پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
«دکتر جان بکش! این دندان را بکش تا از شرش خلاص شوم. دردش امانم را بریده است. شب‌ها تا صبح اجازه نمی‌دهد خوابم ببرد.
زندگی خرج دارد، حوصله خرج کردن پول اضافی برای عصب‌کشی و یا ترمیمش را هم ندارم. دندان‌های قبلی‌ام را هم تا درد گرفت، کشیدم و از شرشان خلاص شدم، می‌خواهم همه دندان‌هایم را بکشم. اتفاقی نمی‌افتد، جایش یک دست‌دندان شیک می‌گذارم یا دندان می‌کارم…»
اگر دیوارهای مطب‌ها و کلینیک‌های دندان‌پزشکی گوش داشته باشند، از این حرف‌ها از زبان بیماران زیاد می‌شنوند ولی شما تصور می‌کنید کشیدن دندان بهترین راه رها شدن از درد است؟ اگر این‌گونه فکر می‌کنید باید گفت که کشیدن دندان (بیرون آوردن) آن، آسان‌ترین راه است. تا به حال فکر کرده‌اید که بی‌دندان نوعی نقص عضو است؟
دکتر علی یزدانی، رئیس انجمن دندان‌پزشکان می‌گوید: «بیش از ۸۰ درصد ایرانیان فقط هنگام دندان درد به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند که این امر فقط به‌دلیل مشکلات اقتصادی نیست، بلکه نبود فرهنگ صحیح مراجعه به موقع دندان‌پزشک یکی از علل اصلی آن است.»
بسیاری از بیماران هم هنگامی به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند که کار از کار گذشته است و پوسیدگی دندان آن‌قدر پیشرفت کرده که عصب و بافت‌های نرم داخل دندان را درگیر کرده است.
در این شرایط ،درمان نیاز به عصب‌کشی (درمان ریشه) دارد ولی باز هم خیلی از بیماران از دندان‌پزشک می‌خواهند که به جای درمان چند جلسه‌ای عصب‌کشی و صرف هزینه، دندان را از دهانشان خارج کند که باز این نیز به فرهنگ غلط رایج بستگی دارد.
● کشیدن دندان= نقص عضو
وقتی دستتان درد می‌گیرد، انگشتان می‌شکند و یا پایتان زخمی شده و درد دارد از پزشک درخواست نمی‌کنید آن عضو از بدنتان را قطع و از بدنتان جدا کند؛ پس چرا فکر می‌کنید دندان‌های طفلکی با یک درد کوچک محکوم به فنا هستند و باید از دهانتان خارج شوند؟ شما به این آسانی‌ها با دست و پایتان خداحافظی نمی‌کنید، می‌کنید؟ چون قطع این اعضا را نوعی «نقص عضو» می‌دانید.
فراموش نکنید یک انسان سالم باید ۳۲ عدد دندان دائمی در دهانش داشته باشد و خارج کردن هر یک از این دندان‌ها «یک نقص عضو» است. به همین سادگی! و این واقعیتی است که کمتر به آن توجه می‌کنیم (نادیده‌اش می‌گیریم).
نلاندی‌ها نخستین کسانی بودند که به فکر تأسیس بیمارستان مجازی افتادند. جمعیت سالمندان در فنلاند روز‌به‌روز در حال افزایش بود و شبکه‌های بهداشتی و درمانی این کشور برای اینکه بتوانند خدمات پزشکی، بهداشتی و درمانی را در اختیار این افراد بگذارند به فکر تأسیس بیمارستان اینترنتی افتادند. این بیمارستان امکان دسترسی به پایگاه اطلاعات دارو، گفت‌وگوی اینترنتی و دریافت و ذخیره اطلاعات را دارا بود.
● جای خالی بیمه‌های دندان‌پزشکی
اگر سری به مراکز بهداشتی درمانی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بزنید و سراغ بخش دندان‌پزشکی را بگیرید، با واقعیتی تلخ روبه‌رو می‌شوید. در مراکز بهداشتی درمانی دولتی فقط معاینه دندان‌پزشکی و کشیدن دندان (خارج کردن دندان‌ها) تحت پوشش بیمه خدمات درمانی قرار می‌گیرد و بیماران می‌توانند با پرداخت هزینهای کمتر از هزار تومان، دندانشان را بکشند.
در این مراکز معمولاً درمان‌های دیگری که باعث حفظ دندان می‌شوند مثل عصب‌کشی (درمان ریشه) انجام نمی‌شوند و یا دست کم تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند و بیماران مجبورند برای حفظ دندانی که درد می‌کند راهی مراکز خصوصی شوند و با چندین برابر هزینه، دندانشان را عصب‌کشی و حفظ کنند. نکته اصلی این است که بسیاری از بیماران به‌دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی ترجیح می‌دهند راه آسان‌تر و کم خرج‌تر را برگزینند و با استفاده از دفترچه بیمه خود، دندانشان را از دهانشان خارج کنند.
دکتر وردی، رئیس سابق دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت با اشاره به این نکته می‌گوید: «هدف وزارت بهداشت حفظ دندان است، در حالی‌که پوشش بیمه‌ها در جهت حذف و کشیدن دندان‌هاست.»
گرچه وزارت بهداشت تلاش کرده است با ارائه خدمات دندان‌پزشکی پیشگیری مثل فیشور سیلانت (مهروموم کردن شیارهای دندان) یا «درمان با فلوراید» با قیمت‌های دولتی از پوسیدگی دندان‌های کودکان پیشگیری کند ولی هنوز جای خالی تحت پوشش بیمه قرار گرفتن درمان‌هایی که به حفظ دندان‌هایی که دچار آسیب شده‌اند و از مرحله پیشگیری گذشته‌اند وجود دارد.
● فقط وقتی لازم است بکشید
خارج کردن دندان‌ها هم به این سادگی‌ها نیست. فقط در شرایط ویژه‌ای کشیدن و خارج کردن دندان‌ها ضرورت دارد. بنابراین اگر قصد دارید همین فردا برای خارج کردن دندانتان، به مطب دندان‌پزشکی بروید، ببینید که آیا دلیل شما برای خارج کردن دندانتان یکی از دلایل زیر است یا نه! اگر نیست از خیر کشیدن دندانتان بگذرید و با مشورت دندان‌پزشکتان راهی مناسب برای حفظ و نگهداری دندانتان پیدا کنید:
پوسیدگی‌های وسیع و پیشرفته تاج و ریشه به‌طوری‌که دیگر آن دندان با روش‌های دندان‌پزشکی ترمیمی قابل نگهداری نباشد. ؛ در این موارد سطح جونده دندان‌ها با لثه در یک حد قرار می‌گیرد و با روش روکش کردن دندان‌ها قابل اصلاح نیست.
دندان‌هایی که عصب و بافت‌های نرم درون آن از بین رفته (مرده‌اند) و با درمان ریشه قابل نگهداری نباشند.
اگر دندانتان ضر‌به خورده و از محلی شکسته است که قابل ترمیم و نگهداری نیست.
گاهی متخصص ارتودونسی به شما پیشنهاد می‌کند برای اینکه فضای کافی برای مرتب کردن دندان‌ها به دست آورید، لازم است تعدادی از دندانهایتان را خارج کنید.
بیماری‌های لثه‌ای پیشرفته و غیرقابل درمان دارید و منجر به لقی دندانهایتان شده است.
● این دندان‌ها قیمت دارند
بعضی‌ها می‌گویند با صرف هزینهای معادل کمتر از یک اسکناس سبز، دندانم را می‌کشم و جای آن دندان می‌کارم (یا ایمپلنت می‌گذارم) و با این عقیده دندانی را که قابل نگهداری است از دهانشان خارج می‌کنند. می‌دانید هزینه یک دندان که در فک به‌صورت مصنوعی کاشته می‌شود (ایمپلنت) چقدر است؟ در حال حاضر یک ایمپلنت در ایران حدود یک میلیون تا یک میلیون و سیصد هزار تومان تمام می‌شود که خیلی کمتر از هزینه کار گذاشتن ایمپلنت در کشورهای اروپایی و آمریکایی است.
این ایمپلنت فقط یک میله فلزی است که هیچگاه قابل مقایسه با یک دندان طبیعی انسان نیست. با یک حساب سرانگشتی خواهید دید که قیمت یک عدد دندان طبیعی انسان چقدر گران است و خیلی از ما چه آسان و ارزان آن را از دهان خارج می‌کنیم.
● راه‌های جایگزین کشیدن دندان
اگر شما دوست ندارید دندانتان را بکشید همواره راه‌های جایگزین هم وجود دارند. می‌توانید با مصرف مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها درد و تورم دندانتان را کاهش دهید ولی این فقط علائم حاد را از بین می‌برد و به شما فرصت می‌دهد که درمان آدامسی برای حفظ دندانتان را پیگیری کنید. اگر عفونت دندان شما در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان شود، می‌توانید با انجام درمان ریشه (عصب‌کشی) دندانتان را حفظ کنید به جای اینکه آن را بکشید.
● کشیدن دندان؛ آغاز دردسر
تصور نکنید با خارج کردن دندان از دهانتان دردسرهای شما پایان پیدا می‌کنند؛ کشیدن دندان‌ها در دراز مدت عوارض زیادی را برای فک، دهان و صورت شما در پی دارد که ساده‌ترین آن از بین رفتن زیبایی صورت است.
دندان‌ها نقش بسیار مهمی در حفظ حالت لب، دهان و صورت شما دارند چون تکیه‌گاه مناسبی برای عضلات صورت به شمار می‌روند. وقتی شما دندانهایتان را می‌کشید، عضلات و بافت‌های صورت و اطراف دهان به داخل جمع می‌شوند و صورت شما دیگر آن حالت پری و زیبایی سابق را ندارد و چروکیده و مسن‌تر به‌نظر می‌رسد. دندان‌ها نقش مهمی در حفظ ارتفاع طبیعی صورت دارند.
نکته دیگر این است که حتی اگر ریشه دندان طبیعی هم درون استخوان فک باقی بماند به حفظ استخوان فک کمک می‌کند. وقتی دندان‌ها از درون استخوان فک خارج می‌شوند، استخوان فک به تدریج تحلیل می‌رود و عمق و ارتفاع آن کاسته می‌شود. در این شرایط حتی ممکن است شما نتوانید در آینده ایمپلنت در دهانتان بگذارید چون کار گذاشتن ایمپلنت هم نیازمند وجود استخوان کافی در اطراف و زیر آن است.
همچنین دندان‌ها وسیله جویدن انواع غذاهای نرم و سفت هستند. وقتی به آسانی دندانهایتان را یکی پس از دیگری از دهانتان خارج می‌کنید توانایی جویدن و خوردن راحت همه نوع مواد غذایی را از خودتان سلب می‌کنید چون دیگر نمی‌توانید انواع غذاها را به راحتی با دندانهایتان بجوید و از لذت یک غذا خوردن راحت محروم می‌شوید. با بهترین دست دندان‌ها و یا دندان‌های مصنوعی هم نمی‌توانید لذت خوردن چلوکباب با دندان‌های طبیعی را در دهانتان مزه‌مزه کنید.
یکی از دلایل کمبودهای تغذیه‌ای سالمندان بی‌دندانی است.نکته آخر اینکه اگر شغل شما به گونه‌ای است که با مردم زیاد سروکار دارید، بی‌دندانی باعث می‌شود در روابط اجتماعی خود دچار مشکل شوید چون اعتماد به نفس قبلی خود را ندارید و نگرانی بابت تغییر حالت چهره و یا صدایتان ممکن است شما را از نظر روانی تحت فشار قرار دهد.
دندانهايتان را دور نيندازيد.
