پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
کنجد : Sesame
- نام علمی: Sesamus indicum
- گیاه بومی هندوستان است و از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است.
- گیاهی است یکساله،
- با ارتفاع حدود یک متر که قسمت انتهایی ساقه آن پوشیده از کرک است.
- برگ های آن بیضی ، باریک و نوک تیز می باشد.
- گل های آن به رنگ سفید یا قرمز است.
- میوه این گیاه بصورت کپسول و محتوی دانه های کوچک ، مسطح و بیضی است که کنجد نامیده می شود.
- دانه های کنجد ممکن است به رنگ سفید، قهوه ای یا سیاه باشد که از بین این سه نوع، کنجد سفید از نظر ارزش غذایی و کیفیت روغن از انواع دیگر مرغوبتر است.
- گفتنی است که چین یکی از بزرگترین تولید کنندگان کنجد دنیا می باشد. و هندوستان و حبشه در مقام دوم تولید این گیاه قرار دارند.
- کنجد تولید شده در ایران بیشتر به مصرف تهیه روغن و حلوا ارده می رسد.
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
ترکیبات شیمیایی:
دارای پروتئین، ویتامین های A، B2، D،E ،F و لسیتین می باشد. طبق نظر کارشناسان غذایی به علت داشتن فسفر و مس فراوان برای تقویت هوش وبینایی مفید است .
همچنین مقدار روغن موجود در کنجد حدود ۵۰% است. روغن کنجد مرکب از ۷۰% اسیدهای چرب اشباع نشده مانند اسید لینولئیک، اسید اولئیک و مقداری اسیدهای چرب اشباع‌شده مانند اسید پالمیتیک وآرشیدیک اسید می باشد. روغن آن یکی از روغن های اشباع نشده و مفید برای بدن است و نه تنها این روغن کلسترول بدن را بالا نمی برد بلکه آن را کاهش نیز می دهد. این روغن در آمریکای شمالی و کانادا مصرف زیادی دارد .
نحوه تهیه روغن کنجد:
جالب است بدانید برای تهیه روغن کنجد معمولا” دانه های آن را می شویند تا رنگ روی آن از بین برود، سپس دانه ها را آسیاب کرده و در آب می ریزند تا پوست آن که سبک است روی آب بیاید . سپس پوست را جدا کرده دانه ها را خشک می نمایند و در آب جوش می ریزند و خمیر می کنند.
این خمیر را تحت فشار قرار می دهند تا روغن آن جدا شود. این روغن را روغن سرد فشار اول می نامند. از تفاله باقی مانده تحت اثر فشار و گرما روغنی به دست می آید که به روغن گرم یا فشار دوم معروف است. که البته ارزش غذایی روغن سرد را ندارد. بنابراین اگر می خواهید از روغن کنجد استفاده کنید دقت کنید از روغن سرد فشار اول که به First cold pressed معروف است، باشد زیرا در اثر حرارت دادن، روغن، خواص خود را ازدست می دهد. تفاله باقیمانده از این مرحله را که دارای مواد پروتئینی است معمولا” برای علوفه دام ها بخصوص گاو های شیرده به کار می برند.
خواص طبی:
از نظر طب سنتی ایران گرم و تر است، بسیار مغذی است و در اکثر کشورهای فقیر دنیا به عنوان جانشین گوشت به کار می رود.
سایر خواص کنجد:
- چاق کننده و تقویت نیروی جنسی
- برای رفع قلنج مفید است (برای این اثر آنرا را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط و میل گردد)
- گرفتگی صدا را باز می کند.
- نرم کننده معده و روده است.
- کره آن که در کانادا به تاهینی معروف است شبیه ارده می باشد و غذای خوبی برای کودکان است.
- ضماد آن پوست را نرم می کند ، کبودی ، تورم و سیاهی پوست را ازبین می برد
- اگر به محض سوختگی ضماد کنجد به محل سوختگی زده شود پوست تاول نمی زند و درد نیز ازبین می رود.
- اگر ریشه آنرا را در آب بجوشانید و با آب آن موی سر خود را بشوئید موجب تقویت و سیاهی موی سر خواهد شد.
- اگر برگ آن را به سر بمالید باعث رشد و سیاهی موی سر می شود.
- ارده نرم کننده معده و روده ها است.
- کنجد ادرار آور و قاعده آور است.
- فشار خون را کاهش می دهد.
- ضد رماتیسم است.
- درمان کننده بواسیر است.
- از روغن کنجد شامپو درست می کنند که برای تقویت موی سر مفید است.
- کنجد برای رفع ناراحتی کیسه صفرا مفید است.
- کوبیده آن با عسل علاج نفخ شکم و باد روده هاست.
- دم کرده برگ های آن ، اسهال خونی را برطرف می کند.
- روغن کنجد برای رفع تنگی نفس ، سرفه خشک و زخم ریه مفید است.
- روغن کنجد سوزش ادرار را رفع می کند.
- مالیدن روغن کنجد به پوست صورت موجب درخشانی، شفافیت و نرم شدن پوست می شود.
زکریای رازی
زکریای رازی می گوید کوبیده کنجد و مغز گردو و توت خشک به نسبت مساوی علاج فراموشکاری و لرزیدن اندامهای بدن مثل لرزش دست و سر است که برای اثر پذیری از مخلوط هر سه باید به مدت یک ماه هر روز دو قاشق غذاخوری ازکوبیده این سه گیاه میل نمود.
مضرات:
کنجد با همه خواصی که دارد ، برای معده های ضعیف مناسب نیست زیرا ثقیل الهضم است. اینگونه افراد بهتر است روغن کنجد را با عسل و سرکه بخورند.
