قبل از آن که چیزی به همسرتان بگویید که بوی انتقاد داشته باشد، به سوالات اساسی زیر پاسخ دهید:
به چه دلیل انتقاد میکنم؟ اگر دلیل خوب و سازندهای ندارید. پس چیزی نگویید.
آیا بهترین زمان و بهترین مکان اینجاست؟ اگر نه، از خود بپرسید، چه وقت و در کجا میتوانم این نکات را مطرح کنم که روابط جنسی ما را بهتر کند؟
هنگام انتقاد به یاد داشته باشید که به جای تمرکز بر آن چه که در همسرتان نمیپسندید، بر رضایت خاطری که به شما میبخشد تأکید کنید. به جای آن که بگویید «دوست ندارم این طور با خشونت در آغوشم بگیری» بگویید «وقتی به آرامی نوازشم میکنی بیشتر لذت میبرم» وقتی به جای مطرح کردن خواستهتان چیزی را مطرح میکنید که از آن بدتان میآید، خود و همسرتان را مجبور میکنید که به جای تمرکز بر احساس و حالتهای جنسی، توجه خود را بر جزییات انجام آن متمرکز کنید.
وقتی خواستههایتان را مطرح میکنید، مواظب باشید لحن کلامتان آمرانه نباشد.
وقتی آمرانه بگویید «مرا به آرامی نوازش کن» مفهوم ضمنی آن این است «در غیر این صورت نمیگذارم به من دست بزنی» و به همین ترتیب خواستهی شما نباید زمینهی تهدید ایجاد کند: «اگر بلد نیستی مطابق خواست من رفتار کنی فکر دیگری بکنم!»
سعی کنید از چیزی انتقاد نکنید که همسرتان نمیتواند آن را تغییر دهد. انتقاد کردن از خصوصیات جسمی مثل اندازهی آلت، شکل سینه و سینهها انتقادی ظالمانه است، چون احتمالاً فقط جراحی پلاستیک میتواند چنین وضعیتی را تغییر دهد. انتقاد از تمایلات جنسی همسر نیز انتقادی غیر سازنده محسوب میشود.
مطالبی که کتابها و فیلمهای سکس به شکلی اغراقآمیز دربارهی روابط جنسی عنوان میکنند، گاهی باعث میشود که زن و مردها از همسران خود انتظارات غیر واقع بینانهای داشته باشند. در زندگی واقعی به ندرت اشخاصی پیدا میشوند که بتوانند ساعتها بدون از دست دادن انرژی به فعالیت جنسی بپردازند. در زندگی واقعی، غالب مردم تمایلی به تجربهی روشهای نامتعارف جنسی ندارند. انتقاد از همسری که قادر به برآوردن توقعات واهی شما نیست، فقط این تأثیر را خواهد داشت که او را عصبیتر و خشمگینتر نموده و موجب شود که کمتر دوستتان بدارد.
جملههای انتقادی خود را بیشتر با لغت «من» به جای «تو» و به صورت میل وآرزو به جای بدگویی و تهمت زدن بیان کنید. مثلاً به جای «ریشهایت صورتم را میخراشد، چرا قبلاً اصلاح نکردی» بهتر است گفته شود: «وقتی صورتت نرم و اصلاح شده است، واقعاً لذت میبرم و احساس خوبی به من دست میدهد.» انتقادی مانند «چرا اصرار داری موقع عشق ورزی چراغ خاموش باشد؟» نتیجهی بهتری خواهد داشت، اگر که گفته شود «دوست دارم موقع عشقورزی صورت و بدنت را ببینم.»
از انتقادهای گنگ و بیمسمی بپرهیزید. یک پزشک متخصص درمان مشکلات جنسی میگوید «اخیراً دیدهام که بسیاری از مراجعین من میگویند همسرشان آنها را به خاطر کسالت بار بودن زندگی جنسیشان ملامت میکند. اما نکتهی اصلی در این شکایت چیست؟ کسالت بار بودن میتواند طیف رنگارنگی از مسایل و مشکلات جنسی را در بر بگیرد. آیا محیط رغبتانگیز نیست؟ زمان مناسبی انتخاب نشده؟ نوازشهای عاشقانه سرسری گرفته شده؟ تنوعی در کار نیست؟ از همسر مورد انتقادتان، چه کاری ساخته است؟ انتقادی موثر است که واقعی و صریح باشد.»
برای تبدیل انتقاد منفی به انتقاد مثبت از کلمات و عبارات دیگری استفاده کنید. میان اعتراض نسبت به انتظارات برآورده نشده شما از روابط جنسی و این که از روابط جنسی چه انتظاری دارید، فاصلهی زیادی وجود دارد، و تنها پس از روشن شدن این مطلب است که همسرتان امکان مییابد به خواستهی مشخص و معقول شما جامهی عمل بپوشاند.
از همهی اینها گذشته، آیا منطقاً میتوانید از همسرتان انتظار داشته باشید که وقتی به رخش میکشید که در امور جنسی خشنودی شما را فراهم نمیکند، با احساس همدردی به حرفهایتان گوش دهد؟ باید سعی کنید بر مواردی تمرکز کنید که برای خشنودی شما انجام میدهد، و سپس پیشنهادات سازندهای برای بهبود روابط جنسی خود مطرح کنید.
از مقایسه اجتناب کنید. کشندهترین نوع انتقاد این است که وجه امتیاز و مهارتهای همسر فعلیتان را با همسر قبلی مقایسه کنید.
خود شما هم برای ایجاد رابطهای بهتر و هیجانانگیزتر، مسوولیتی به عهده بگیرید و فقط از همسرتان انتظار نداشته باشید که دست تنها اقدام کند. زنی میگفت «خودم میدانم اوقاتی هست که نیاز به محرک اضافی دارم، بنابراین بخشی از کاری را که در این زمینه باید انجام شود، خودم به عهده میگیرم، مثلاً لباس شوقانگیزی میپوشم، احساسات عاشقانهام را با خیالپردازی دربارهی یک صحنهی عشقی یا یک رمان پرهیجان برمیانگیزم. خلاصه سعی میکنم فضایی احساساتی ایجاد کنم که در آن فضا بتواند تغییری صورت گیرد.
به همین ترتیب کمک کردن به همسری که سعی میکند انتقاد شما را بپذیرد، موثرتر از آن است که مثل ناظری خردهبین بنشینید و بپایید که او چه طور میخواهد بر اساس انتقاد شما تغییر کند.
مردی از زنش انتقاد میکرد که چرا دوست ندارد روشهای گوناگون رابطهی جنسی را تجربه کند، طرح این انتقاد با لحن عیبجویی سبب میشد که همسرش در ادامهی رفتار خود مصرتر شود. تا این که مسأله را به شکل دیگری مطرح کرد «ببین! از نظر من هر جور و هر کاری بکنی همان خوب است.» در این جا بود که همسرش توانست آرامشی بیابد و تجربه را شروع کند. فراهم آوردن زمینهی مناسب و ترغیب، به مراتب موثرتر از آن است که عجولانه دربارهی موضوع مورد نظر برای همسرتان تبلیغ و سخنرانی کنید.
در درازمدت، هر تغییر مثبتی در رفتار جنسی به مشارکت متقابل هر دو طرف بستگی دارد.
یک راه موثر انتقاد، عملاً نشان دادن راه چاره در موقعیت مناسب است. اگر فکر میکنید که به زبان آوردن مطلبی، باعث رنجش میشود، احتمال آزردن دارد، و یا مطرح کردن یک خواسته در شکل خاصی دشوار است، به این امکان فکر کنید که شاید اگر با عمل خود و در موقعیت مناسبی به همسرتان نشان دهید که راه چاره چیست، بهتر از هر گفتهای موثر باشد. زنی که خصوصاً از راه نوازش سینهاش تحریک میشد، از این که شوهرش به ندرت سینههایش را لمس میکرد شکایت داشت و به همین خاطر به پزشک مشاور مراجعه کرده بود. پزشک از او پرسید «واکنش شما در این گونه موارد چگونه است؟»
زن در پاسخ گفت «ابتدا صبر میکنم تا شوهرم خودش شروع کند، و وقتی توجه نمیکند احساس میکنم طرد شدهام، فکر میکنم لابد سینههایم خیلی کوچکند، یا عیب دیگری دارم که او رغبتی نشان نمیدهد. میخواهم از شوهرم بپرسم ولی نمیتوانم خودم را راضی به این پرسش کنم، چون از جوابی که امکان دارد بدهد وحشت دارم.»
مشاور پیشنهاد کرد «دفعهی بعد منتظر او نشوید، حرکت اول را خود شما شروع کنید، دستش را بگیرید و روی سینههایتان بگذارید و عملاً با ملایمت ترغیبش کنید که آن طور که میل شما است رفتار کند و به او بگویید که از این کار لذت میبرید. به این ترتیب میتوانید رفتار عاشقانهی او را در جهت دلخواه خود تغییر دهید.»
کلمات به ویژه هنگامی که به لحن اعتراض گفته شود، به تثبیت رفتار مورد انتقاد منجر میشود و اعمال وقتی از روی محبت انجام شوند، به افزایش آگاهی از نیاز همسر و کمک به او برای ابراز واکنش مطلوب میانجامد.