پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
مشک زمین (سعد کوفی)
گیاه شناسی
- مشک زمین (سعد کوفی) گیاهی چند ساله به ارتفاع ۹۰-۳۰ سانتی متر است.
- برگهای آن باریک، دراز و علفی به رنگ سبر تیره و هر چند برگ مانند چتر از یک نقطه خارج می شود.
- ساقه گیاه سه گوشه است و در اواخر تابستان گلهای آن ظاهر می شود.
- این گیاه در نقاط بسیار مرطوب و باتلاقی مناطق گرم و معتدل دنیا می روید.
- نوعی گیاه دارویی است که دارای ریشه و غده زیرزمینی می باشد و در فارسی به آن جگن گفته می شود.
- در کتب طب سنتی این گیاه دارویی پرخاصیت با نامهای سعد، سعد کوفی، صباح الخیر، مشک زمین و حب الزلم و نوعی از آن نیز با نام سعد هندی نام برده شده است.
- گونههای مختلفی از این گیاه وجود دارد.
- در بعضی گونههای این گیاه غده یا ریشه متورم، معطر و در برخی گونه‌ها شیرین و خوردنی است و مصرف دارویی دارد.
- در ایران بهترین سعد از نظر دارویی از ریشه جگن‌هایی که در استان فارس میروید، به دست می‌آید. جالب است بدانید اسانس روغنی فراری در قست متورم زیر زمین این گیاه است که خاصیت آنتی بیوتیک دارد.
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
خواص مشک زمین (طبیعت و خواص درمانی)
- تقویت حافظه،
- مسکن،
- آرامبخش،
- افزایش نیروی جنسی،
- قاعده آور،
- باز کردن عروق و دفع عفونتها کمک به درمان اسهال و اسهال خونی،
- درمان میگرن و سرگیجه،
- درمان روماتیسم،
- رفع سنگینی گوش.
طبیعت گیاه دارویی سعد کوفی خشک و نسبتا گرم است.
برخی از مهمترین خواص درمانی این گیاه عبارتند از:
- برای رفع موهای زائد بدن مفید است و به هر قسمتی از بدن مالیده شود، موهای آن قسمت می ریزد.
- گیاه مشک زمین برای درمان سرماخوردگی و سرفه مفید است.
- در طب چینی از جوشانده این گیاه به عنوان مدر و برای درمان اختلالات کبدی، زردی و کاهش تب در مالاریا استفاده می شود.
- از خواص سعد کوفی تسکین سر درد، سرگیجه و میگرن است و مصرف آن خاصیت مسکن و آرامبخش دارد.
- سعد کوفی دارویی موثر برای درمان روماتیسم است.
- سعد برای درمان انواع مشکلات رحمی مانند بند آمدن بی موقع عادت ماهانه و عادت ماهیانه با خونریزی خیلی شدید و همچنین برای رفع ناراحتی های زایمان مصرف می شود.
- از مهمترین خواص سعد کوفی کمک به تقویت حافظه است.
- استفاده از سعد کوفی برای رفع بوی بد دهان، تقویت دندان و لثه ها و سفت کردن لثه ها مفید ات.
- اگر از جوشاندۀ آن به صورت قطره در گوش چکانیده شود برای رفع سنگینی شنوایی مفید است .
- مصرف سعد کوفی در افزایش نیروی جنسی تاثیر دارد و نوعی محرک جنسی محسوب میشود.
- از خواص سعد کوفی کمک به درمان و رفع برخی ناراحتی های دستگاه گوارش است.
- مصرف این گیاه برای زخم معده، رفع سوء هاضمه، سوزش معده، نفخ، تهوع و درد شکم مفید است.
ترکیبات شیمیایی گیاه مشک زمین
ریشه این گیاه دارای:
- چربی،
- گلیسرول،
- لینولنیک اسید،
- اولئیک اسید،
- میریستیک اسید و استئاریک اسید،
- اسانس روغنی با خاصیت آنتی بیوتیک، نشاسته، قند و مواد ریزنی است.
طرز استفاده و مقدار مصرف سعد کوفی
قسمت مورد استفاده گیاه دارویی مشک زمین، غده‌های زیرزمینی گیاه است. روشهای مصرف این گیاه برای درمان بیماریها به شرح زیر است:
- گیاه مشک زمین را در آب بسایید، سپس در ظرف سفالی بر آتش بگذارید تا آب آن جذب شود. هر روز (ناشتا) از آن بخورید که برای تقویت معده و رفع سوزش دهانه معده که در اثر بدهضمی غذا ایجاد شده و رفع بدبویی دهان مفید است.
- هر روز ۴ تا ۱۰ گرم از کوبیده آن خورده شود.
- بخور این گیاه سینوسها و اطراف بینی را به خوبی ضد عفونی میکند.
- از پودر سعد کوفی میتوان برای شستشوی دندانها استفاده کرد.
مضرات سعد کوفی (موارد احتیاطی و منع مصرف)
با وجود گسترده بودن خواص مشک زمین، زیاده روی در مصرف آن و خوردن مداوم این گیاه، مضر است و موجب ایجاد اختلال در خون میشود. همچنین باعث خشکی کلیه‌ها خواهد شد و اسپرم آب منی را به شدت غلیظ و سفت میکند. به طور کلی استفاده دارویی از گونههای مختلف سعد باید حتما با تجویز متخصص طب سنتی و بر اساس شرایط بیمار باشد.
در حدیثی از حضرت علی (ع) در باره این گیاه آمده است:
کسی که کمی زعفران خالص و کمی مشک زمین را با مقداری عسل مخلوط کند و روزانه دو مثقال از آن را بنوشد آنقدر حافظه اش قوی خواهد شد که بیم آن می رود که ساحر شود .
منبع: دائره المعارف گیاهان دارویی
