جام جم آنلاین: تعداد گیاهان دارویی کشور ما با رقم ۸۰۰۰ گونه گیاه دارویی به اندازه کل اروپاست؛ البته این یک ادعا نیست بیشتر یک حسرت است، چرا که تعداد داروهایی که از این گیاهان به دست میآید و به عنوان داروهای گیاهی رسما در داروخانههای کشور ما به فروش میرسد، فقط ۲۲۰ داروست که تنها ۱۰ قلم از آنها تحت پوشش بیمه است.
این یک حسرت است که با این حد و اندازه از توانایی و پتانسیل بازار گیاهان دارویی دنیا را آلمان، آمریکا و چین دارد و سهم ما از میلیاردها دلار جابهجایی سود در این میان فقط ۹/۱ میلیارد دلار از کل بازار توزیع، فروش، صادرات و… این حوزه در سال ۸۶ باشد.
گذشته از بیتوجهی به این بحث که به تعبیر دبیر ستاد کشوری گیاهان دارویی و طب سنتی، از جهل برخیها و سود تجاری برخی دیگر نشات میگیرد، از گوشه و کنار مباحثی در خصوص قاچاق گیاهان دارویی کشور به خارج و بهرهبرداری آنها از این گیاهان نادر و حتی مافیای دارو که مانعی برای پیشرفت تولیدات گیاهان دارویی به گوش میرسد که نشان میدهد همچنان از ماست که برماست.
عباس حاجی آخوندی، دبیر ستاد کشوری گیاهان دارویی و طب سنتی در خصوص قاچاق گیاهان دارویی کشور معتقد است که باید تایید اخبار آن را از مراجع قانونی و نیروی انتظامی پیگیری کرد؛ اما با این حال به «جامجم» میگوید: هنوز هم گیاهان دارویی و استفاده از صنایع داروسازی گیاهی در کشور ما جایگاهی ندارد.
او به تشکیل یکساله این ستاد به دستور رهبر معظم انقلاب اشاره میکند و امیدوار است در کنار اقداماتی نظیر تشکیل دانشکده طب سنتی در کشور و تشکیل شوراهایی برای توسعه مراکز پژوهشی در این خصوص بتوان آینده روشن و مناسبی برای این بخش متصور شد.
سهم داروهای گیاهی، ۳ درصد
در این میان توجه به طب سنتی در کنار ارتقای جایگاه کمیو کیفی داروهای گیاهی اجتنابپذیر است.
وزیر بهداشت در همین خصوص به تشکیل دانشکده طب سنتی اشاره و اظهار میکند: رشته طب سنتی یا به عبارت دقیقتر طب ایرانی اکنون در ۴ دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، شهید بهشتی و شاهد راهاندازی شده است و هر کدام از این دانشگاهها امسال ۶ دانشجو که از فارغالتحصیلان رشته پزشکی عمومی هستند را پذیرش کردهاند.
لنکرانی تایید میکند: در زمان حاضر حدود ۳ درصد داروهای مصرفی کشور گیاهی هستند که بسیار اندک است و باید افزایش یابد، البته اگر مصرف داروهای گیاهی در عطاریها را حساب کنیم بیش از این میزان است اما با توجه به اینکه این داروها جزو فرمول کاری وزارت بهداشت نیست اطلاعی از کم و کیف این نوع داروها نداریم.
وزیر بهداشت ادامه میدهد: من آینده رشته طب ایرانی را در کشورمان روشن میبینم، زیرا ریشه در فرهنگ کشور ما دارد، البته در خصوص ایجاد بیمارستانهای طب سنتی در کشور اختلاف نظر وجود دارد که باید منتظر باشیم تا گروهی از فارغالتحصیلان این رشته در کشور تربیت شوند و بعد درباره این موضوع صحبت کنیم.
وزیر بهداشت تاکید میکند که البته در خصوص بهکارگیری طب سنتی در کشور نباید افراط و تفریط کنیم، نه سخن آنان که این نوع طبابت را از رده خارج میدانند درست است و نه آنان که همه درمانها را از این منظر دنبال میکنند، درست میگویند؛ باید تعادل در عمل وجود داشته باشد و در هر صورت ما نیازمند طب نوین و جراحیهای مدرن، شیمیدرمانی و استفاده از آنتیبیوتیکها و داروهای جدید هستیم؛ اما درباره برخی بیماریها مانند بیماریهای عملکردی دستگاهها، بیماریهای مزمن، بیماریهای دستگاه گوارش، دستگاه ادراری و تناسلی، همچنین برخی بیماریهای ویروسی، طب سنتی و ایرانی ما اثرگذاری بیشتری از طب نوین امروز دارد.
عطاریها میان طبابت و تجربه
اما بحث داروهای گیاهی همیشه به جایی به اسم عطاریها هم ختم میشود. در حال حاضر حدود ۲۳۰۰ واحد عطار و سقط فروش در تهران وجود دارد که به گفته رئیس اتحادیه عطار و سقط فروش تهران، تعداد ۲۵۰ مورد آنها غیرمجاز و بدون پروانه کسب هستند و اقدامات مناسبی برای ساماندهی و قانونمندی این واحدها از سوی اتحادیه، مجمع امور صنفی و اداره اماکن ناجا در جریان است.
مجید توتونچیان میگوید: اطمینان جامعه به داروهای گیاهی و وجود عوارض مصرف در داروهای شیمیایی باعث افزایش استقبال از داروهای گیاهی شده است.
او نوسانات قیمت برخی از اقلام پرمصرف را از مشکلات این صنف میداند و ادامه میدهد: به طور مثال، قیمت هر کیلو گلگاوزبان از ۸۰۰۰ تومان به ۳۰ هزار تومان افزایش یافته است و با توجه به اینکه این گونه کالاها جزو مایحتاج ضروری مردم به حساب نمیآیند، مردم از خرید آنها صرفنظر میکنند و واحدهای صنفی با مشکل مواجه میشوند.
طب ایرانی
در متون طب ایرانی، ۵۰ نوع نبض توصیف شده است که با شناخت آنها، بیماری به تشخیص و درمان می رسیده است که ما امروز از این نوع دانش در طبابت استفاده نمیکنیم.در طب سنتی و ایرانی، انسان محور علم پزشکی است؛ اما امروزه ما با ابزارهای جدید تجربی به شناخت بیماریها و درمان آنها میپردازیم و به شناخت انسان و درمان جامع بیماریها توجهی نداریم.پزشکان ایرانی در دورههای گذشته با روش طب ایرانی با بررسی نبض بیمار و طبع او و دیگر روشهای این دانش، سختترین بیماریها را درمان میکردند.