چرا ناباروری؟

چرا ناباروری؟

چنان چه باردار شدن برای شما و همسرتان تبدیل به یک چالش شده است،‌ بدانید تنها شما نیستید که دچار این مشکل هستید. مطالعات نشان داده اند که ۱۰ تا ۱۵ درصد ‌از زوج ها نابارور هستند.

ناباروری به معنای عدم توانایی در بارداری، علی رغم وجود روابط جنسی متعدد و بدون جلوگیری کردن از بارداری در عرض حداقل یک سال، تعریف می شود.

چنان چه تعریف ناباروری شامل حال شما و همسرتان می شود، ‌این احتمال وجود دارد که عامل قابل درمانی، تلاش تان برای بچه دار شدن را مختل نماید.

ناباروری می تواند به دلیل یک عامل منفرد در فرد یا در همسر وی ایجاد شده باشد و یا ترکیبی از عوامل مختلف از حامله شدن فرد و یا  تداوم حاملگی جلوگیری کند.

خوشبختانه درمان های مختلف موثری برای غلبه بر ناباروری وجود دارند که احتمال بارداری را به طور قابل توجهی می افزایند.

علائم

بیشتر زوج ها در طی ۶ ماه اولی که تلاش شان برای باردار شدن را آغاز می کنند به هدف شان یعنی باردار شدن نایل می گردند. به طور کلی بعد از ۱۲ ماه آمیزش بدون جلوگیری، حدود ۸۵ درصد از زوج ها باردار می شوند و در طی ۳۶ ماه باقی مانده، در حدود ۵۰ درصد از زوج ها  به طور خود به خود آبستن می شوند.

نشانه اصلی ناباروری عدم توانایی زوج ها در باردارشدن است و نشانه مهم دیگری وجود ندارد.

در برخی موارد خانم های نابارور دوران قاعدگی غیرطبیعی دارند. این احتمال وجود دارد که یک مرد نابارور نیز نشانه هایی از مشکلات هورمونی مانند تغییراتی در رشد موها و یا عملکرد جنسی اش داشته باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:

به طور کلی نباید خیلی نگران ناباروری بود مگر این که شما و همسرتان به طور منظم برای حداقل یک سال، آمیزش داشته باشید و بارداری رخ ندهد.

به هر جهت اگر شرایطی به شرح زیر برای شما مصداق دارد باید زودتر از گذشت یک سال با پزشک خود مشورت کنید:

– اگر خانمی هستید با سن بالاتر از ۳۰ سال و یا به مدت ۶ ماه دوران قاعدگی نداشته اید.

– اگر خانمی هستید با سابقه سیکل های پریودی دردناک یا نامنظم، درد لگنی، آندومتریوز، بیماری التهابی لگن(PID) و یا سقط جنین های مکرر.

– اگر آقایی با تعداد اسپرم کم هستید و یا سابقه مشکلات جنسی، پروستات و یا بیضه دارید.

علل ناباروری

فرایند تولید مثل انسان، فرایند پیچیده ای است. برای باردار شدن بایستی فرایند تخمک گذاری و لقاح به درستی صورت گیرند.

هر ماه غده هیپوفیز در مغز یک خانم پیامی را برای تخمدان ها به منظور آماده سازی یک تخمک جهت تخمک گذاری صادر می کند.

هورمون های هیپوفیزی(هورمون FSH و هورمون LH) تخمدان ها را تحریک به رهاسازی تخمک می کنند که این مرحله، تخمک گذاری نامیده می شود. در این مدت که معمولاً در روزهای ۱۴ تا ۲۸ سیکل قاعدگی واقع است، زن توانایی باروری را دارا می باشد.

تخمک در طول لوله فالوپ حرکت می کند و می تواند در مدت تقریباً ۲۴ ساعت بعد از رهاسازی اش بارور شود. احتمال حاملگی در هنگامی که آمیزش یک تا دو روز پیش از تخمک گذاری صورت گرفته باشد، بیشتر است.

برای این که بارداری صورت گیرد می بایستی در این مدت یک اسپرم با تخمک در لوله فالوپ ترکیب شود. اسپرم قابلیت بارورسازی تخمک را تا ۷۲ ساعت دارد و باید همزمان با تخمک در لوله فالوپ حضور داشته باشد. به منظور رسیدن یک اسپرم به تخمک، مرد باید نعوظ و انزال کافی برای تحویل مایع منی به واژن داشته باشد. باید تعداد اسپرم به اندازه کافی باشد و باید شکل درستی داشته و در مسیر درست حرکت کند. به علاوه زن باید محیط رحمی و واژن سالمی داشته باشد تا امکان حرکت اسپرم به سمت تخمک وجود داشته باشد. چنان چه تخمک بارور گردد تخم حاصله به درون رحم حرکت کرده، جایی که در آن به آستر رحمی می چسبد، و یک فرایند رشد ۹ ماهه را شروع می کند.

در برخی از زوج ها که قصد بچه دار شدن دارند، با اختلالی در این فرایند پیچیده روبه رو می شوند که منتج به ناباروری می گردد.
ناباروری

هر یک از والدین و یا هر دوی آن ها می توانند علت ایجاد ناباروری باشند:

– در حدود ۲۰ درصد از موارد ناباروری به دلیل اختلال در جنس مرد می باشد.

– در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از موارد، ناباروری به دلیل اختلالی در هر دو جنس زن و مرد می باشد.

– در ۴۰ تا ۵۰ درصد باقیمانده ناباروری به طور کامل به دلیل وجود اختلالی در زن می باشد.

علل ناباروری زنان

دلایل معمول ناباروری زنان عبارت هستند از: آسیب لوله فالوپ، التهاب آندومتر، اختلالات تخمدان، بالا بودن سطوح هورمون پرولاکتین، سندرم تخمدان پلی کیستیک(PCOS)، یائسگی زودهنگام، فیبروئید خوش خیم رحمی و چسبندگی لگنی.

* آسیب یا انسداد لوله فالوپ:

معمولاً آسیب لوله فالوپ به دلیل التهاب لوله فالوپ می باشد.عفونت با کلامیدیا Chlamydia  که یک بیماری انتقالی جنسی است بیشترین و رایج ترین علت این عارضه می باشد. ممکن است فرد متوجه التهاب لوله فالوپ نشود و نشانه ای در وی وجود نداشته باشد؛ ولی همچنین می تواند منجر به درد و تب نیز شود. آسیب لوله ای از طرف دیگر می تواند منجر به نوعی حاملگی شود که تخم بارور شده قادر به عبور از لوله فالوپ و جایگذاری در رحم نیست(حاملگی خارج از رحم ).

پس، عفونت لوله ای می تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در باروری شود. علاوه بر آن که خطر حاملگی خارج از رحم با هر بار ابتلا به عفونت لوله ای افزایش می یابد.

* آندومتریوز:

آندومتریوز زمانی ایجاد می گردد که بافت رحمی در خارج از رحم جای گذاری و رشد داشته باشد و معمولاً عملکرد تخمدان ها، رحم و لوله های فالوپ تحت تاثیر قرار می گیرد. این جای گذاری به سیکل هورمونی پاسخ داده و همزمان با آستر رحمی به صورت ماهانه رشد کرده و دچار ریزش و خون ریزی می شود و بدین نحو منتهی به التهاب می شود. درد لگنی و ناباروری در زنان مبتلا به آندومتریوز معمول هستند.

* نارسایی تخمدان:

برخی از موارد ناباروری زنان به دلیل نارسایی تخمدانی است. اختلال قسمتی از مغز که تنظیم تخمدانی را به عهده دارد می تواند منجر به سطوح پایین دو هورمن LH  , FSH شود. حتی بی نظمی ناچیزی در سیستم هورمونی می تواند از آزاد سازی تخمک توسط تخمدان جلوگیری کند(عدم تخمک گذاری). دلایل اختلالات مسیر هیپوتالاموس – هیپوفیزی که منتج به عدم تخمک گذاری می شوند عبارت هستند از صدمات فیزیکی، تومور، ورزش شدید و گرسنگی. به علاوه برخی از داروها نیز می توانند با نارسایی تخمدان مرتبط باشند.

* بالابودن میزان پرولاکتین(هیپر پرولاکتینمیا):

هورمون پرولاکتین، سینه را تحریک به تولید شیر می کند. سطوح بالای آن در زنانی که باردار یا شیرده نیستند می تواند تخمک گذاری را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین افزایش سطوح پرولاکتین می تواند تعیین کننده وجود تومور هیپوفیزی باشد. به علاوه برخی از داروها می توانند سطوح پرولاکتین را افزایش دهند. ترشح شیر در صورت باردار نبودن یا شیرده نبودن نشانه ای از سطوح بالای پرولاکتین است.

* سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS):

در این سندروم بدن شما مقدار زیادی هورمون آندروژن تولید می کند که تخمک گذاری را تحت تاثیر قرار می دهد و یا این که حساسیت سلول ها به هورمون های زنانه کمتر از معمول بوده که نتیجه آن عدم تخمک گذاری فعال است. همچنین این سندرم با مقاومت انسولین و چاقی نیز مرتبط است.

* یائسگی زود هنگام(نارسایی تخمدان نارس):

یائسگی زودرس به معنای قطع قاعدگی و تخلیه تخمدان ها قبل از سن ۴۰ سالگی است. اگر چه علت مشخصی ندارد ولی شرایط خاصی با ایجاد یائسگی زود هنگام مرتبط هستند که عبارتند از: بیماری های سیستم ایمنی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی و استعمال دخانیات.
ناباروری

* فیبروئیدهای رحمی:

فیبروئیدها تومورهای خوش خیمی هستند که در دیواره رحمی وجود دارند و در زنان سنین ۳۰ تا ۴۰ سال معمول هستند. فیبروئیدها به ندرت از طریق مسدود کردن لوله های فالوپ منجر به ناباروری می شوند. غالباً فیبروئیدها در جایگذاری تخم بارور شده مداخله ایجاد می کنند.

* چسبندگی رحمی:

چسبندگی های رحمی، گروهی از بافت های همبند جای زخم هستند که ارگان ها را بعد از عفونت رحمی، آپاندیسیت یا جراحی های شکمی و رحمی به یکدیگر متصل می کنند. این بافت های همبند می توانند در باروری اختلال ایجاد کنند.

* دلایل دیگر:

– برخی از داروها: ناباروری های زود گذر می توانند با مصرف برخی از داروها ایجاد گردند. در بیشتر موارد ناباروری بعد از قطع داروی مربوطه برطرف می گردد.

– مشکلات تیروئیدی: نارسایی های غده تیروئید اعم از پُرکاری تیروئید(هیپرتیروئیدیسم) و یا کم کاری تیروئید(هیپوتیروئیدیسم) می توانند در سیکل قاعدگی اختلال ایجاد کرده و منجر به ناباروری شوند.

– سرطان و درمان های آن: سرطان های خاصی به ویژه سرطان های دستگاه تولید مثلی زنان  به شدت بر باروری زنان اثر مخرب دارند. پرتو درمانی و شیمی درمانی هر دو توانایی تولید مثل زنان را تحت تاثیر قرار می دهند. شیمی درمانی برعملکرد تولید مثل و باروری زنان و مردان اثر مخرب دارد.

– دیگر شرایط پزشکی: شرایط پزشکی مرتبط با بلوغ دیررس و یا آمنوره(قطع قاعدگی) می توانند بر باروری زنان اثرگذار باشند و دیگر شرایطی مانند بیماری کوشینگ، بیماری سلول های خونی داسی شکل، بیماری کلیوی و دیابت.

– دریافت کافئین: مصرف بالای کافئین می تواند منجر به ناباروری در زنان شود.