کاهش کلسترول خون ـ قسمت دوم

سایر روشهای مهم تغذیه سالم برای محافظت از قلب :

پایین آوردن کلسترول با استفاده از گیاهان

با اینکه پائین آوردن کلسترول مهم است ، ولی تمرکز بر محافظت از قلب با تغذیه سالم نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. با روشهای زیر می‌توانید این کار را انجام دهید:

ـ ماهیهای چرب بیشتری مصرف کنید ـ شامل شاه ماهی ، ماهی آزاد نر ، ماهی خال‌خالی ، قزل آلا ، ساردین ، ماهی تون تازه و ماهی کولی.
این ماهیها دارای امگا ۳ خاص هستند که تری‌گلسیرید را کاهش و باعث می‌شوند تا خون در عروق لخته نشود و از ریتم نامنظم قلب نیز جلوگیری می‌کنند. هدف را بر مصرف ۲ وعده ماهی در هفته بگذارید. یکی از این ، وعده‌ها حتماً باید ماهی روغنی باشد. شواهدی مبنی بر محافظت از قلب با مصرف ۳-۲ وعده ماهی چرب ( روغنی ) در هفته در افراد دارای آنژین و سابقه حمله قلبی ، وجود دارد.

ـ سبزیجات و میوه‌جات بیشتری مصرف کنید. حداقل ۵ وعده در روز از میوه‌جات و سبزیجات و بصورت متنوع استفاده کنید.
ـ نمک مصرف نکنید. نمک به غذای خود اضافه نکنید. فلفل ، سبزیجات خشک معطر ، سیر یا ادویه برای طعم دادن بجای نمک استفاده کنید. مصرف غذاهای تازه بجای غذاهای آماده و فرآوری شده نیز کمک کننده است.
وزن خود را نسبت به قدتان متناسب نگاه دارید. اگر از داشتن اضافه وزن مطمئن نیستند از پزشک خود سؤال کنید. اگر اضافه وزن دارید ، کاهش وزن به کاهش کلسترول و نیز سایر عوامل خطر بیماری عروق کرونر نظیر فشار خون بالا و دیابت کمک می‌کند.

دارو چگونه کمک می‌کند؟

استاتینها:
گروه اصلی داروها که برای کاهش سطح کلسترول کمک می‌کنند. « استاتینها » هستند. مثالهائی برای استاتینها شامل سیمواستاتین ، پراوستاتین و اتوروستاتین می‌باشند. استاتینها داروهای پائین‌آورنده کلسترول هستند که در اواسط دهه ۱۹۹۰ قابل دسترس شدند. استاتینها میزان کلسترول توتال ( کلی ) را تا ۲۰% کاهش می‌دهند. در مجموع آنها مرگ و میر ناشی از بیماری عروق کرونر را ، تا ۲۵% کاهش می‌دهند. درمان در سن ۷۰ سالگی نسبت به افراد میان سال دارای تأثیر یکسانی می‌باشد.

بسیاری از این داروها در بررسیهای دراز مدت نه تنها بر روی کلسترول اثر داشته‌اند بلکه تأثیر آنها بر روی سلامتی به اثبات رسیده و بی‌خطری آنها در دراز مدت مشخص گشته است. تاکنون تحقیقات ، ۱۲ سال درمان با این داروها را پوشش داده است. برای افرادی که قبلاً در معرض خطر بالای حمله قلبی قرارداشته‌اند ، منافع مصرف استاتینها نسبت به خطر عوارض احتمالی آنها ، بیشتر بوده است. استاتینها برای افراد با بیماری کبدی و برای زنان باردار یا شیرده استفاده نمی‌شود.
عارضه نادر استاتینها التهاب عضلات ( میوزیت ) می‌باشد پس هر نوع درد عضلانی یا ضعف عضلانی غیرمنتظره را به پزشک خود گزارش کنید.
بهترین موقع مصرف استاتینها موقع عصر است زیرا که بیشترین کلسترول موقع شب ساخته می‌شود.

سایر داروهای پائین‌آورنده کلسترول :
دو نوع داروی دیگر ـ وقتی که استاتینها مناسب نباشند ـ قابل استفاده هستند. اینها شامل فیبراتها و داروهای متصل شونده به اسیدهای صفراوی هستند.

فیبراتها :
فیبراتها به فرم قرص و کپسول هستند. اینها شامل بزافیبرات ، سپیروفیبرات ، فنوفیبرات و جم فیبروزیل می‌باشند. فیبراتها بیشتر برای افرادی که کلسترول و تری‌گلسیرید هر دو بالا باشد مناسب هستند. معمولاً وقتی که استاتین مصرف می‌شود ، اینها را استفاده نمی‌کنیم ، بجز با نظارت شدید پزشکی و نیز اگر داروهای ضد انعقاد استفاده می‌کنید ، تجویز اینها باید با احتیاط بیشتری انجام شود.

داروهای متصل شونده به اسیدهای صفراوی :
این داروها شامل کلیسترآمین و کلستیپول می‌باشند. اینها به فرم پودرهای بسته‌بندی هستند. برخی از اینها باید در آب میوه‌جات حل شده و سپس مصرف شوند و برخی دیگر قبلاً با طعم‌دهنده‌های میوه‌ای آغشته شده و فقط باید در آب حل شوند. می‌توانید قبلاً آنها را تهیه کرده و سپس در یخچال نگهداری کنید. این داروها بلافاصله ، قبل یا در حین غذا باید مصرف شوند.

یک زمان راحت برای مصرف اینها شاید قبل از صبحانه باشد. دوز دو پاکت قبل صبحانه اغلب یک نقطه شروع خوب در درمان کلسترول بالاست. در ابتدا ممکن است این دوز باعث شود که شما احساس پُری شکم بیشتری داشته باشید ولی اکثر افراد خیلی سریع عادت می‌کنند. با دوزهای بالاتر احتمال سوزش سردل و یا یبوست وجود دارد. اینها جذب بدن نمی‌شوند پس با اطمینان در اطفال و زنان حامله قابل استفاده می‌باشد.

داروهائی که جذب کلسترول را کاهش می‌دهند :
بعضی افراد قادر به تحمل استاتینها نیستند. داروئی بنام « از تیمیب » اخیراً برای کمک به کاهش کلسترول تولید شده است. این دارو با جلوگیری از جذب کلسترول از دیواره روده اثر می‌کند. تحقیقات بیشتری برای اثبات منافع دراز مدت این دارو لازم است.

چه موقع نیاز به دارو وجود خواهد داشت ؟
انتخاب اینکه داروهای پائین آورنده کلسترول مصرف شوند بستگی به خطر کلی بیماری عروق کرونری و کلسترول تام ( توتال ) و سطوح HDL و LDL شما دارد. هر چه خطر بیماری عروق کرونر شما بالاتر باشد ، احتمال تجویز داروهای پائین آورنده کلسترول توسط پزشک شما بیشتر می‌شود. پزشکان استاتینها را برای افرادی که کلسترول بالا دارند و افرادی که در معرض بیشترین خطر گرفتاری عروق کرونر هستند ، تجویز می‌کنند.

افراد با بیشترین خطر شامل :
کسانی که قبلاً دچار حمله قلبی شده‌اند.
کسانی که آنژین دارند یا بیماری عروق محیطی دارند.
کسانی که جراحی قلب یا آنژیوپلاستی ( باز کردن عروق قلب با بالون ) داشته‌اند.
شواهدی نیز مبنی برمنفعت این داروها در بسیاری از افراد دیابتی وجود دارد.
اگر پزشک تشخیص بدهد که خطر برای شما به اندازه کافی زیاد است و یا در معرض ترکیبی از خطرات نظیر سیگار و فشار خون بالا قرار دارید ، درمان با استاتین را شروع خواهد کرد.

سن هم مطرح می‌باشد ، زیرا که با افزایش سن کلسترول بالا می‌رود. جنسیت نیز مطرح است ، زیرا که خطر بیماری عروق کرونر در زنان ۱۰ سال کمتر از مردان می‌باشد.
خطر برای شما بالاتر است اگر تاریخچه خانوادگی قوی برای بیماری عروق کرونر در سن پائین داشته باشید ( بیماری عروق کرونر در یک فامیل نزدیک با سن کمتر از ۵۵ سال در مرد و کمتر از ۶۵ سال در زن)

راهنماهای مختلفی برای پزشکان وجود دارد تا در مورد تجویز داروهای کاهنده کلسترول بتوانند تصمیم بگیرند. این بدان معنی است که افراد با سطوح کلسترول مختلف ( در محدوده وسیع ) ممکن است با داروهای کاهنده کلسترول درمان شوند. برای مثال یک مرد ۴۰ ساله با ۴ عامل خطر عمده ممکن است با استاتین درمان شود حتی اگر کلسترول او ۱۹۲ میلی‌گرم در دسی لیتر باشد. در حالیکه یک مرد بدون عامل خطر ممکن است درمان نشود حتی اگر کلسترول او بالاتر هم باشد.

استاتین‌ها یک درمان طولانی مدت و مؤثر می‌باشند. در هر حال ، مهم ، کاهش خطرکلی بیماری عروق کرونر به اندازه ممکن می‌باشد. این شامل اصلاح روش زندگی همزمان با مصرف استاتینهاست. عدم مصرف سیگار ، تغییر رژیم غذایی ، انجام فعالیت بدنی منظم ، کنترل وزن و مطمئن شدن از نرمال بودن فشار خون ، همگی کمک کننده هستند.

افزایش کلسترول خانوادگی چیست؟

در حدود یـک نفر از هر ۵۰۰ نفـر کلسترول بــالا را بـه ارث می‌بــرند کــه بــه آن « افــزایش کلسترول خانوادگـی » یا Familial  ypercholestrolemia ( FH ) می‌گویند. گاهی به این وضعیت « افزایش کلسترول خون خانوادگی » گفته می‌شود. در افراد با FH ، مسیری که LDL کلسترول را از جریان خون دور می‌کند به اندازه نصف میزان طبیعی مؤثر می‌باشد. این بدان معنی است که میزان کلسترول خون اینها سریعاً ۲ برابر می‌شود. پس در یک فرد بالغ با FH سطح کلسترول بین ۳۴۵ تا ۴۶۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و گاهی بالاتر است. اطفال و زنان ممکن است سطوح پائین‌تری داشته باشند ولی معمولاً بالای ۲۵۷ میلی‌گرم در دسی لیتر در بچه‌ها و بالای ۲۸۸ میلی‌گرم در دسی لیتر در بالغین می‌باشد.

FH چگونه منتقل می‌شود؟

FH تقریباً همیشه از یکی از والدین به ارث می‌رسد. یکی از والدین احتمالاً حمله قلبی داشته یا در سن پائین دچار آنژین شده است. معمولاً آنژین و حمله قلبی در اواسط دهه ۶ زندگی ایجاد می‌شود. اگر در سن پائین‌تر اتفاق افتد ، به عنوان « زودرس » تلقی می‌شود. حتی اگر شخصی با FH هیچ مشکل قلبی نداشته است ، حتماً افزایش کلسترول را داشته است. FH یک اختلالی است که به صورت غالب به ارث می‌رسد.
این یعنی اگر شما FH دارید ، برادران ، خواهران و بچه‌های شما هر کدام شانس ۵۰-۵۰ برای داشتن FH را دارند. اگر به شما گفته شده که FH دارید ، از سایر اعضای خانواده تقاضا کنید تا با پزشک در مورد این قضیه مشورت کنند و کلسترول خون را چک کنند. بسیاری از مردم با FH چاق نیستند ، ممکن است هیچ عامل خطر دیگری نیز برای بیماری عروق کرونر قلب نداشته باشند.

اگر شما از اقوام فردی با FH هستید ، تست کلسترول را به هیچ عنوان حتی اگر کاملاً سالم و خوب هستید ، به تأخیر نیاندازید. هر کسی با FH که بچه‌دارد ، باید بفهمد که آیا بچه‌اش آن را به ارث برده است؟ حداقل در سن ۵ سالگی باید این نکته مشخص شده باشد زیرا حتی در این سن هم تغذیه سالم مهم است. وقتی بچه بزرگتر می‌شود بخصوص مهم است که او سیگار را شروع نکند.

درمان FH :

درمان FH خیلی شبیه درمان‌هائی است که برای سایر انواع شایع افزایش کلسترول خون انجام می‌شود و قبلاً توضیح داده شده است. به احتمال زیاد FH به رژیم تنها پاسخ نخواهد داد و بسیاری از افراد نیاز به داروهای کاهنده کلسترول خواهند داشت البته همراه با یک تغذیه سالم. بچه‌ها نیز ممکن است نیاز به دارو داشته باشند ، بخصوص اگر سابقه فامیلی قوی به نفع FH وجود داشته باشد. ارجح آن است که شما با پزشکی که دانش FH را دارد مشورت کنید. در این حالت شما مطمئن خواهید بود که مناسب‌ترین درمان را دریافت خواهید کرد. یک متخصص می‌تواند بگوید که آیا شما علائم و نشانه‌های مشکل قلبی را دارید یا خواهید داشت.

علائم FH کدامند؟

اگر یک کودک کلسترول بالاتر از ۲۵۷ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و تری‌گلسیرید نرمال دارد ، FH او تقریباً قطعی است. در بین بالغین علائم قطعی مبنی بر FH ممکن است ایجاد شود که بخودی خود خطری ندارند. ممکن است توده‌های سفت در تاندونهای پشت قوزک یا تاندونهائی که از بندهای انگشتان در پشت دست رد می‌شوند ، پدیدار شوند. توده‌های پشت قوزک پا می‌توانند به علت التهاب و دردناک شدن باعث ناراحتی موقع پوشیدن کفش شوند. یک حلقه سفید نیز ممکن است دورتا دور بیرونی قسمت رنگی چشم ایجاد شود. در هر حال این یک مشخصه خاص FH نمی‌باشد. این ممکن است در سایر انواع افزایش کلسترول و نیز حتی در افرادی که کلسترول بالا ندارند نیز ایجاد شود.

اثرات FH :

مشکل پزشکی اصلی که برای افراد با FH ایجاد می شود خطر گسترش مشکل قلبی است. FH مرد و زن را به یک نسبت درگیر می‌کند. بهرحال ، تأثیر آن بر خطر بیماری عروق کرونر نسبتاً متفاوت است. بدون درمان اکثر مردان و نیمی از زنان با FH از آنژین و حمله قلبی از سن ۶۰ سالگی رنج خواهند برد. حتی در سن ۷۰ سالگی برخی از زنان که درمان نگرفته‌اند مشکل قلبی ندارند ، در حالیکه چنین حالتی در مردان نادر است. پس ، مردی که FH را از مادر خود به ارث می‌برد ، ممکن است مشکل قلبی را خیلی زودتر از مادرش تجربه کند. شاید این شایعترین علتی باشد که مردان با FH ، سابقه خانوادگی واضحی از آنژین و حمله قلبی را ندارند.

بسیاری از زنان با FH ، پس از مشورت با پزشک ، درمان داروئی را به تعویق می‌اندازند زیرا تا موقعی که دارو مصرف می‌کنند نباید حامله شوند. در هر حال ، زنان حامله با اطمینان می‌توانند از داروهای متصل شونده به اسیدهای صفراوی استفاده کنند چون اینها جذب بدن ( خون ) نخواهد شد. ولی آنها تا موقع یائسگی نمی‌توانند درمان را به تعویق اندازند.

اگر FH دارید برای کمک به خود چه می‌توانید بکنید؟

تغذیه سالم و درمان با داروهای کاهنده کلسترول مشخصاً مهم هستند ولی در هر حال نمی‌توان گفت که درمان از سنین پائین کاملاً خطر مشکل قلبی را از بین می‌برد. اکثر افراد با FH مشکل خود را تا میانسالی نمی‌دانند و یا حتی پس از ایجاد مشکل قلبی متوجه می‌شوند. افراد با FH از پیشرفتهای قابل توجه در درمان بیماری عروق کرونر ( داروئی و جراحی هر دو ) سود خواهند برد. اگر شما FH دارید و هر نوع ناراحتی در قفسه سینه را تجربه کرده‌اید ، بخصوص با ورزش یا استرس ، سریعاً آن را به پزشک خود گزارش کنید.

اگر FH دارید و به داشتن بچه فکر می‌کنید؟

یک علت نادر افزایش شدید کلسترول در کودکی بنام « FH هوموزیگوس » وجود دارد. این وقتی است که هر دو والدین FH داشته باشند. اگر شما FH دارید و به فکر بچه‌دار شدن هستید شریک زندگی شما باید نزد پزشک کلسترول خود را چک کند. احتمال اینکه شریک زندگی شما هم FH داشته باشد خیلی کم است ( ۱ از ۵۰۰ نفر ) بهرحال اگر او FH دارد ، شما احتیاج به یک مشاوره ژنتیک خاص برای توضیح اینکه بچه شما ممکن است به شدت گرفتار شود ، خواهید داشت.

اگر شریک زندگی شما FH ندارد ، هر کدام از بچه‌های شما شانس ۵۰-۵۰ را برای به ارث بردن FH نوع شما را خواهند داشت. تشخیص زودرس و درمانهای مدرن به احتمال زیاد مؤثرند ، پس شما نباید FH را یک دلیل عمده برای محدود کردن خانواده‌تان قرار بدهید بخصوص تا موقعی که یک یا دو بچه داشته باشید.

پزشک آنلاین