فلفل تند مغذی تر است یا شیرین؟

رنگ پودر فلفل سیاه و قرمز بیشتر به فرآیندی که در کارخانه ها روی تولید این محصولات انجام می شود، برمی گردد. در واقع طی فرآیند خشک کردن و تهیه صنعتی پودر فلفل، امکان تغییر رنگ آن هم وجود دارد. از طرف دیگر، رنگ فلفل سیاه و قرمز به نوع گیاه های پایه آنها هم بستگی دارد. فلفل سیاه، دانه ای سیاه رنگ و کوچک، فلفل قرمز هم گیاهی بوته ای با پوسته ای قرمز است. در ضمن، رنگدانه ها و فلاونوییدهای طبیعی موجود در گونه های مختلف فلفل باعث تغییر رنگ انواع آن می شود.

معمولا خاصیت انواع فلفل ها از فلفل سیاه و قرمز گرفته تا فلفل دلمه ای هایی با رنگ های متفاوت (قرمز، سبز، زرد، نارنجی و حتی سیاه) و فلفل سبزهای تند و شیرین، تفاوت چندانی با هم نمی کند. یعنی رنگ های مختلف فلفل به کاروتنوییدهای موجود در این گیاهان برمی گردد. به طور کلی اگرچه خاصیت فلفل های مختلف از نظر وجود کاروتنوییدهای موجود در آنها کمی با هم متفاوت است اما فرق کلی، قابل?توجه و اساسی در خاصیت فلفل های رنگی، تند یا شیرین وجود ندارد. در یک کلام اینکه ارزش تغذیه ای فلفل های مختلف با یکدیگر تفاوت بارزی ندارد.

فلفل خشک یا پودر فلفل جزو ادویه ها محسوب می شوند و ادویه ها هم از نظر تغذیه ای باید به صورت متعادل مصرف شوند تا مشکلی را برای فرد مصرف کننده به وجود نیاورند. برخی از افراد در مصرف فلفل هم مانند نمک و شکر به شدت افراط می کنند و آنقدر حجم فلفل را در وعده های غذایی خود بالا می برند که بدن آنها نسبت به طعم تندی مقاوم می شود.

کسی که به طور مداوم فلفل مصرف می کند، حساسیت گیرنده های چشایی اش به تدریج کم می شود و برای اینکه بتواند لذت تندی غذای گذشته را درک کند، باید مدام فلفل غذای خود را بیشتر و بیشتر کند. با این حساب می توان گفت که حساسیت گیرنده های چشایی و گیرنده هایی که طعم و مزه را روی زبان و دهان درک می کنند، با مصرف روزانه و بی رویه فلفل کاهش می یابد.

ادویه هایی مانند فلفل، محرک اسید معده هستند و افراط در مصرف آنها می تواند باعث ابتلا به التهاب معده یا حتی گاستریت شود. ابتلا به زخم معده یا زخم دوازدهه هم از دیگر عوارض مصرف طولانی مدت، مداوم و زیاد انواع فلفل (به خصوص فلفل های تند) است.

ترکیب های فلاونوییدی، فواید آنتی اکسیدانی دارند و در تمام گونه های فلفل هم یافت می شوند. ترکیب های آنتی اکسیدانی موجود در فلفل ها مانند ویتامین های E و C هم برای بدن بسیار مفید هستند. در ضمن، آنتی اکسیدان ها جزو مواد ضدسرطان و دوستدار قلب محسوب می شوند.

نه، ترکیب های فلاونوییدی مفید موجود در فلفل ها ارتباط چندانی با ترکیب های تشکیل دهنده طعم تند یا شیرین آنها ندارند. یعنی تندی یا شیرینی یک فلفل به گروهی از فلاونوییدهای موجود در فلفل ها برمی گردد و ترکیب های فلاونوییدی و مفید دیگری که در فلفل ها وجود دارد هم در تمام انواع این گیاه تقریبا پیدا می شود. به طور حتم می توان گفت که تندی بیشتر فلفل ربطی به خاصیت بیشتر یا کمتر آن ندارد.

برخی از ادویه ها یا موادغذایی جدید برای تنوع بخشیدن به بازار فروش و جذب مشتری هایی با ذائقه های متفاوت، روانه فروشگاه ها می شوند. در دانش تغذیه اصل بر مصرف خوراکی ها و مواد غذایی تازه است. یعنی هرچقدر فرآیند بیشتری برای صنعتی کردن یک ماده غذایی روی آن صورت گیرد، به طور حتم ارزش غذایی آن هم کاهش پیدا خواهد کرد. به طور کلی از نظر تغدیه ای مصرف فلفل دلمه ای تازه به پودر آن ارجحیت دارد. بهتر است پودر فلفل یا هر ادویه دیگری در صورت در دسترس نبودن ماده غذایی تازه در برنامه غذایی افراد گنجانده شوند. خیلی از ویتامین های گروه B یا ترکیب های آنتی اکسیدانی، بیشتر در فلفل های تازه پیدا می شوند. بسیاری از این مواد مغذی نسبت به نور و حرارت حساسیت بالایی دارند و طی فرآیند صنعتی?کردن یک ماده غذایی تازه از بین می رود.

فلفل جزو آن گروه از موادی است که مصرف آن کمی متابولیسم بدن را افزایش می دهد اما متاسفانه برخی این خاصیت فلفل را خیلی اغراق آمیز مطرح می کنند. بهتر است بدانید که مصرف فلفل یا چای سبز به تنهایی باعث کاهش وزن نمی شود. یعنی بالا رفتن سوخت وساز بدن در اثر مصرف فلفل یا چای سبز به اندازه ای نیست که منجر به لاغر شدن افراد چاق شود.

صرف نظر از تفاوت های فردی، این موضوع به سازش پذیری افراد هم بستگی دارد. یعنی شخصی که مدت ها و به طور مداوم فلفل را در برنامه غذایی خود داشته و به مرور زمان غذاهای خود را تند و تندتر کرده است، به طور حتم می تواند طعم خوراکی های بسیار تند را به راحتی تحمل کند. قطعا چنین فردی از روز اول قادر به خوردن غذاهای خیلی تند نبوده است. بد نیست چنین افرادی بدانند که مصرف غذاهای خیلی تند می تواند به مرور زمان باعث آسیب بافت معده و حنجره شود.

ندا احمدلو

پرسشی از دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه و رژیم درمانی