شنا

شنا یکی از ورزش ها و سرگرمی های بسیار مناسب و لذت بخش برای تمامی افراد در سنین مختلف، به ویژه در فصل گرما است. لذت این تفریح سالم تعداد زیادی را حتی در فصل سرما راهی استخرها می کند، اما آنچه شاید از سوی برخی کمتر مورد توجه قرار گیرد، آب «سالم» استخرها است. رعایت مسائل بهداشتی به ویژه پاکیزگی آب و تجهیزاتی که در این محل ها استفاده می شود، باید به طور کامل نظارت و کنترل شوند.

معمولاً آب استخرها بر اثر اضافه شدن موادی از بدن شناگران به آن مانند مو، چربی، میکروب های دستگاه تنفس و گوارش و سایر باکتری های مضر و مواد زائد روی پوست، آلوده می شود و چون میزان این آلودگی بر اثر شنا و استفاده افراد مختلف از استخرها، به طور مرتب در حال افزایش است، استخر را به محل مناسبی برای آلوده شدن بهره بران آن تبدیل کرده است، بنابراین به منظور جلوگیری از ابتلا به بیماری باید به معیارهای بهداشتی که برای استخرهای شنا تدوین شده است، توجه کرد. صافی و شفافیت آب استخر، درجه حرارت، مقدار کلر آزاد و باقیمانده در آب و میزان موجودات ذره بینی از جمله معیارهایی هستند که توجه به آنها اهمیت زیادی دارد.
نایب رئیس فدراسیون شنا درباره بهداشت استخرها می گوید: «با آغاز فصل گرما، معمولاً تعداد مراجعه کنندگان به استخرها افزایش می یابد، لذا ضروری است که مسئولان سازمان تربیت بدنی، اداره کل استان ها و هیأت های شنای هر استان، نظارت بر استخرها را بیشتر کنند. معمولاً اداره کل تربیت بدنی استان ها، قبل از شروع فصل تابستان کلاس های آموزشی برای مدیران استخرها برگزار می کنند تا آنها بیشتر با مسائل مربوط به بهداشت استخرها آشنا شوند.»

فاطمه سلامی نکته بسیار مهم در این زمینه را بهداشت آب عنوان می کند و می افزاید: «در این کلاس ها مدیران استخرها نحوه اندازه گیری میزان کلر آب را می آموزند تا در صورت کم شدن کلر، به راحتی بتوانند این ماده را به آب اضافه کنند؛ به خصوص در استخرهای روباز که کلر سریع تر در فضا منتشر می شود.
همچنین با آغاز فصل گرما، بازرسانی از سوی اداره کل تربیت بدنی، به استخرها اعزام می شوند تا علاوه بر بررسی بهداشت، تعداد دوش های آب و سرویس های بهداشتی را نسبت به تعداد مراجعه کنندگان بررسی کنند و به عبارتی بر همه استخرها با جدیت نظارت می شود.»

سلامی اظهار می کند: «برای پیشگیری از انتقال بیماری ها و ویروس ها در استخر باید مراجعان بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت کنند و اگر فردی مبتلا به بیماری های پوستی، قارچی، عفونی و غیره است، از مراجعه به استخر خودداری کند، همچنین دوش گرفتن قبل و بعد از شنا، استفاده از کلاه شنا، حوله، دمپایی شخصی، بسیار ضرورت دارد و به هیچ وجه استفاده از وسایل دیگران یا اجاره کردن آنها توصیه نمی شود.»

وی درباره انتقال بیماری های عفونی در زنان می گوید: «در صورتی که میزان کلر آب به اندازه باشد، مشکلی در این زمینه برای زنان به وجود نمی آید، اما اگر زنان هم نکات بهداشتی را رعایت نکنند، علاوه بر این که می توانند بیماری را به دیگران منتقل کنند، خود نیز هم به علت مستعد بودن، آماده دریافت میکروب ها و ویروس ها می شوند، بنابراین رعایت نکات بهداشت فردی بسیار ضروری است.»

سلامی در ادامه توصیه می کند: «صاحبان استخرها باید از مدیران باتجربه ای که سابقه کار در استخر دارند، استفاده کنند و داشتن کارت مربیگری شنا برای مدیران الزامی است. همچنین مدیران باید تجربه نگهداری سالم آب را داشته باشند تا بتوانند میزان کلر آن را در هر ساعتی از روز اندازه گیری کنند و در صورت کم بودن، کلر به آب تزریق کنند.»

دکتر مسعود مردانی، فوق تخصص بیماری های عفونی نیز در این زمینه می گوید: «اگر استفاده از استخر با توجه به اصول بهداشتی نباشد، می تواند برای فرد مشکلاتی را به وجود آورد، چرا که استخر یک مکان عمومی است و با سلامت همه افراد ارتباط دارد.»وی با تأکید بر این که رعایت بهداشت فردی و اجتماعی هنگام شنا کردن بسیار ضروری است، می گوید: «همه افراد قبل از رفتن به استخر باید دوش بگیرند و این نکته بسیار اهمیت دارد؛ همچنین آب استخر با کلر ضدعفونی می شود و کلرینه می تواند باکتری های گرم منفی روده ای را از بین ببرد.
مناسب بودن میزان کلر، باکتری ها و میکروب ها را از بین می برد و از سویی دیگر اگر میزان کلر بیش از حد عادی باشد، موجب حساسیت های ریوی و استنشاقی در فرد می شود.»

وی با هشدار نسبت به این که در صورت رعایت نکردن بهداشت، آب استخر می تواند موجب انتقال بیماری ها شود، تأکید می کند: «والدین باید به فرزندان خود بیاموزند که از ادرار کردن در آب استخر خودداری کنند، زیرا این کار علاوه بر ناپسند بودن موجب بروز عفونت های روده ای، انگلی و قارچی می شود. همچنین در صورتی که میزان کلر آب زیر حد استاندارد باشد، باکتری های گرم منفی روده ای موجب بروز اسهال های عفونی می شوند و در صورت خوردن آب و تماس دست با آب آلوده، اسهال، استفراغ، تب و عفونت روده ای در فرد بروز می کند. این مشکل در کودکان بیشتر است.»

دکتر مردانی با هشدار به بیماران مبتلا به عفونت انگلی می گوید: «در صورتی که این افراد قبل از رفتن به استخر دوش نگیرند، آب را آلوده کرده و انگل ها را که با چشم قابل رؤیت نیستند، در آب پخش می کنند و درنتیجه موجب بروز این بیماری در دیگران با علایم دل درد، تهوع و استفراغ می شوند. نکته مهم دیگر عفونت های قارچی است که در محیط های گرم بیشتر زندگی می کنند و معمولاً در چین های بدن مثل زیر بغل و کشاله ران مشاهده می شود و در صورتی که فرد مبتلا به این عفونت ها به استخر برود موجب آلودگی آب و انتقال بیماری به دیگران می شود، پس ضرورت دارد افراد از مصرف وسایل مشترک یا اجاره ای همانند حوله، مایو، دمپایی و غیره خودداری کنند.»

این فوق تخصص بیماری های عفونی در ادامه تأکید می کند: «البته این مسائل نباید موجب ترس از مراجعه به استخر شود و افراد را از شنا کردن منصرف کند. بلکه باید بیشتر به رعایت بهداشت فردی و اجتماعی توجه کرد و مسئولان استخرها نیز باید به تناوب و بسته به میزان استفاده، آب استخر را عوض کنند.»

دکتر منصور میرصمدی، فوق تخصص قرنیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان این که آب استخر می تواند موجب بروز بیماری های چشمی شود، اظهار می کند: «آب آلوده استخرها می تواند موجب مشکلات چشمی در کوتاه مدت و حتی طولانی مدت شود؛ سوزش، قرمزی، حساسیت و تحریک چشم از جمله مشکلات موقتی است که به خاطر زیادی میزان کلر به وجود می آید و به خودی خود برطرف می شود. در صورتی که آلودگی میکروبی وجود داشته باشد، آدنوویروس ها بروز کرده و منجر به انتقال عفونت ویروسی می شوند که بسیار خطرناک بوده و موجب سوزش، درد و قرمزی چشم می شود، این عفونت منجر به ورم ملتحمه شده و قرنیه را گرفتار می کند. به این بیماری زخم قرنیه یا کراتیت گفته می شود.»

وی در ادامه با اشاره به کدورت قرنیه می گوید: «در صورت بروز این بیماری، تاری دائمی چشم به وجود می آید. همچنین افرادی که از لنز استفاده می کنند، باید هنگام ورود به استخر لنز خود را بردارند، چرا که امکان دارد هنگام شنا کردن، لنز از چشم بیرون بیاید و در صورت استفاده مجدد چون روی آن لایه ای از عفونت، قارچ، باکتری و ویروس می چسبد، می تواند برای فرد مشکلات خطرناکی را به وجود آورد.»

وی هشدار می دهد: «این مشکلات در افرادی که از لنز نرم استفاده می کنند، بیشتر است، لذا افرادی که شماره چشم آنها چندان زیاد نیست، می توانند از عینک استفاده کنند.»