ویژگی‌ های کودکان بیش فعال

کودکان بیش فعال چه ویژگی هایی دارند؟ یک فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان با بیان ویژگی‌های مبتلایان به اختلال بیش فعالی – کمبود توجه، ژنتیک و ریز فاکتورهایی مانند کودکان نارس، پدر و مادر سیگاری و قلیانی را در ابتلا به این اختلال مؤثر عنوان کرد.

جواد گل میرزایی  اظهار داشت: اختلال بیش فعالی – کمبود توجه، ۲ جزء بارز دارد. یک جزء آن کمبود توجه است؛ این ها کودکانی هستند که جزئیات را فراموش و وسایل خود را بیش از حد گم می کنند. معمولاً حرف ها یادشان می رود و باید حرف را چندین بار برای آنها تکرار کنی. همچنین کارهایی مانند درس خواندن که توجه مدام می خواهد را دوست ندارند.

وی افزود: کودکان بیش فعال معمولاً حواس پرتی دارند و به محرک های کم اهمیت حساس هستند، مثلاً وقتی معلم در حال درس دادن است، اگر پرنده ای پشت پنجره باشد حواس آنها پرت می شود.

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، مشکل در سازماندهی را دیگر ویژگی منفی مبتلایان عنوان و ادامه داد: سازماندهی کار این کودکان با مشکل همراه است مثلاً برای درس خواندن باید مقدمات اولیه مانند انتخاب جای مناسب، کتاب و لوازم التحریر را فراهم کرد و سپس کارها را به ترتیب انجام داد، اما مبتلایان نمی دانند باید کارها را به چه ترتیبی انجام دهند.

وی افزود: مبتلایان به اختلال بیش فعالی-کمبود توجه، فراموشکار هستند و یادشان می رود پیغام ها را به افراد برسانند. نکته مهم این است که ممکن است دیگران نیز این مشکلات را داشته باشند اما تفاوت اش با مبتلایان این است که این رفتارها برای این کودکان بیش از حد تکرار می شود.

این متخصص حوزه بهداشت روان با تأکید به والدین برای توجه به فراوانی رفتار کودکان گفت: والدین حتماً باید به فراوانی رفتار توجه کنند و افت عملکرد تحصیلی و اجتماعی را مدنظر قرار دهند. منظور این است که این رفتارها باید عملکرد تحصیلی و اجتماعی فرد را مختل کند تا تشخیص اختلال داده شود.

وی تکان خوردن و استعداد کارهای خطرناک را جزو دیگر ویژگی های مبتلایان به اختلال بیش فعالی-کمبود توجه برشمرد و افزود: این کودکان از جاهای بلند می پرند، وقتی که باید سر کلاس بنشینند راه می روند و حتی ممکن است از کلاس بیرون بروند.

گل میرزایی اظهار داشت: تکانشگری ویژگی دیگر مبتلایان است که از بیش فعالی نشات می گیرد و بر اساس آن این کودکان عجول بوده و نمی توانند در صف بایستند. در واقع رعایت نوبت برای آنها مشکل است. عجول بودن مبتلایان موجب می شود تا قبل از پایان سؤال معلم به آن پاسخ بدهند.

بعضی از کودکان بیش فعال علایم بی توجهی را نشان می دهند، برخی علایم بیش فعالی و در برخی نیز علایم مخلوط است و هر ۲ را دارند.

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفت: معمولاً مادران کودکان را به خاطر جنب و جوش زیاد به درمانگاه می آورند، اما با افزایش سن، حواس پرتی عامل ارجاع به درمانگاه ها، روانشناختی و روانپزشکی می شود.

وی تأکید کرد: برخی به اشتباه می پندارند که اختلال بیش فعالی-کمبود توجه فقط مختص کودکان است؛ در حالی که این اختلال می تواند در بزرگسالان هم دیده شود. شیوع در کودکان ۵ تا ۱۲ درصد است هر چند در برخی کتاب ها تا ۲۰ درصد هم ذکر شده است ولی در بزرگسالان ۴٫۴ درصد کم توجهی به بیش فعالی دیده می شود.

این متخصص حوزه بهداشت روان با اشاره به اهمیت درمان کم توجهی، بیش فعالی گفت: مبتلایان در مرحله مهد کودک، پیش دبستانی و دبستان به خاطر جنب و جوش زیاد و فراموشی مورد تذکر معلم قرار می گیرند این تذکرهای زیاد بر اعتماد به نفس آنها اثر می گذارد.

 

به تبع آن از سوی والدین نیز فیدبک منفی گرفته و مورد سرزنش قرار می گیرند. کودکان بیش فعال مدام می ترساند که مورد سرزنش قرار گرفته و همین موضوع اعتماد به نفس آنها را پایین می آورد که می تواند آنها را مستعد افسردگی و اضطراب کند.

وی ادامه داد: مبتلایان به دلیل فراموشکاری ممکن است از نظر تحصیلی پیشرفت نکنند. هوش آنها مانند سایر کودکان است اما به خاطر حواس پرتی از نظر تحصیلی متناسب باهوششان پیشرفت نکرده و از تحصیل باز می مانند.

این فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان، هوش زیاد برخی مبتلایان را عاملی در عدم تشخیص زود هنگام این اختلال ذکر کرد و افزود: هوش بالا موجب می شود تا والدین در سال های اولیه دبستان متوجه افت تحصیلی کودکان نشوند.

وی تصریح کرد: وجود علائم مشترک در مبتلایان موجب شکل گیری گروه شده و آنها را مستعد کارهای خلاف می کند که تربیت آنها را نیز با مشکل مواجهه کرده به همین سبب کنترل و تربیت این کودکان در خانه و مدرسه مشکل می شود.

گل میرزایی اذعان داشت: اگر بی توجهی و بیش فعالی در کودکی درمان شود احتمال ابتلا به بیش فعالی – کم توجهی را در بزرگسالی کاهش و در صورتی که درمان نشود، احتمال اختلال سلوک را افزایش می دهد.

وی افزود: مبتلایان به اختلال سلوک رفتارهایی انجام می دهند که حقوق دیگران و هنجارهای اجتماعی متناسب با سن را نقض می کند و پرخاشگری، سرقت و دروغگویی ویژگی های آن است.

این متخصص حوزه بهداشت روان گفت: ۵۰ درصد موارد، ۱۲ تا ۲۰ سالگی حتی بدون دارو نیز درمان می شوند. نکته این است که آنهایی که در ۱۲ سالگی درمان می شوند، سال های تحصیلی خوب و تربیت را به خاطر بازخورد منفی از دست داده اند.

وی زمان مصرف دارو در مبتلایان را نامشخص عنوان کرد و افزود: مشخص نیست که مبتلایان تا چه زمانی باید دارو بگیرند. تنها نکته قابل ذکر در این خصوص این است که مبتلایان حتماً درمان شوند تا احتمال افسردگی و اضطراب و دیگر مشکلات آنها نیز کمتر شود.

وی با بیان لزوم روان درمانی در مبتلایان با علائم خفیف تصریح کرد: آموزش فرزندپروری (PMT) برای نوع و چگونگی تشویق و تنبیه این کودکان از سوی والدین آنها بسیار حائز اهمیت است. در موارد خفیف فقط درمان های رفتاری باید انجام شود و موارد شدید نیز نیاز به دارو درمانی دارد.

وی افزود: ریتالین به عنوان داروی اختصاصی اختلال بیش فعالی – کمبود توجه همراه با عوارضی مانند کم اشتهایی، سردرد و درد سر دل است اما سود بیشتری نسبت به عوارض آن دارد مبتلایانی که ناچار به مصرف ریتالین به مدت طولانی هستند نگران عوارض آن نباشند.

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، با اشاره به عوامل زیستی، روانی و اجتماعی در ابتلا به این اختلال خاطر نشان کرد: عدم تعادل ناقل های عصب – رسانه، ژنتیک و تعدادی از ریز فاکتورها مانند کودکان نارس، مسمومیت با سرب، پدر و مادر سیگاری و قلیانی و داروهایی که مادر در زمان بارداری مصرف کرده در ابتلا به این اختلال مؤثر است.