پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
ویتامینD به کمک کلسیم به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند. کمبود این ویتامین خطر شکستگی استخوان‌ها در منطقه دهان و خطر شکستگی استخوان فک را افزایش می‌دهد. کمبود این ویتامین در سال‌های اولیه زندگی باعث اختلال در شکل‌گیری مناسب دندان‌ها می‌شود. ویتامین D در روغن ماهی،شیرهای غنی شده و زرده‌تخم‌مرغ به مقدرا کافی وجود دارد.
«بچه‌جان، اینقدر قند و شیرینی و شکلات نخور، دندونت خراب می‌شه. کرم می‌خوره دندونات رو. نخور بچه‌جان!» این جمله‌ها را بسیار شنیده‌ایم و بارها خودمان آنها را تکرار کرده‌ایم و به قول معروف توی گوش بچه‌هایمان خوانده‌ایم اما آیا هیچ وقت در معنی این حرف‌هایی که شنیده و گفته‌ایم، دقیق شده‌ایم؟ به علت‌ها فکر کرده‌ایم؟ آیا فقط شیرینی‌ها باعث پوسیدگی دندان می‌شوند؟ آیا خوراکی‌ها و تاثیر آنها بر دندان‌هاست که باعث پوسیدگی می‌شوند یا واقعا شب‌ها که می‌خوابیم یک کرم کوچولوی سیاه رنگ می‌آید توی دهانمان و دندان‌هایمان را قرچ‌قرچ می‌جود و می‌خورد؟! خوب است که به علت آنها بیشتر فکر کنیم و آگاه‌تر شویم.
محتوای مقاله (با استفاده از این لیست به موضوع مورد نظر دسترسی سریعتر دارید)
از غذا تا بلا
در دهان ما دندان‌ها، زبان و بزاق قرار گرفته‌اند؛ علاوه بر آن مقداری باکتری در دهان هستند که بعضی از آنها برای بدن ما بی‌ضررند. بعضی‌ها هم مثل باکتری «استرپتوکوک موتانس» مسوول تخمیر قندها و کربوهیدرات‌های تخمیرپذیر و تبدیل آنها به اسید هستند. مجموع عملکرد باکتری، غذا و زمان سه رأس مثلثی را می‌سازند که پوسیدگی را ایجاد می‌کند.
معنی ساده‌تر این جمله، این است که اگر در محیط دهان مقدار مناسبی باکتری پوسیدگی‌زا وجود داشته باشد و غذایی مناسب برای این باکتری‌ها به مدتی مناسب و طولانی در اختیار باکتری قرار بگیرد، پوسیدگی دندان اتفاق می‌افتد.
بعضی از خوراکی‌ها که به کربوهیدرات‌های تخمیرناپذیر معروفند در دهان می‌شکنند و به قندهای ساده‌تری مثل گلوکز، فروکتوز، مالتوز و لاکتوز تبدیل می‌شوند. باکتری‌ها می‌توانند این قندهای ساده را تخمیر و از آنها تغذیه کنند. در اثر این تخمیر اسید ایجاد می‌شود که می‌تواند مینای دندان را تحت تأثیر قرار داده و به عبارتی آن را حل کند و این آغاز روند پوسیدگی است.
خوراکی‌های شیرین مثل بیسکویت‌ها، کیک‌ها، نوشابه‌ها، شکلات‌ها و آبنبات‌ها مثال‌های آشکاری از کربوهیدرات‌های تخمیرپذیر و پوسیدگی‌زا هستند. وقتی دهان در اثر فعالیت باکتری‌ها و یا مصرف مواد غذایی اسیدی، به حالت اسیدی در می‌آید مقداری از مینای دندان حل شده و در اصطلاح دچار «دمیزالیزاسیون» می‌شود. در این حالت مینای دندان مقداری از مواد معدنی خود را از دست می‌دهد.
در اکثر مواقع بزاق، به مینای دندان در بازسازی مجدد و برگشت مواد معدنی خود کمک می‌کند اما اگر کسی مرتب غذاهای پوسیدگی‌زا مصرف کند یا خوراکی‌های چسبناک بخورد که به مدت طولانی در دهان باقی بمانند مینای حل شده فرصت بازسازی پیدا نکرده و پوسیدگی آغاز می‌شود.
ویتامین‌های محافظ دهان و دندان
مصرف مواد غذایی سالم و پر از ویتامین روی سلامت کل بدن و به‌خصوص محیط دهان بسیار موثر است. ویتامین‌ها باعث می‌شوند که بافت لثه‌ها و مخاط دهان سالم بمانند و کمبود آنها علائم شدیدی در بافت دهان ایجاد می‌کند که بسیار اهمیت دارد و باید کمبود انواع ویتامین‌ها در دهان در نظر گرفته شده، درمان شود. تقریبا کمبود تمام ویتامین‌ها محیط دهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ویتامینB: کمبود ویتامینB شایع‌ترین کمبود ویتامینی است که بافت دهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سوزش دهان از شایع‌ترین علامت‌های این کمبود است و این سوزش بیشتر در زبان اتفاق‌می‌افتد.
کسانی که درگیر این بیماری هستند دچار مشکلات بلع می‌شوند و گاهی احساس می‌کنند زبانشان باد کرده است و ورم دارد. مخاط داخلی گونه‌شان رنگ پریده است و به آسانی زخم می‌شود. از جمله عوارض دیگر کمبود ویتامین B زخم شدن گوشه لب‌هاست. این بیماری بسیار دردناک است و تحمل آن اغلب مشکلات شدیدی را برای بیماران ایجاد می‌کند. اگر می‌خواهید انواع ویتامین‌های B را به دست بیاورید، باید از تنوع خوبی از غذاها بهره بگیرید.
آهن:کمبود آهن علامت‌هایی شبیه به کمبود ویتامینB ایجاد می‌کند. این علامت‌ها عبارتند از:، سوزش دهان و زبان، عفونت‌های قارچی دهان، سرخی و تورم زبان،زخم‌های دهانی و مخاط رنگ پریده دهان.
ویتامین C: این ویتامین در ساخت «کلاژن» موثر است. کلاژن فاکتور مهمی در ساختمان بافت‌های بدن است.
کمبود این ویتامین در دهان ایجاد بیماریهای لثه می‌کند و لثه به آسانی تحریک‌پذیر و خون‌چکان خواهد شد. از دیگر علامت‌های کمبود ویتامین C خستگی و ضعف عمومی است.
ویتامین A:این ویتامین به رشد و ساخت سلول‌‌های پوستی و مخاط کمک می‌کند. در کسانی که کمبود ویتامین A دارند زخم‌های دهانی دیرتر خوب می‌شوند.
ویتامین D و سلامت دندان
ویتامینD به کمک کلسیم به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند. کمبود این ویتامین خطر شکستگی استخوان‌ها در منطقه دهان و خطر شکستگی استخوان فک را افزایش می‌دهد. کمبود این ویتامین در سال‌های اولیه زندگی باعث اختلال در شکل‌گیری مناسب دندان‌ها می‌شود. ویتامین D در روغن ماهی،شیرهای غنی شده و زرده‌تخم‌مرغ به مقدرا کافی وجود دارد.
برای حفظ سلامت دندان‌هایتان لطفا ما را فراموش نکنید
چای سبز: منبع خوبی از پلی‌فنل و آنتی‌اکسیدان‌هاست که از چسبیدن پلاک میکروبی به دندان جلوگیری می‌کند، بوی بد دهان را کاهش می‌دهد، از تعداد باکتری‌های دهان کم می‌کند و یک منبع غنی از فلوراید است.(فلوراید به استحکام دندان کمک می‌کند.)
شیر و ماست: شیر و ماست ساده و غیرشیرین به کم کردن اسیدیته محیط دهان و در نتیجه کاهش پوسیدگی و سایش شیمیایی مینا، کمک می‌کنند. در ضمن آنها منبع خوبی از کلسیم هستند.
پنیر: یک غذای عالی سرشار از کلسیم و فسفات است، به تنظیم PH محیط دندان کمک می‌کند و باکتری پوسیدگی‌زای دهان را از بین می‌برد.
میوه: سیب، توت‌فرنگی و مرکبات منابع عالی ویتامین C هستند و بافت لثه را تقویت می‌کنند.
سبزی‌ها: هویج، بروکلی و کدوحلوایی منابع غنی ویتامین A هستند. ویتامین A ماده لازم برای مینای دندان است و مصرف این سبزی‌ها همچنین باعث تمیز کردن دندان‌ها و لثه می‌شود.
پیاز: دارای ترکیبات سولفور است که این ترکیب باعث از بین رفتن باکتری‌های دهان می‌شود؛ البته پیاز را بهتر است تازه مصرف کنید.
جعفری: مثل آدامس عمل می‌کند و با زیاد کردن بزاق باعث پاکیزگی دهان می‌شود.
کنجد: چسبندگی پلاک میکروبی به مینای دندان را کم می‌کند، به بازسازی مینای دندان کمک کرده و پر از کلسیم است.
غذاهای حیوانی: گوشت، مرغ، بوقلمون و تخم‌مرغ پر از فسفر هستند. فسفر و کلسیم در کنار ویتامینD برای ساخت استخوان و دندان استفاده می‌شوند.
آب: مصرف آب، به‌طور مرتب به تمیز کردن دندان‌ها، تقویت لثه و برطرف کردن بوی بد دهان کمک می‌کند.
به نقل از همشهری تندرستی
