عروسک پشت پرده (Physalis alkekengi) یکی از گیاهان سمی مراتع ایران است که بهصورت خودرو در بیشتر نقاط کشور یافت میشود.
عروسک پشت پرده در تولید مثل دام و انسان ایجاد اختلال میکند،
رشد سریع و قدرت سازگاری بالای این گیاه باعث افزایش جمعیت آن در مراتع گردیده است.
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
در طب سنتی, گیاه شناسان میوه آن را برای جلوگیری از بارداری توصیه میکنند.
این گیاه دارای ساختمان ۱۳ و ۱۴ سکو- ۱۶و ۲۴ سیکلو ارگوستان میباشد که آن را فیزالین مینامند.
فیزالینها مواد تشکیل دهنده استروییدی گیاهان فیزالیس میباشند.
گزارشهای متعددی درباره وجود ترکیبهای استروییدی در دانههای این گیاه ارائه شده است.
تاکنون آزمایشهای محدودی در مورد اثر گیاه عروسک پشت پرده روی چرخi تولید مثل ارائه شده است
و نتایج آنها بیانگر این است که این گیاه دارای اثر استروژنی یا آنتاگونیست استروژنی است که میتواند اثر مثبت یا منفی بر روی چرخه فعلی داشته باشد.
از طرفی این گیاه, دارای رشد سریع, قدرت سازگاری و تولید بذر بالایی در مراتع است.
میوه آن در اواخر تابستان, همزمان با فصل جفتگیری و دوران آبستنی گوسفندان میرسد و به علت بوی خوش آن ,گوسفندان تمایل زیادی به تغذیه از آن نشان میدهند.
بررسی اثر تغذیه عروسک پشت پرده بر تولید مثل گوسفند
بدین منظور تعداد ۸ رأس میش به طور تصادفی انتخاب گردید و به دوگروه تقسیم شدند و هر گروه به ترتیب یک و دو گرم از میوه این گیاه را دریافت کردند.
نمونههای خون به مدت ۳۹ روز متوالی جمع آوری گردید و غلظت هورمونهای استروژن (E2) و پروژسترون (P4)
پلاسمای نمونههای خون با استفاده از روش رادیوایمونواسی اندازهگیری شد و نسبت غلظت هورمون E2 به هورمون (P4 /E2) محاسبه گردید.
نتایج نشان داد که در دوره بعد از خوراک دهی این نسبت در مقایسه با دوره خوراک دهی و قبل از خوراک دهی در هر دو گروه افزایش معنی داری داشت.
ولی بین دو گروه اختلاف معنیداری دیده نشد(p<0.01) که حاکی از این است که
گیاه عروسک پشت پرده باعث اختلالاتی در توازن هورمونهای استروژن و پروژسترون پلاسما شده
و این امکان وجود دارد که در اثر وجود ترکیب هیا استروژنی در میوه این گیاه باشد که در نهایت این ترکیبها باعث اختلال در تولید مثل گوسفندان میگردد.
در این آزمایش تعداد ۸ راس میش به طور تصادفی از گله اصلی انتخاب شدند و به دو گروه چهار رأسی تقسیم شدند.
این میشها در تمام مدت انجام آزمایش از نظر تغذیه و عوامل محیطی در شرایط کاملا یکسان به سر میبردند.
این پژوهش در فصل جفتگیری (پاییز) انجام شده است.
در این تحقیق، دو تیمار در نظر گرفته شد. گوسفندان در تیمار اول و دوم به ترتیب یک و دو گرم میوه گیاه عروسک پشت پرده را در دوران خوراک دهی دریافت کردند.
نمونههای خونی هر روز به مدت ۳۹ روز توسط لولههای خلاءدار جمع آوری گردید.
برای اندازهگیری غلظت هورمون استروژن(E2) و پروژسترون (P4) از کیتهای رادیوایمونواسی استروژن و پروژسترون استفاده شد.
برای تجزیه آماری نتایج از طرح آزمایشی پلاتهای خرد شده در واحد زمان و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی استفاده شده است و برای تجزیه، از برنامه نرم افزاری MSTATC استفاده شد و برای مقایسه دقیق تر مقایسه میانگین ها، آزمون دانکن انجام شد.
نتایج این پژوهش نشان داد که نسبت میانگین غلظت هورمون استروژن به هورمون پروژسترون پلاسما در هر دو گروه با تغذیه میوه گیاه عروسک پشت پرده در دوره بعد از خوراک دهی در مقایسه با دو دوره دیگر افزایش معنیداری داشت ((p<0.01 ولی بین دو گروه اختلاف معنیداری دیده نشد.
این نتایج نشان دهنده وجود ترکیبهای استروژنی بوده که باعث افزایش در دوره بعد از خوراک دهی شده است.
این نتیجه با نتایج گزارش شده توسط شارما و همکاران که بیان کردند در عصاره الکلی این گونه استروییدهای جدید وجود دارد و نیز گزارش اوانس که نشان داد درتمام گیاه، لاکتونهای استروییدی وجود دارد و با نتایج روح الامین که نشان داد عصاره الکلی گیاه دارای اثرات استروژنیک میباشد، مشابه است.
ولی، با گزارش وصال و همکاران که ثابت کردند عصاره آبی میوه گیاه عروسک پشت پرده دارای اثرات آنتاگونیست استروژنی است, تناقض دارد.
در مجموع، از نتایج این تحقیق چنین استنباط میشود که تغذیه گیاه عروسک پشت پرده باعث اختلالاتی در توازن هورمونهای استروژن و پروژسترون شده و این تداخل امکان دارد که در اثر وجود ترکیبهای استروژنی در میوه این گیاه باشد.
این اختلال باعث خواهد شد که درصد قسر و ناباروری در گلههایی که در مراتع دارای این گیاه چرا میکنند افزایش یابد.