پرهیز از چیزهایی که موجب تشنج می شود

تشنج عوامل مختلفی دارد که در این مقاله به آنها اشاره میکنیم. در بسیاری از بیماران، پرهیز کردن از بعضی عوامل، باعث کاهش تعداد تشنج ها خواهد شد و در تعدادی از افراد، تشنج ها بطور کلی متوقف می گردند.

خیلی به ندرت، تشنج افراد بعلت شنیدن یک موسیقی خاص، مطالعه کردن، گرفتن دوش داغ و دیدن بعضی چیزها اتفاق می افتد که به چنین مواردی، “صرع های انعکاسی یا رفلکسی” گفته می شود.

با این حال، در اکثر موارد، هیچ علت خاصی برای شروع شدن تشنج ها وجود ندارد. با اینحال چهار چیز هستند که می توانند باعث شروع و یا بدتر شدن حملات در بسیاری از افراد شوند.

بیشترین عوامل ابتلا به تشنج

• مصرف زیاد الکل
• کم خوابی
• استرس و فشارهای عصبی
• تب

همچنین بعضی از افراد به نورهای درخشان حساس هستند که اصطلاحاً به آن “فتوسنسیتیویتی” (Photosensitivity) گفته می شود که در صفحات بعدی راجع به آن صحبت خواهیم نمود.

مصرف الکل و کم خوابی

• اغلب بیمارانی که دچار صرع ژنرالیزه هستند پس از مصرف الکل زیاد و یا کم خوابی، مستعد بروز تشنج می شوند.
• بنابراین تمام مبتلایان به صرع باید از مصرف الکل و کم خوابیدن پرهیز نمایند.
• در حقیقت مصرف زیاد الکل و یا قطع ناگهانی مصرف آن، می تواند تقریباً در هر فردی ایجاد تشنج کند.
• بنابراین بروز تشنج، یک عارضه شایع در افراد الکلی می باشد.
• برای کسانی که حملات آنها بخصوص با کم خوابیدن تشدید می گردد، توصیه می شود که از خسته کردن بیش از حد خود، کم خوابی و انجام شغلهای شیفتی و شبانه خودداری نمایند.

استرس و فشار عصبی

گرچه اغلب شناسایی اثرات استرس و فشار عصبی مشکل می باشد، اما با این حال می تواند اثر عمیقی بر روی کنترل حملات داشته باشد. بعلاوه، تمرینات ریلکسیشن و آرام بخشی، کم کردن فشار عصبی و روشهایی که برای تقویت روحیه بکار می رود، می تواند اثرات مفیدی داشته باشد و بنابراین باید به اکثر بیماران توصیه شود. اغلب مشاوره کردن با کسانی که در کنار آمدن با بیماریشان، مشکل دارند می تواند به کنترل حملات آنها کمک نماید. افسردگی و ریحه ضعیف می تواند همچنین باعث افزایش تعداد حملات شود.

تب و بالا رفتن درجه حرارت موجب تشنج می شود

در هنگام وقوع هر نوع بیماری ای، حملات می توانند بدتر شوند و این امر، بخصوص در کودکانی که دچار تب می شوند بیشتر دیده می شود، زیرا بالا رفتن درجه حرارت بدن باعث می شود که مغز مستعد بروز یک تشنج گردد. بنابراین با مشاهده اولین علائم تب، درجه حرارت بدن باید با مصرف داروی استامینوفن و در صورت لزوم با پاشویه کردن بیمار پایین آورده شود. مثال دیگری که می تواند باعث بالا رفتن درجه حرارت بدن شود و در نتیجه تعداد تشنج ها را بالا ببرد، آفتاب زدگی می باشد که معمولاً بعلت بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گرفتن و از دست دادن زیاد آب بدن اتفاق می افتد.

حساسیت به نور

اخیراً مطالعات زیادی بر روی حساسیت به نور (فتوسنسیتیویتی) و ارتباط بروز تشنج ها با بازیهای کامپیوتری و ویدیویی بعمل آمده است.

در واقع، کمتر از پنج درصد از تمام مبتلایان به صرع، به نورهای درخشان حساس هستند.
تشنج هایی که بر اثر حساسیت به نور ایجاد می شوند معمولاً با نورهایی که در هر ثانیه ۵ تا ۳۰ با چشمک می زنند و نور تلویزیون و بازیهای ویدیویی (که هر دوی آنها دارای نورهای چشمک زن می باشند) رخ می دهد.

با اینحال، کودکان در بریتانیا (انگلستان) مقدار زیادی از وقت خود را صرف مشاهده تلویزیون و بازیهای کامپیوتری می کنند و در نتیجه هرگونه تشنجی که در این مواقع برای آنها رخ دهد ممکن است کاملاً اتفاقی و تصادفی باشد.

سایر عواملی که باعث بروز حمله تشنج می شوند عبارتند از:

• انعکاس نور خورشید بر روی آب
• عبور کردن از محدوده ای از درختها که نور خورشید از لابلای شاخه های آن به ما برخورد می کند.
• در بعضی از مبتلایان به صرع که به نور حساسیت دارند، پرهیز از مواجهه با چیزهایی که باعث تشنج در آنها می شود و انجام چند احتیاط ساده مثل استفاده از عینک آفتابی و مصرف مرتب قرصهای ضد صرع، تمام آن چیزهایی است که برای پیشگیری از تشنج ها لازم می باشد.

فیلمهایی که در سینما دیده می شوند به ندرت تشنج می شود و معمولاً مانیتورهای کامپیوترها دارای فرکانس زیاد هستند که از بروز تشنج جلوگیری می کند. با این حال، در هر دوی این موارد (سینما و کامپیوتر) در صورتی که آن چیزی که نمایش داده می شود شامل تغییراتی در الگوی هندسی و با فرکانس خاصی باشد می تواند باعث بروز تشنج شود. درمان با داروهای ضد صرع معمولاً در پیشگیری از تشنج هایی که بعلت حساسیت به نور اتفاق می افتند مؤثر می باشد.

درمان دارویی تشنج

از گذشته های بسیار دور، افراد به دنبال داروهای مؤثری برای درمان صرع بوده اند و در طی سالیان متمادی از پودر استخوان جمجمه انسان و خون کرکس برای این کار استفاده می شد. با این حال اولین درمان مؤثر در سال ۱۸۵۷ میلادی توسط دکتر سرچارلز لوکوک که یک متخصص بیماریهای زنان و زایمان بود گزارش شد. در آن هنگام این فکر غلط در بین مردم شایع بود که صرع در خانمها، مشکلی است که از رحم آنها ایجاد می شود.

دارویی که دکتر لوکوک استفاده می کرد، برومیدپتاسیم بود و این دارو تا سال ۱۹۱۲ میلادی به عنوان مؤثرترین دارو برای درمان صرع استفاده می شد و از آن سال بود که داروی فنوباربیتال معرفی شد. مشکلات مهمی که در مصرف برومیدپتاسیم وجود داشت، عوارض جانبی غیر قابل قبول آن بود. در واقع هنوز هم در درمان دارویی صرع باید عوارض جانبی مصرف داروها را نسبت به مزایای آنها ارزیابی نمود و سپس آن را برای بیماران تجویز کرد.

نحوه جذب داروهای ضد تشنج در بدن

به محض اینکه یک داروی ضد صرع توسط فرد بیمار خورده می شود، این دارو جذب بدن شده و وارد گردش خون می گردد و از طریق آن وارد مغز می شود تا عمل اصلی خود را در آنجا انجام دهد. خوردن دارو در هنگامی که معده خالی است و یا اینکه بعد از صرف غذا و در حالی که معده پر است، در میزان جذب دارو تفاوتهایی را باعث می شود. داروها باید هر روز در ساعات مشخصی مصرف شوند و مثلاً اگر همیشه بعد از غذا و یا قبل از غذا دارو را مصرف می کنید، باید همین روش را بطور مرتبط پیگیری نمایید.

هنگامی که دارو از سیستم گردش خون خارج شد، توسط کبد تجزیه (متابولیزه) می شود و یا اینکه از طریق کلیه ها تصفیه شده و توسط ادرار از بدن خارج می گردد داروهای مختلف به طرف گوناگونی از بدن دفع می شوند، بعضی از داروها از طریق کبد و بعضی هم توسط کلیه ها. اگر یک دارو خیلی به سرعت از بدن دفع و یا خارج شود، لازم است که روزی چندبار (مثلاً ۳یا۴ بار) از آن دارو مصرف شود تا میزان آن دارو در خون در سطح قابل قبولی قرار داشته باشد. همچنین اگر یک دارو به آهستگی از بدن دفع شود، می توان آن را فقط روزی یک بار مصرف نمود.

نحوه عملکرد داروهای ضد تشنج

هنوز بطور دقیق مشخص نشده است که چگونه اکثر داروهای ضدصرع، عمل خود را در بدن انجام می دهند، اما به نظر می رسد که این کار را از طریق چند مکانیسم مهم به انجام می رسانند. قبلاً توضیح دادیم که حملات ممکن است وقتی که تعادل تحریک شدن و مهار شدن در مغز به هم می خورد ایجاد شوند. بعضی از داروهای ضد صرع باعث می شوند که این عدم تعادل شیمیایی در مغز اصلاح گردد. سایر داورها هم به روشهای مختلفی موجب ثبات در سلولهای عصبی (نورنها) و در نتیجه پیشگیری از فعالیت بیش از حد آکسسون ها می شوند.

داروی مناسب برای بیماران

اکثر داروهای ضدصرع در انواع مختلف صرع به کار می روند و اغلب فقط موضوع انتخاب بهترین دارو برای هر بیمار مطرح می باشد. جالب اینجاست که دارویی که ممکن است برای یک بیمار، خیلی مؤثر واقع شده باشد برای بیمار دیگر هیچگونه استفاده ای نداشته باشد. با این حال، بعضی از داروهای ضدصرع فقط برای انواع بخصوصی از صرع به کار می روند (مثلاً داروی اتوسوکسیماید فقط برای درمان صرع کوچک مصرف می شود) و در حقیقت بعضی از داروها ضدصرع می توانند باعث بدتر شدن بعضی از انواع صرع شوند (مثلاً داروی کاربامازپین برای حملات میوکلونیک).

عوارض جانبی داروها

داروهای ضد صرع دارای سه نوع عارضه مهم جانبی هستند که عبارتند از:

عوارض جانبی مربوط به مقدار دارو

مربوط به خود شخص (ایدیوسینکراتیک)

و عوارض جانبی مزمن.

عوارض جانبی مربوط به مقدار دارو:

در صورتیکه به مقدار بیشتر از معمولی که داروی ضدصرع باید مصرف شود بیمار آن را مصرف نماید و اصطلاحاً دچار مسمومیت دارویی شود، این نوع از عوارض جانبی پدید می آیند.

مقدار دارویی که هر فردی می تواند تحمل نماید از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. در مصرف بیش از حد داروهای ضد صرع، عوارضی مثل سرگیجه، دوبینی (مشاهده دوتایی اشیاء)، عدم تعادل، خواب آلودگی و سردرد ممکن است رخ دهد. با کم کردن مقدار دارو می توان این عوارض را بطرف نمود اما در مواردی که داروها به آهستگی از بدن دفع می شوند، ممکن است چند روز لازم باشد تا عوارض جانبی که در بالا گفته شد کاملاً از بین برود.

بسیاری از بیماران به بعضی از عوارض جانبی فوری این گونه داروها عادت می کنند (مخصوصاً به خواب آلودگی آ،) و در نتیجه همیشه باید در هنگام قطع ناگهانی و یا تغییر داروها به این مسئله نیز توجه نمود. اکثر داروهای ضدصرع همچنین می توانند در تمرکز افراد و توانایی فکری آنها تداخل نموده و برروی آن تأثیر گذارند.

عوارض جانبی مربوط به خودشخص (ایدیوسینگراتیک):

این عوارض، آنهایی هستند که فقط در بعضی از اشخاص ایجاد می شوند و اصولاً بصورت آلرژی و حساسیت به آن دارو ها هستند. قرمز شدن یا کهیر زدن پوست و بروز اختلالات خونی از این نوع عوارض هستند. قرمز شدن یا کهیر زدن پوست و بروز اختلالات خونی از این نوع عوارض هستند. از آنجائی که این گونه عوارض به مقدار داروی مصرفی ارتباط ندارند، تنها راه غلبه بر این گونه عوارض جانبی، عدم مصرف آن داروی خاص می باشد.

عوارض جانبی مزمن و طولانی مدت:

این عوارض، آنهایی هستند که بعد از چند سال که از مصرف داروها می گذرد خود را نشان می دهند. بنابراین عوارض جانبی مزمن و طولانی مدت داروهایی که تازه کشف شده و مورد استفاده قرار می گیرند هنوز مانند داروهایی که سالها قبل کشف شده اند، شناسایی و بررسی نشده است.

شرکت پارسی طب با بهره گیری از دانش روز، ارایه مقالات علمی و بررسی خواص گیاهان دارویی پیشرفت ها و راهکارهای بسیار چشمگیری در زمینه کنترل و درمان تشنج در کارنامه خود دارد، بدین منظور میتوانید به سامانه مشاوره آنلاین ایزو ویزیت مراجعه فرمایید.