساس بدبینی، نفرت و کینه پیدا می کند.
این موضوع در میان چند فرزند در یک خانواده بسیار جدی است و موجب حس کینه در میان خواهر و برادران می شود.

در چنین مواردی می توانید به او بگویید که «سال گذشته عملکرد بهتری داشتی» و این بدان معنی است که هنوز هم می توانی بهتر از این عمل کنی.

۷) سرزنش و تحقیر و آسیب به روحیه فرزندان

من به این که تو عقل داری، شک می کنم. باید از خودت خجالت بکشی، خدا لعنتت کند و…
در مقابله با چنین گفتاری معمولا فرزندان سعی می کنند حالت دفاعی به خود بگیرند؛ اما درواقع از درون می شکنند. شما با این کار موجب تخلیه منفی قدرت، توان و انرژی روحی و جسمی آنها می شوید. او تصور می کند که توان انجام هیچ کاری را به طور صحیح ندارد و در بسیاری از موارد نیز واقعا همین طور می شود و کم کم از نظر فکری و روحی ضعیف می شود و حتی نمی تواند با همسن و سالان خود بخوبی ارتباط برقرار کند.

۸) تهدید کردن و آسیب به روحیه فرزندان

اگر حرفم را گوش ندهی، همین جا رهایت می کنم و می روم. اگر دوباره این کار را بکنی، تو را از خانه بیرون می اندازم و…

درواقع تهدید به معنی بزرگ جلوه دادن ناراحتی شما از موضوعی است. شما نخستین تاثیری که بر فرزندتان می گذارید، ترور شخصیت اوست. وقتی احساس تهدید کند؛ یعنی از آینده می ترسد و ترس بزرگ ترین مانع در راه شکوفایی استعداد و شخصیت اوست. او آسیب پذیر خواهد شد و به قدری ضعیف می شود که از هر چیز و هر کسی می ترسد و با هر مشکلی به گریه می افتد.

وقتی احساس کند شما که به عنوان والدین مورد اعتمادترین افراد زندگی اش هستید، میخواهید او را رها کنید یا به او صدمه بزنید، چگونه خواهد توانست به خودش و دیگران اعتماد کند و در آینده از زندگی با روابط سالم لذت ببرد؟

به همین دلیل در چنین مواقعی که بشدت از دست او عصبانی می شوید، به جای این تهدیدها به او بگویید بهتر است به اتاقش برود و چند دقیقه ای در تنهایی با خود به کارهایش فکر کند. مطمئن باشید با رعایت موارد بالا بهتر نتیجه می گیرید و هم احساس احترام و صمیمیت بیشتری در خانواده و میان شما و فرزندانتان ایجاد می شود و هم این که رفتارهای فرزندان از حالت لجبازی و فرسایشی خارج می شود و انعطاف بیشتری از خود نشان می دهند.

تاثیر کلام و گفتار

گاهی فکر می کنیم با رفتار و کلام غیرمحبت آمیز بهترین کار را در قبال فرزندان انجام می دهیم، اما نه تنها آنها را می رنجانیم، بلکه به نوعی اعتماد به نفس و عزت نفس آنها را نیز در هم می شکنیم. در این میان تاثیر کلام و گفتار به مراتب بیش از عملکرد ما تاثیرگذار است. والدین همواره حامی و پشتیبان فرزندان هستند و در بسیاری از موارد خود را سپر بلای فرزندانشان می کنند؛ اما همه ما می دانیم گاهی زخم هایی که به دل می نشیند از زخم خنجر نیز کاری تر است و برای یک عمر بر دل و جان باقی می ماند.

در این نوشتار تصمیم داریم شما والدین عزیز را از رفتارها و گفتاری که در بیشتر موارد بدون آگاهی کافی مورد استفاده قرار می گیرد، اما تاثیرات منفی بر روح و قلب فرزندان می گذارد، آگاه کنیم. گاهی فکر می کنیم با رفتار و کلام غیرمحبت آمیز بهترین کار را در قبال فرزندان انجام می دهیم، اما نه تنها آنها را می رنجانیم، بلکه به نوعی اعتماد به نفس و عزت نفس آنها را نیز در هم می شکنیم. در این میان تاثیر کلام و گفتار به مراتب بیش از عملکرد ما تاثیرگذار است.

پس به موارد زیر دقت کنید تا ناخودآگاه فرزندان را درهم نشکنید:

۱) شیوه صدا زدن

پسر بد، احمق، دیوانه. اینها همگی بسیار مضر هستند. باید بدانید والدین برای فرزندان بویژه در دوران کودکی شان مانند الگوهای مقدس هستند. پس اگر با اسامی نامناسب فرزندان را مورد خطاب قرار دهید آنها باور می کنند که به نوعی همان هستند که شما می گویید.

گفتنی است اسامی نامناسب به نوعی شخصیت فرزندان را مورد حمله قرار می دهند. درست است که برای مبارزه با نوعی از رفتارهای او به کار برده می شود، اما هویت وی را در هم می شکند. وقتی به فرزندتان می گویید احمق یا بی استعداد از جزیی ترین عواقب چنین کلماتی این است که او از شرکت در بازی ها یا تفریحات و حتی ورزش های گروهی خودداری می کند، زیرا احساس می کند استحقاق بازی را به دلیل فقدان استعداد ندارد. سعی می کند از بودن در جمع بپرهیزد تا شاید دیگران پی به بی ارزشی او نبرند.

۲) عدم پذیرش

کاش هرگز متولد نشده بودی، هیچ کس تو را دوست ندارد و…عدم پذیرش یعنی شما از بودن با فرزندتان احساس ناراحتی می کنید و تمایل دارید او را تنها بگذارید. در مورد کودکان وقتی کسی که او را به این دنیا آورده از بودنش ناراحت است، یعنی واقعا دوست داشتنی نیست و خودش هم ممکن است بخواهد از دنیای شما بیرون رود. از آنجا که حس می کند دیگران نیز او را نمی خواهند نمی تواند به جای دیگری برود و ممکن است آرزو کند کاش واقعا به دنیا نیامده بود. از عواقب این احساس، انزوا و افسردگی و عدم لذت از زندگی است. فرزندان تمایل دارند بدون قید و شرط توسط والدین مورد علاقه و محبت باشند.

این که هیچ کس آنها را دوست نداشته باشد، اما والدین به آنها عشق بورزند برایشان کافی است ولی نقطه مقابل آن را نمی توانند تحمل کنند. به جای چنین برخوردهایی بهتر است به او بگویید چقدر دوستش دارید، اما انتظار رفتارهای بد را از چنین موجودی دوست داشتنی ندارید.

۳) منفی بافی

تو هیچ چیز نمی شوی، یک روزی شکست می خوری و…همه افراد گاهی در اوج هستند و گاهی نیستند. آنچه ما به عنوان والدین به فرزندان می گوییم موجب ایجاد یک باور ذهنی در آنها می شود. این باور آنقدر مرور می شود که روزی به حقیقت می پیوندد. شاید برایتان عجیب باشد، اما در یک تحقیق مشخص شد بیش از ۸۰ درصد از زندانیان جوان افرادی بوده اند که مادر یا پدرشان در کودکی آنها را بی خاصیت و مایه ننگ و سرشکستگی خود نامیده بودند. در عوض بهتر است بگویید رفتار بد آنها چه عواقبی دارد و می تواند برای خودشان و دیگران موجب بروز مشکل و ناراحتی شود.

۴) ایجاد احساس گناه

تو مرا پیر کردی، من به خاطر تو این زندگی جهنمی را تحمل می کنم و…اینها همگی مواردی هستند که موجب ایجاد حس گناه در فرزندان می شوند. در بسیاری از موارد طلاق، والدین به گونه ای رفتار می کنند که فرزندان حس می کنند اگر وجود نداشتند، شاید کار والدین به جدایی نمی کشید. اینها احساس های خطرناکی هستند که سرزنش و انتقاد مداوم از خود و سرخوردگی را در پی دارند.

البته فرزندان باید بیاموزند که باید در قبال رفتارهایشان، مسوولیت پذیر باشند و عواقب بد یا خوب رفتارهایشان را بپذیرند؛ اما این که مشکل اعضای دیگر خانواده به دلیل وجود یا رفتار آنهاست، درست نیست.پس بهتر است حتی در مواردی که از دست رفتارهایش عصبانی می شوید، به او بگویید کنترل خود را از دست دادید و از این بابت متاسفید یا این که امروز خیلی خسته اید و سعی می کنید در موقعیت مناسب تری با او در مورد مسائل صحبت کنید.

۵) کمال گرایی

چرا تو همیشه دوم می شوی؟ نمره ۱۷ گرفتی؟ چرا نتوانستی ۲۰ بگیری؟ و… کودک وقتی احساس تهدید کند؛ یعنی از آینده می ترسد و ترس بزرگ ترین مانع در راه شکوفایی استعداد و شخصیت اوست و او آسیب پذیر خواهد شداین که مرتب درصدد باشید فرزندتان را به جلو و به سوی اهداف خاص هل دهید تا به عقیده خودتان بهتر شود، کمکی به او نمی کند.

در مقابل، پیامی که به او می دهید این است که «تو به اندازه کافی خوب نیستی و ما تو را قبول نداریم.» وقتی او فکر کند مورد پذیرش نیست، نمی تواند خودش را دوست داشته باشد و احساس کمبود می کند. بدین ترتیب اعتماد به نفس او کاهش می یابد و حتی نمی تواند از استعدادها و امکاناتی که دارد، به اندازه کافی استفاده کند.

۶) مقایسه

چرا نمی توانی مثل خواهرت باشی؟ وقتی من همسن تو بودم، نمراتم بهتر از تو بود و… در مقایسه شما به فرزندتان می گویید که تو کمتر از دیگران هستی. به این ترتیب او احساس خودکوچک بینی و تحقیر می کند. ممکن است اوایل یا در ظاهر به طور موقتی بیشتر تلاش کند تا رضایت شما را به دست بیاورد؛ اما درواقع نسبت به دیگران، احساس بدبینی، نفرت و کینه پیدا می کند.

این موضوع در میان چند فرزند در یک خانواده بسیار جدی است و موجب حس کینه در میان خواهر و برادران می شود. در چنین مواردی می توانید به او بگویید که «سال گذشته عملکرد بهتری داشتی» و این بدان معنی است که هنوز هم می توانی بهتر از این عمل کنی.

۷) سرزنش و تحقیر

من به این که تو عقل داری، شک می کنم. باید از خودت خجالت بکشی، خدا لعنتت کند و…در مقابله با چنین گفتاری معمولا فرزندان سعی می کنند حالت دفاعی به خود بگیرند؛ اما درواقع از درون می شکنند. شما با این کار موجب تخلیه منفی قدرت، توان و انرژی روحی و جسمی آنها می شوید.او تصور می کند که توان انجام هیچ کاری را به طور صحیح ندارد و در بسیاری از موارد نیز واقعا همین طور می شود و کم کم از نظر فکری و روحی ضعیف می شود و حتی نمی تواند با همسن و سالان خود بخوبی ارتباط برقرار کند.

۸) تهدید کردن

اگر حرفم را گوش ندهی، همین جا رهایت می کنم و می روم. اگر دوباره این کار را بکنی، تو را از خانه بیرون می اندازم و… درواقع تهدید به معنی بزرگ جلوه دادن ناراحتی شما از موضوعی است. شما نخستین تاثیری که بر فرزندتان می گذارید، ترور شخصیت اوست. وقتی احساس تهدید کند؛ یعنی از آینده می ترسد و ترس بزرگ ترین مانع در راه شکوفایی استعداد و شخصیت اوست. او آسیب پذیر خواهد شد و به قدری ضعیف می شود که از هر چیز و هر کسی می ترسد و با هر مشکلی به گریه می افتد. وقتی احساس کند شما که به عنوان والدین مورد اعتمادترین افراد زندگی اش هستید، میخواهید او را رها کنید یا به او صدمه بزنید، چگونه خواهد توانست به خودش و دیگران اعتماد کند و در آینده از زندگی با روابط سالم لذت ببرد؟

به همین دلیل در چنین مواقعی که بشدت از دست او عصبانی می شوید، به جای این تهدیدها به او بگویید بهتر است به اتاقش برود و چند دقیقه ای در تنهایی با خود به کارهایش فکر کند. مطمئن باشید با رعایت موارد بالا بهتر نتیجه می گیرید و هم احساس احترام و صمیمیت بیشتری در خانواده و میان شما و فرزندانتان ایجاد می شود و هم این که رفتارهای فرزندان از حالت لجبازی و فرسایشی خارج می شود و انعطاف بیشتری از خود نشان می دهند.