عوارض مزمن دیابت

۱- بیماری عروق کرونر ( بیماری قلبی) ← سکته قلبی
۲- رتینوپاتی ( بیماری چشم ) ← کوری
۳- نفروپاتی ( بیماری کلیه ) ← نارسایی کلیه ← دیالیز
۴- نوروپاتی ( بیماری اعصاب ) ← زخم پا ← قطع عضو

بسیاری از این عوارض در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند و بیشتر آنها را می توان با کنترل دقیق و منظم قند خون ، چک کردن هر چند وقت یک بار آنها پیشگیری یا کاهش داد. بنابر این باید قند خون خود را تا حد امکان در محدوده نرمال نگه دارید تا اینکه زمان ایجاد عوارض به تعویق بیافتد.
چگونه می توان متوجه شوید که قند خونتان کنترل است؟اولین راه اندازه گیری مرتب قند خون توسط دستگاه گلوکومتر در منزل است. اما بهترین راه توسط اندازه گیری HbA1C است. که متوسط سطح قند خون را در ۱۰ تا ۱۲ هفته گذشته نشان می دهد. پزشک سعی می کند که میزان آن را تا ۷ کاهش دهد. که این نشان دهنده این است که متوسط قند خون در مدت یاد شده ۱۵۰ بوده است.
حتی اگر شما نتوانید کاملا” به این عدد هم برسید، هر کاهش جزئی در میزان آن شما را یک قدم به کاهش عوارض دیابت نزدیک تر می کند.

– کنترل قند خون در دیابت نوع I :
برای کنترل قند خون در دیابت نوع I احتیاج به درمان با تزریق انسولین می باشد. که درمان مناسب باعث کاهش ریسک ایجاد عوارض می شود. گاهی در درمان با انسولین عوارضی مانند کاهش قند خون یا افزایش وزن نیز دیده می شود.

– کنترل قند خون در دیابت نوع II :
کنترل قند خون در دیابت نوع II ممکن است با تغییر شیوه زندگی و درمان خوراکی هم امکان پذیر باشد.

– غربالگری بیماران برای مشکلات چشمی (ویزیت های دوره ای)
معاینه منظم چشم برای مشخص شدن مشکلات چشمی در مراحل اولیه لازم است. زمانی که این مشکل قابل درمان برای حفظ بینایی شما است. معاینه چشم باید توسط پزشک متخصص (چشم پزشک) انجام شود و با دید کامل زمانی که مردمک باز شده است (توسط قطره) به دلیل اینکه ریسک مشکلات چشمی به نوع ، مدت ابتلا دیابت و شیوه زندگی هر فرد بستگی دارد، زمان انجام معاینه چشم در هر فردی متفاوت است.

– معاینه چشم در بیماران با دیابت نوع I ← ۵ سال پس از شروع بیماری معاینه اولیه انجام می شود. اگر چه معاینه چشم در کودکان زیر سن بلوغ معمولا” لازم نیست. (زمان ویزیت مجدد بر اساس نتیجه معاینه اولیه توسط پزشک مشخص می شود. معمولا” معاینه سالیانه پس از ویزیت اولیه به بیمار توصیه می شود).(A)
معاینه چشم در بیماران با دیابت نوع II ← باید در زمان تشخیص بیماری معاینه انجام شود. (A)
از آنجائیکه حاملگی باعث بدتر شدن عوارض چشمی دیابت می شود. بنابر این خانمهای دیابتی که حامله می شوند باید تحت معاینه چشم در سه ماهه اول قرار گیرند.

– غربالگری برای عارضه پای دیابتی :
دیابت می تواند جریان خون و اعصاب پا بگذارد. ( جریان خون پا را مختل می کند و به اعصاب پا صدمه بزند) این تغییرات پا را مستعد عوارض جدی از جمله زخم پا می کند.
در معاینه روتین توسط پزشک جریان خون و حس پاهای افراد چک می شود. در بیماران با دیابتتیپ I معاینه پاها پس از ۵ سال از شروع بیماری شروع می شود و در تیپ II سالیانه از زمان شروع بیماری انجام می شود. علائمی که باید توسط پزشک چک شود . شامل: زخم قبلی یا تازه ، سرد بودن پاها، نازک شدن پوست، کبود رنگ شدن پوست، ترکهای پوستی و می باشد.
پزشک همچنین باید حس پاها را چک کند. تا متوجه شود که به چه میزان پاها در معرض ایجاد زخم می باشند.

– غربالگری برای عوارض کلیوی :
دیابت می تواند بر عملکرد کلیه افراد تاثیر بگذارد. پزشک با یک آزمایش ادرار که در آن پروتئین وجود داشته باشد متوجه می شود که دیابت بر عملکرد کلیه اثر گذاشته است. تست (آزمایش) غربالگری ادرار در بطماران دیابت تیپ I پس از ۵ سال از شروع بیماری و در تیپ II در زمان تشخیص انجام می شود.
اگر آزمایش وجود پروتئین در ادرار نشان داد، پزشک توصیه می کند که کنترل دقیق تری بر قند خون خود داشته باشید و یا داروهایی که از بدتر شدن عوارض کلیوی جلوگیری می کند، شروع شود.

– غربالگری برای فشار خون و پیشگیری از آن :
بسیاری از بیماران دیابتی به فشار خون نیز مبتلا هستند. اگر چه فشار خون به تنهایی علائمی برای بیمار ایجاد نمی کند. ولی دو اثر بسیار زیان بار دارد : ۱- تاثیر برسیستم قلبی – عروقی
۲- افزایش پیشرفت عوارض چشمی و کلیوی بیماری دیابت.
با اندازه گیری منظم فشار خون می توان جلوی این عوارض گرفته شود.
اگرفشار خون خفیف داشته باشید پزشک به شما توصیه به کاهش وزن، ورزش، کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی ، ترک سیگار، کاهش مصرف الکل را می کند. گاهی اوقات با اجرای این توصیه ها فشار خون شما کاهش می یابد ولی گاهی نیاز به درمان دارویی نیز می باشد. فشار خون نرمال در افراد دیابتی زیر ۸۵/۱۳۰ محسوب می شود. در افرادی که دچار عارضه کلیوی شده اند سعی می شود فشار خون زیر ۷۵/۱۲۰ نگه داشته شود.

– پیشگیری از عوارض قلبی – عروقی
علاوه بر پائین نگه داشتن قند خون عوامل دیگری نیز در کاهش خطر ابتلاء به بیماریهای قلبی موثری باشند.
۱- موثرترین راه کاهش خطر بیماری های قلبی – عروقی ترک سیگار است. اگر سیگار می کشید.
۲- کنترل فشار خون اگر فشار خون بالایی دارید.