چه بخوریم تا سالمتر بمانیم؟

بنابر برخی از آمارها حدود یک پنجم از کودکان زیر ۶ سال کشور از سوء تغذیه رنج می برند. سوء تغذیه از عوامل مختلفی ناشی می شود. در این میان عدم یک برنامه غذایی دقیق و علمی که بتواند پروتئین و انرژی لازم را برای حفظ سلامتی کامل بدن تامین کند، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

آنچه پیش روی دارید یک برنامه غذایی کامل جهت پیش گیری از سوء تغذیه و حفظ سلامت بدن است که توسط معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، انستیتو تحقیقات تغذیه و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) تهیه شده است.

امید است خانواده های محترم با رعایت این برنامه غذایی بر حسب شرایط اقتصادی خود، به حفظ سلامتی و بهداشت اعضای خانواده کمک کنند.

الف) گروه شیر و لبنیات

ـ این گروه شامل موادی مانند: شیر ، ماست ، پنیر ، کشک و بستنی است.

ـ مواد مغذی مهم این گروه : پروتئین ، کلسیم ، فسفر ، بعضی از انواع ویتامین های گروه B ، ویتامین A

ـ واحد اندازه گیری: هر واحد از این گروه برابر است با یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست یا ۳۰ گرم پنیر یا یک چهارم گرم لیوان کشک پاستوریزه یا ۵/۱ لیوان بستنی

ـ مقدار مصرف : برای افراد بالغ سالم ، مصرف روزانه ۲ تا ۳ واحد توصیه می شود.

– اثرات بر سلامتی بدن: این گروه، برای رشد و استحکام استخوان ها و دندان ها و سلامت پوست لازم است.

چگونه از گروه شیر و لبنیات استفاده کنید:

۱ـ از شیر های پاستوریزه شده کم چربی ( ۵/۲ درصد یا کمتر) استفاده کنید.

۲ـ اگر به شیر پاستوریزه دسترسی ندارید، می توانید شیر باز را به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید و سپس مصرف کنید.

۳ـ سرشیر و خامه کمتر مصرف کنید.

۴ـ از پنیرهای تهیه شده از شیر پاستوریزه استفاده کنید.

۵ـ بستنی هایی را مصرف کنید که از شیر پاستوریزه تهیه شده باشد.

۶ـ اگر کشک ، پاستوریزه نیست، حتما قبل از مصرف، مقداری آب به آن اضافه کنید و حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در حال به هم زدن بجوشانید .

روزانه از هر یک از گروه های غذایی حداقل یک ماده غذایی را بخورید.

ب) گروه گوشت و حبوبات

ـ این گروه شامل موادی مانند : گوشت های قرمز( گوسفند و گوساله)، گوشت های سفید(مرغ، ماهی، پرندگان)، امعاء و احشاء(جگر، دل، قلوه، زبان و مغز)، تخم مرغ و حبوبات (نخود، لوبیا، عدس، باقلا، لپه، ماش) است.

ـ مواد مغذی مهم : پروتئین، آهن، روی و بعضی از انواع ویتامین های گروه B

ـ واحد اندازه گیری : بجای هر ۳۰ گرم گوشت با چربی متوسط ، می توان از یک عدد تخم مرغ یا یک لیوان حبوبات پخته، یک سوم یا نصف لیوان حبوبات خام استفاده کرد.

ـ مقدار مصرف: برای افراد بالغ سالم مصرف روزانه ۲ تا ۳ واحد (۶۰ تا ۹۰ گرم) از این گروه توصیه می شود.

– اثرات سلامتی : این گروه برای رشد، خونسازی و سلامت سیستم عصبی لازم است.

چگونه از گروه گوشت و حبوبات استفاده کنید:

۱ـ قبل از مصرف گوشت های قرمز، تمام چربی قابل رویت آن را جدا کنید. پوست مرغ را که حاوی چربی زیاد است جدا کنید.

۲ـ حتی الامکان از سرخ کردن گوشت اجتناب کنید.

۳ـ مغز و زبان دارای چربی و کلسترول فراوان است. در خوردن آنها افراط نکنید.

۴ـ اگر می خواهید گوشت یخ زده را به صورت آب پز بخورید، آن را بلافاصله بپزید و اگر بخواهید بصورت کباب شده یا به صورت های دیگر بخورید، برای خارج کردن گوشت از حالت یخ زده باید آن را ۲۴ ساعت در قسمت پایین یخچال قرار دهید و بعد بپزید .

۵ـ بهتر است به جای گوشت قرمز، بیشتر از گوشت های سفید مانند مرغ و ماهی استفاده کنید.

۶ـ برای بزرگسالان مصرف زرده تخم مرغ به علت دارا بودن کلسترول زیاد، باید حداکثر به ۳ عدد در هفته محدود شود.

۷ـ مصرف حبوبات به علت دارا بودن فیبر و پروتئین زیاد توصیه می شود.

ج) گروه نان و غلات

ـ این گروه شامل موادی مانند: انواع نان ، برنج ، ماکارونی ، گندم ، جو و ذرت است .

ـ مواد مغذی مهم : انرژی ، بعضی از انواع ویتامین های گروه B ، آهن و مقداری پروتئین است.

ـ واحد اندازه گیری: یک استکان کوچک برنج خام (۸۰ گرم) یا دو استکان کوچک (۱۶۰ گرم برنج پخته) یا یک دوم لیوان ماکارونی پخته یا یک کف دست نان بدون محاسبه انگشتان(فقط نان لواش ۴ کف دست).

ـ مقدار مصرف : برای افراد بالغ سالم ، مصرف روزانه ۶ تا ۱۱ واحد توصیه می شود.

– اثرات سلامتی: این گروه برای تامین انرژی، رشد و سلامت سیستم عصبی لازم است .

چگونه از گروه نان و غلات استفاده کنید:

۱ـ تا آنجا که ممکن است برنج را به صورت کته مصرف کنید.

۲ـ سعی کنید بیشتر از نان های حاوی سبوس( مثل نان جو، سنگک و بربری ) استفاده کنید.

۳ـ نان را به اندازه مصرف خانواده بخرید و از مصرف نان های کپک زده جدا خودداری کنید.

۴ـ برای کامل کردن پروتئین گروه نان و غلات، بهتر است آنها را به صورت مخلوط با حبوبات مصرف کنید،مثل عدس پلو ، باقلا پلو ، عدسی با نان و … .
ادامه دارد…