فست فودها

خداحافظی با فست فودها چندان سخت نیست

غذاهای آماده یا فست فودها (fast food) حالا جزء لاینفک برنامه غذایی روزانه اغلب ما شده اند.fastfood غذاهایی که دیگر احتیاج نیست چند ساعت در آشپزخانه وقت گذاشت و آنها را تهیه کرد. شاید به اندازه نصف وقتی که برای خوردن چنین غذاهایی صرف می کنیم، برای تهیه و پختشان زمان نگذاریم، انواع فست فودها که در رستوران، اغذیه فروشی ها و … با رنگ و لعاب مشتری پسند برای یک وعده غذایی یا بیشتر در روز برای آنهایی که حتی وقت ندارند سرشان را بخارانند، تهیه و روی میز آدمهای گرسنه قرار می گیرند تا سیرشان کنند؛ اما اگر وجه مثبت سریع آماده شدن را کنار بگذاریم فست فود ها که با گوشت های فرآوری شده تهیه می شوند (کالباس، سوسیس، همبرگر،‌سیب زمینی سرخ کرده و …) در ظاهر شیک،‌متنوع و خوشمزه شان، باطن بیماری دارند که اگر بخواهیم در هفته چندین وعده غذایی را به خوردن فست فودها اختصاص دهیم باید از همان موقع که به خوردن این غذاها وابسته شده ایم به سلامتی مان هم شک کنیم.

به مناسبت هفته سلامت؛ دکتر نادر درکی مسئول اداره کنترل و نظارت بر مواد غذایی از لایه های مضر و پنهان فست فودها برای کسانی که در برنامه و سبد غذایی شان جای ویژه ای برای چنین مواد غذایی باز کرده اند، صحبت می کند.

فست فود ها از نظر ارزش غذایی در چه جایگاهی قرار دارند و چه مشکلاتی را برای مصرف کننده ایجاد می کنند؟ در تهیه اکثر فست فودها از سوسیس، کالباس و یا سیب زمینی سرخ کرده استفاده می شود و با توجه به افزودن مواد معطر و ادویه جات که طعم و مزه ای متفاوت به آنها می دهد در واقع از نظر ارزش غذایی در مراحل پایین رده بدنی مواد غذایی قرار دارند. اغلب گوشت های فرآوری شده (سوسیس،‌کالباس و …) دارای پروانه بهداشتی هستند اما در فرمولاسیون این مواد فرآورده های غذایی از موادی استفاده می شود که مضر هستند؛ رنگ دهنده ها،‌ادویه جات،‌روغن و … ترکیباتی هستند که باعث بروز عوارض شدیدی در بدن می شوند که به طور اختصار به آنها اشاره می شود.

رنگ دهنده ها؛

در بعضی از سوسیس و کالباس ها از نیتریت به عنوان رنگ دهنده استفاده می شود که این ماده باعث ایجاد سرطان سیستم گوارشی در بدن می شود که از یک حد مصرف آن ممنوع می باشد؛ اما از اکثر فرآورده های گوشتی (سوسیس،‌کالباس و ‌همبرگر) که قیمت ارزانی دارند، نمی توان به عنوان جایگزین گوشت استفاده کرد؛ گوشتی که در این مواد استفاده می شود، کیفیت پایینی دارد که از پروتئین های غیر حیوانی هستند که با استفاده از پودر سیر، ادویه و فلفل به این قبیل گوشت ها، رنگ ، بو و طعم غیر طبیعی می دهند تا به یک محصول خوب تبدیل شوند؛ اما در واقع اینطور نیست و از مواد اولیه ناسالم تهیه شده اند.

ادویه های استفاده شده در گوشت های فرآوری شده چه مضراتی برای سلامتی بدن در بردارند؟

ادویه های استفاده شده در این مواد غذایی باعث ایجاد حساسیت شدید در بعضی افراد می شوند؛ به طور مثال بعضی مواقع افراد که از ادویه های هندی که با نحوه مصرف آنها آشنا نیستند، از این نوع ادویه ها استفاده می کنند که باعث اسپاسم حنجره می شود. همچنین بچه ها که فست فود ها را بسیار دوست دارند مصرف سوسیس و کالباس باعث حساسیت شدید پوستی در بچه ها می شود و پوست شان حالت کهیر پیدا می کند و لوله گوارش آنها هم تحت تاثیر این ادویه ها قرار می گیرد و مشکلاتی را برای شان ایجاد می کند. بعضی ادویه ها هم باعث تحریک معده می شوند که ناراحتی های گوارشی را در پی دارند و حتی منجر به زخم معده می شود؛ به طور نمونه فلفل سبز تازه با اینکه تند هست اما هیچ عارضه ای برای معده ندارد ولی ادویه هایی که در فراورده های گوشتی استفاده می شود بسیار عوارض شدیدی را در پی دارند و سلامت بدن را در معرض خطر قرار می دهند.

روغن های به کار رفته در فست فود ها چگونه سلامت بدن را تهدید می کنند؟

چربی و روغن هایی که در این مواد غذایی استفاده می شود، بسیار چاق کننده هستند، چاقی که با کمبود مواد مغذی طبیعی همراه هست، فست فودها را می خوریم تا سیر شویم. افراد جامعه باید به عنوان تنقل به این مواد نگاه کنند نه به عنوان یک ماده غذایی سالم. انواع فست فودها در سرخ کردنشان از روغن های اشباع استفاده می شود که بسیار چاق کننده هستند و فردی که به عنوان غذای اصلی از آنها استفاده می کند به افزایش وزن بی دلیل و افزایش کلسترول مبتلا می شود که عوارض شدیدی در پی دارد. در حال حاضر در اغلب کشورها تولید کننده های فست فود را مجبور کرده اند که به تولید فست فود سالم رو بیاورند و مقدار کالری غذاهای سریع را تحت کنترل درآورده اند که هر وعده نباید بیش از نیاز روزانه کالری داشته باشد و باعث چاقی نشود؛ به طور مثال سالاد بدون روغن و چربی در سبد فست فود ها قرار داده اند. چربی های مصنوعی و اشباع که بسیار مضر هستند، بیماری های گوارشی، قلبی و عروقی را در پی دارند.

اگر برای سرخ کردن فست فودها از روغن مخصوص استفاده شود آیا باز هم عوارض مصرف روغن ها وجود دارد؟

یکی از مضرات فست فود ها،‌سرخ شدن نشاسته در روغن است؛ هر هیدروکربنی که در روغن سرخ شود، حال هر روغنی باشد ایجاد پلی آکریل می کند که ماده ای بسیار سمی است. وقتی یک ماده غذایی نشاسته دار را در روغن سرخ می کنیم زنجیره های نشاسته پشت سر هم قرار می گیرند که ایجاد این رشته ها ترکیبات تازه ای به وجود می آورد که باعث ایجاد یک سری بیماری در بدن می شود. استفاده از روغن مخصوص سرخ کردن حتمی و لازم است؛ اما این روغن ها هم عوارض را کاهش نمی دهند و باز باعث بیماری می شوند ما باید از غذاهای آب پز، بخار پز یا تفت داده شده استفاده کنیم. اما باید این نکته را متذکر شد؛ استفاده از روغن های مایع که اشباع هستند در سرخ کردن مواد غذایی استفاده شوند؛ این روغن ها در اثر حرارت تبدیل به پرکسید می شوند که اکسیژن وارد زنجیره چربی می شود و باعث سمی شدن روغن می شود. روغن نه تنها از شکل طبیعی خارج می شود بلکه تبدیل به ماده ای بسیار مضر می شود. همانطور که مشاهده می کنید وقتی از روغنی که مخصوص سرخ کردن نیست، استفاده می کنیم در ته ماهیتابه یک لایه چربی ایجاد می شود که چسبیده به ظرف و شستن آن بسیار مشکل است؛ این دقیقا همان اتفاقی هست که در سیستم بدن می افتد و این چربی به همین شکل به جداره رگ ها می چسبد.

پیتزا که یک نوع فست فود محسوب می شود از نظر ارزش غذایی در چه جایگاهی قرار دارد؟

در نحوه تهیه پیتزا مقدار زیادی طعم دهنده های متنوع ، رب گوجه، سس مایونز، کالباس، سوسیس و پنیر پیتزا که پنیری بسیار چرب هست، استفاده می شود. هیچ کس نمی گوید که صد در صد این غذاها را کنار بگذارید ما می گوییم به عنوان غذای گاهی وقتی استفاده شود نه اینکه در هفته ۳ تا ۴ وعده مصرف کنیم. آدمها دوست دارند که تنوع غذایی داشته باشند اما باید به سمت غذاهای سالم برویم؛ به طور مثال پیتزایی باشد با حجم کم و در آن از میوه ها و سبزیجات استفاده شود و پیتزایی حجیم،‌چرب با پنیر و سس فراوان را کنار بگذاریم.

به جای فست فودها می توانیم از چه مواد خوراکی استفاده کنیم؟

ما می توانیم به جای استفاده از این غذاهای چرب و پر ادویه از فست فود های سالم و سنتی استفاده کنیم؛ مخلوط میوه ها و سبزی ها؛ تخمه ها و تنقلات قدیمی، میوه های خشک شده ( توت، آلو، پسته، انجیر، خرما و …) که عوارض بسیار کمی دارند و چربی هایی که در این دانه های خوراکی وجود دارد برخلاف چربی هایی که در فست فودها استفاده می شود چربی های بسیار مفیدی هستند که نه تنها باعث بیماری نمی شوند، بلکه ‌چربی بد خون را کاهش داده و باعث افزایش چربی خوب بدن می شوند.