پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
غذا خوردن هم آدابی دارد
غذا خوردن دارای آدابی است؛ آدابی که در هیاهوی زندگی شهری و سرعت حرکت متروها آن را گم کرده‌ایم. اغلب فراموش می کنیم که بخش مهمی از دوندگی‌های ما در زندگی، برای به دست آوردن لقمه ای نان و چیدن سفره‌ای برای صرف غذاست. انگار وظیفه داریم فقط غذا را فراهم آوریم و بعد از آن، کار را تمام شده فرض کنیم و بدون مراعات هیچ گونه آدابی، به خوردن رو آوریم. در صورتی که غذا خوردن هم برای خودش آدابی دارد. آدابی که پیشینیان ما آن ها را رعایت می کردند. اما به مرور زمان در حال کنار گذاشتن آنها هستیم و زندگی شهری را بهانه این کار قرار داده‌ایم. اما اگر با خودمان رو راست باشیم، متوجه می شویم که در بسیاری مواقع، یا آداب صحیح غذا خوردن را نمی دانیم و یا در این کار تنبلی و بی سلیقگی می کنیم.
دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در مورد آداب غذا خوردن، به سئوالات زیر پاسخ داده اند. در هر کجا هم که لازم بوده از کتاب درخشان “مستطاب آشپزی” نجف دریا بندری کمک گرفته ایم.
موقع غذا خوردن حرف بزنیم؟
یکی از این باورها این است که هنگام غذا خوردن به فرزند خود می گوییم “حرف نزن بچه، غذاتو بخور، آدم که موقع غذا خوردن حرف نمی زنه”. شاید این جمله قبلا کاربرد داشته، اما در زندگی امروزی که در بسیاری مواقع فرزند خانواده، پدر و مادر خود را فقط سر سفره غذا در کنار هم می بیند، خیلی کارایی نداشته باشد. بنابراین در هنگام غذا خوردن کمی با هم حرف بزنید و خاطرات خوبی را که در طول روز داشته‌اید، با یکدیگر در میان بگذارید. فقط یادتان باشد در این کار زیاده روی نکنید و همچنین آرام و بدون هیجان صحبت کنید؛ مثلا تعریف صحنه تصادفی که در خیابان دیده‌اید، در هنگام صرف غذا خیلی کار درستی نیست.
با چه کسی غذا بخوریم؟
با کسی غذا بخورید که از مصاحبت با او لذت می برید. تحقیقات نشان می دهد هنگامی که ما از غذا خوردن لذت می بریم، هورمون هایی در بدن مان ترشح می شوند که جذب غذا را افزایش می دهند و استرس ما را کم می کنند.
سفره ی غذا، مقدس است. جایی است برای در کنار هم بودن و لذت بردن از مصاحبت با یکدیگر.
غذا، یک ابزار قوی جهت برقراری دوستی است. در بسیاری از مواقع بزرگ ترین قراردادهای سیاسی و اقتصادی سر میز غذا بسته می شود، چون افراد در شرایطی که غذا می خورند، حال بهتری دارند و بهتر می توانند با دیگران تفاهم داشته باشند.
سفره را کجا پهن کنیم؟
به محیطی که در آن غذا می خورید، اهمیت بدهید. سفره غذا را باید در جایی پهن کنید که آرامش بخش و اشتها برانگیز باشد و شما را سرذوق آورد و باعث شود که شما از غذا خوردن لذت ببرید. دکتر کیمیاگر در این خصوص پیشنهادات خواندنی‌ای دارد:
* سفره را در نورگیرترین جای ممکن پهن کنید. نور تاثیر شگفت‌انگیزی در تحریک اشتها و ایجاد نشاط در ما دارد.
* تابلوهای نقاشی به دیوار آویزان کنید. سفره را بهتر است در جایی پهن کنید که چند تابلوی زیبا از مناظر طبیعت به دیوار آن آویزان باشد تا موجب آرامش درونی در شما شود.
* به موسیقی ملایمی گوش کنید. تحقیقات نشان می دهد که گوش دادن به موسیقی ملایم موجب ترشح هورمون هایی می شود که جذب غذا را افزایش می دهند.
* وقت کافی به غذا خوردن اختصاص دهید. غذا خوردن حداقل به ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد. غذا خوردن یک فعالیت اجتماعی و محور جمع شدن افراد است.
چه ساعتی غذا بخوریم؟
غذا خوردن ما باید از یک نظم خاصی پیروی کند، اما نه در حدی که باعث ایجاد وسواس شود. برای ساعت غذا خوردن باید یک محدوده ی زمانی در نظر بگیریم.
صبحانه را باید با فرصت بخوریم و هرگز آن را فراموش نکنیم. اگر هر روز ده دقیقه زودتر از خواب بیدار شویم، حتما فرصت کافی برای صرف صبحانه پیدا خواهیم کرد. بین شام خوردن تا خوابیدن هم بهتر است یک ۵/۱ تا ۲ ساعت فاصله باشد تا غذا از معده تخلیه شود.
سالاد قبل از غذا یا بعد از غذا؟
هیچ چیز نمی تواند سفره ما را به اندازه یک ظرف سالاد که با سلیقه ای خاصی تزیین شده است، زیبا کند و اشتهای ما را برای غذا خوردن تحریک نماید. اما قانون خاصی برای بهترین وقت صرف سالاد وجود ندارد. فقط باید همراه غذا سالاد بخوریم.
سالاد معمولا به عنوان یک پیش‌غذا استفاده می شود، چون برخی عقیده دارند که سالاد اشتها برانگیز است. برخی هم می گویند در این حالت غذای کمتری می خورند و کمتر چاق می شوند.
هرگز نباید سالاد را که معمولا سرد است، روی غذای گرم ریخت، چون باعث پژمردگی اجزای سالاد و برخی آسیب های غذایی به آن می شود. در ضمن سالاد خوب سالادی است که دارای گوجه فرنگی، حبوبات و سبزیجات تازه باشد. خوردن ماست و خیار را نیز فراموش نکنید.
هم زمان با غذا، میوه بخوریم؟
بسیاری از خانواده‌ها عادت دارند که یک ظرف میوه هم روی سفره غذا قرار دهند و هم زمان با غذا خوردن، میوه هم میل کنند. این کار اصلا صحیح نیست، زیرا خوردن میوه همراه با غذا باعث ترشح آنزیم هایی می شود که جذب غذا را مختل می کنند. در ضمن چون خود میوه‌ها دارای کالری هستند، بهتر است به عنوان میان وعده مصرف شوند.
با غذا آب مصرف کنیم یا نه؟
حتما شما هم شنیده‌اید که می گویند بهتر است همراه با غذا آب ننوشید. اما دکتر کیمیاگر معتقد است این موضوع در مورد همه غذاها صدق نمی کند و می گوید: “برخی ها عقیده دارند که در اثر نوشیدن آب، شیره معده رقیق می شود، اما این دلیل خیلی منطقی نیست، چون روزانه معده، دو سه لیتر شیره ترشح می کند. بنابراین نوشیدن آب با غذاهای خشک، در حد یک لیوان اشکالی ندارد. البته معده نباید سرد و گرم شود، بنابراین همراه غذا، آب یخ و خیلی سرد ننوشید. خوردن نوشیدنی هایی مثل دوغ نیز توصیه می شود.”
با غذا ماست بخوریم؟
با روش ها و کارهای خیلی ساده‌ای می توانید تغذیه سالم تری داشته باشید. خوردن سالاد و لبنیات (ماست و دوغ) و سبزی همراه غذا ضروری است. برخی می گویند لبنیات را همراه با غذا نخورید، چون جذب آهن را کم می کند. اگر چه این موضوع درست است، اما در مواقعی رخ می دهد که ما بیش از حد ماست مصرف کنیم. خوردن حدود ۱۵۰ گرم ماست با غذا اشکالی ندارد، چون اگر همراه با غذا ماست نخوریم، معمولا فرصت دیگری برای خوردن ماست پیش نمی آید.
علاوه بر ماست، برای هر کسی باید یک پیش دستی سبزی هم اختصاص دهیم، چون وقتی سبزی را در یک ظرف بزرگ در وسط سفره قرار می دهیم، دست خیلی از افراد به آن نمی رسد و از خیر خوردن آن می گذرند.
روزبه زعفرانی
