دانستنیهای بارداری موارد زیادی را شامل میشود که در این مقاله به مهمترین آنها اشاره میکنیم.

دانستنیهای بارداری از ابتدا تا زایمان

بین ۵ تا ۲۰% از حاملگی ها ممکن است با عوارض همراه شوند لذا هر زن باید قبل از باردارى مورد ارزیابى دقیق قرار گیرد البته بیشتر بارداریها بدون برنامه قبلى هستند و لذا به محض تشخیص باردارى باید ویزیت اولیه انجام شود و آزمایشات روتین جهت زن باردار درخواست شود.

یک خانم باردار باید تا ۳۲ هفته هر ماه یکبار از ۳۲ تا ۳۶ هفته هر ماه دو بار (هر دو هفته یکبار) و از ۳۶ تا ۴۰ هفته هر ماه چهار بار (هفته اى یکبار) به پزشکتان مراجعه و چک شوید .

اگر از باردارى جلوگیرى نمیکنید با مشاهده هر کدام از این علایم باید به حاملگى شک کنید

۱- عقب افتادن عادت ماهانه :

(در صورتى که پریود شما منظم است با عقب افتادن پریودتان بمدت چند روز احتمال باردارى مطرح میشود) استرس- کاهش یا افزایش وزن – بیماریهاى مزمن – تغیرات محیطى و ورزشهاى سخت نیزاز جمله مواردى هستند که میتوانند الگوى پریود را تغییر دهند.

۲-تهوع و استفراغ :

در ۵۰% از حاملگیها رخ میدهد ودر صبح بیشترین شدت را دارد .

۳-تغییر شکل سینه ها

۴-احساس حرکت جنین در شکم ( بعد از ۱۶ هفتگى مشاهده میشود )

۵-احساس خستگى و تکرر ادرار

۶- بزرگى شکم

با مشاهده هر کدام از این علایم بهتر است یک آزمایش حاملگى انجام دهید .

ازمایش هاى ادرارى حدود یک هفته بعد از عقب افتادن عادت ، باردارى را نشان میدهند در حالیکه أزمایش خون میتواند یک هفته قبل از عقب افتادن عادت باردارى را نشان دهد .

در هر ویزیت باردارى موارد زیر چک میشوند :

افزایش وزن – فشار خون – اندازه رحم و زنده بودن جنین (که توسط فیتوسکوپ ویا سونیکید انجام میشود )

میزان افزایش وزن باردارى حدود ۱۲-۱۰ کیلو است که در زنان چاق کمتر باید باشد (۹-۶ کیلو)

در صورت مشاهده هر کدام از این علایم سریعا پزشک خود را مطلع کنید :

۱-آبریزش از واژن

۲-لکه بینى یا خونریزى

۳-ورم دست وصورت یا ورم شدید پاها

۴-سردرد شدید و تارى دید

۵- درد قسمت فوقانى وسمت راست شکم (منطقه اپى گاستر)

۶- تب یا لرز

۷- استفراغ شدید

۸- سوزش ادرار

۹- کم شدن حرکات جنین

تغذیه در دوران بارداری:

رژیم غذایی زن باردارباید متنوع و پر کالری باشد .

بهتر است غذا به دفعات بیشتر و حجم کمتر مصرف شود.

مقدار افزایش کالری مصرفی ۳۰۰ کیلو کالری بیش از حالت غیر باردار است به این ترتیب نیاز به کالری که در یک زن غیر باردار ۲۳۰۰ کیلو کالری است در بارداری به ۲۶۰۰ کیلو کالری افزایش می یابد .

نیاز روزانه آهن در طی بارداری ۳۰ میلی گرم در روز است و از ماه چهارم بارداری که زمان خونسازی جنین است بایدمصرف آن شروع شود.

اگر بگویم آهن مهمترین نیاز زن باردار است اغراق نکرده ام .

جنین مثل یک انگل !!! آهن را فعالانه از خون مادر جذب میکند و حتی زمانی که مادر کم خونی شدید دارد جنین کم خون نمی شود و این زن باردار است که در صورت عدم مصرف آهن اگزوژن (یعنی قرص فروس سولفات یا کپسول هماتینیک ) دچار افت همو گلوبین وهماتوکریت خون میشود

شما خانم باردار در صورتی که :

۱-اندام درشتی دارید

۲-دوقلو باردار هستید

۳-کم خونی دارید

۴-تا اواخر حاملگی قرص آهن مصرف نکرده اید یا نامنظم مصرف کرده اید ،باید دو برابر مقدار معمول آهن دریافت کنید .

برای تامین کلسیم بدن در طی حاملگی باید روزی نیم الی یک لیتر (یعنی دو الی چهار لیوان) شیر یا معادل آن ماست مصرف کنید .

در رژیم غذایی شما باید پروتئینها ی حیوانی (تخم مرغ ، گوشت قرمز وسفید) ویتامینها و کربوهیدرات بمقدار کافی وجود داشته باشد و بهتر است در مصرف حبوبات بعلت ایجاد مشکلات گوارشی زیاده روی نکنید .

 

بهداشت در دوران بارداری:

۱- شما خانم باردار باید لباس گشاد و راحت بپوشید واز کفش پاشنه بلند هم نباید استفاده کنید.

۲-هفته ای دو الی سه بار حمام بروید وسعی کنید کمتر در حمام بنشینید. در سه ماهه آخر بارداری بعلت احتمال سقوط نباید از وان استفاده کنید .

۳-اگر شغل اداری و کم تحرکی دارید میتوانید تا انتهای بارداری کارکنید ولی شغلهای با تحرک فیزیکی زیاد باید محدود شوند و حتما باید چند بار در روز مدتی استراحت کنید .

۴-مسافرت کوتاه مدت اشکالی ندارد ولی بهتر است از مسافرتهای طولانی خصوصا در اواخر حاملگی پرهیز کنید و هر یکی دو ساعت یکبار قدم بزنید.

۵-در ماه آخر بارداری(چهار هفته آخر) نزدیکی نکنید .

۶-ورزشهای سبک یا متوسط را میتوانید انجام دهید ولی ورزشهای سنگین و شدید ممنوع است .

۷-در طی حاملگی در صورت وجود ترشح زیاد واژینال میتوانید از دوش واژینال استفاده کنید ولی اینکار را نباید با سرنگ انجام دهید چون خطر آمبولی هوا و مرگ وجود دارد.

۸-خانمهای محترم سیگاری !!!! لطفا در طی حاملگی به جنین خود رحم نموده و حتی الامکان سیگار نکشید !! چون سیگار با کم کردن جریان خون جفت باعث تولد نوزاد کم وزن و ناهنجار میشود .

۹-اگر شما سابقه واکسیناسیون کزاز ندارید باید دو دوز واکسن توام بزرگسالان (دیفتری-کزاز) را به فاصله یکماه بزنید و یکسال بعد هم یاد آور دریافت کنید .

مشکلات شایع در دوران بارداری :

۱-تهوع و استفراغ :

معمولا در سه ماهه اول بارداری مشاهده میشود و در هنگام صبح بیشترین شدت را دارد. زیاد بودن هورمون بارداری(hcg) وفشارهای روحی و روانی جزو مهمترین دلایل شدت آن هستند. حاملگی چند قلو و مول حاملگی هم میتوانند ویار حاملگی را شدت بخشند .

راهکارهایی برای کاهش تهوع واستفراغ:

۱-هنگام صبح و قبل از برخاستن از بستر مقدار کمی بیسکویت یا نان خشک بخورید

۲-سعی کنید بیشتر در معرض هوای آزاد قرار بگیرید و در صورت امکان هر روز مدتی در هوای آزاد قدم بزنید .

۳-به خانه اقوام وافراد مورد علاقه خود بروید و از صحبت و رفت و آمد با افراد و اقوامی که با آنها مشکل دارید پرهیز کنید (حتی الامکان تا اتمام سه ماهه اول).

۴- غذا خوردن در خارج از منزل و مسافرتهای کوتاه و مفرح کمک کننده هستند.

۵-استفاده از آمپول B۶ مفید است همچنین در موارد شدید استفاده محدود از قرص و آمپول متوکلوپرامید بعنوان خط آخر درمان باعث بهبودی میشود.

بر اساس تجربیات اینجانب ، مسایل روحی وروانی بشترین تاثیر را در تهوع و استفراغ حاملگی ایفا میکنند و زن بطور ناخود آگاه با این تصور که با حاملگی زیبایی و جذابیت خود را برای همسرش از دست میدهد یا ترس از بچه داری یا در زنانی که چند دختر یا پسر دارند ترس از اینکه نکند جنس بچه تکراری باشد و همچنین در حاملگی های ناخواسته، ناآگاهانه با حاملگی خود بصورت تهوع و استفراغ مقابله و مخالفت میکند پس در این شرایط مهمترین وظیفه بعهده مرد است تا با مطمئن کردن همسر خود نسبت به جذابیت و زیبایی اش و همچنین فراهم کردن یک محیط آرام و دور از تنش همسر خود را حمایت کند

۲- کمردرد:

علت آن تغییر شکل بدن وبزرگ شدن شکم ودر نتیجه، افزایش لوردوز کمر میباشد.شل شدن لیگامانهای لگنی واسپاسم عضلانی از علل دیگر میباشند .

برای کم کردن درد میتوان از این روشها استفاده نمود :

۱-استراحت

۲-گرم کردن موضع

۳-مصرف مسکن ها

۴-شکم بند طبی

۳- واریس:

در طی حاملگی تشدید میشود و با افزایش وزن بدتر میشود .

درمان در حاملگی:

۱-استراحت منظم وزیاد در طی روز

۲-بالا نگهداشتن پاها چندین بار در روز

۳-استفاده از جورابهای مخصوص واریس

در مواردی که نیاز به جراحی واریسها باشد این عمل باید تا بعداز زایمان به تعویق انداخته شود .

۴- هموروئید (بواسیر):

با حاملگی تشدید میشود .

درمان هموروئید در طی حاملگی:

۱-استفاده از داروهای بیحس کننده موضعی

۲- نشستن در تشت آب نیمگرم روزی ۴-۳بار بمدت ۱۰دقیقه

۳- استفاده از ملین های گیاهی(مثل سنالین-سی لاکس و سنامد)

۴- عدم مصرف غذاهای کافئین دار مثل چای-نوشابه-قهوه

۵- عمل جراحی(هموروئیدکتومی) که بهتر است در طی حاملگی انجام نشود چون اکثرهموروئیدها بعد از زایمان برطرف میشوند.

۵- لکوره (افزایش ترشحات واژن):

اکثرا بعلت تغییرات هورمونی در حاملگی است اگر ترشحات شما عفونی باشند یعنی واجد شرایطی باشند که در مبحث عفونتهای شایع زنان توضیح داده ام باید به پزشک مراجعه کنید در غیر اینصورت دوش واژینال سرکه رقیق میتواند باعث تخفیف علایم شود.

 

سوزش سر دل (HEART BURN) :

یکی از شایعترین شکایات در حاملگی است با بزرگ شدن رحم معده تحت فشار قرار گرفته و مقداری از محتویات معده همراه با اسید به داخل مری پس زده میشود وباعث HEART BURN میشود .

راهکار هایی برای تخفیف سوزش سر دل:

۱- افزایش تعداد وعده های غذایی همراه با کاهش مقدار غذای مصرفی در هر وعده

۲- پرهیز از خم شدن ویا صاف دراز کشیدن

۳ – قرار دادن دو عدد بالش زیر سر هنگام دراز کشیدن

۴- مصرف آنتی اسید های خوراکی مثل هیدروکسید آلومینیوم یا منیزیم.

چه آزمایشهایی باید در طی حاملگی انجام دهیم؟

در اولین ویزیت باید آزمایش شمارش کامل گلبولی(CBC و diff) گروه خونی و Rh و VDRL و تیتر آنتی بادی ضد سرخجه ، قند خون ناشتا (FBS) ،پاپ اسمیر ، HBS Ag و UA&UC (آنالیز وکشت ادرار) درخواست شود. این آزمایشات بهتر است یکبار دیگر بین۲۴-۳۶ هفتگی تکرار شوند .

سونوگرافی باید دو بار انجام شود: بار اول بین ۸-۱۸ هفته بارداری وبار دوم بین۲۴- ۳۶ هفتگی.

زایمان طبیعی چیست؟

زایمان طبیعی به خروج کامل جنین و جفت از راه واژن گفته میشود. اکثر بیماران من خصوصا خانمهایی که اولین حاملگی خود را میگذرانند میپرسند :

چه زمانی باید برای زایمان به بیمارستان مراجعه کنیم؟

زمانی باید برای بستری شدن مراجعه کنید که درد های حقیقی زایمانی شروع شده باشند.

حالا حتما میپرسید مگر درد غیر حقیقی هم داریم؟ بله در طول حاملگی درد های کاذبی هم وجود دارند. در واقع بعد ازاتمام هفت ماهگی گاها انقباضات رحمی نامنطمی دیده میشود که ممکنست آنهارا با درد زایمان اشتباه بگیریم.

پس چطور میتوان فهمید که درد حقیقی یا کاذب است؟

تفاوتهای میان دردهای حقیقی و کاذب:

۱- بر خلاف درد های زایمانی ،دردهای کاذب در فواصل نامنطم ایجاد میشوند .

۲-وقتی درد کاذب باشد فاصله بین درد ها و شدت آنها با گذشت زمان تغییری نمیکند (بر خلاف دردهای حقیقی که فاصله دردها کمتر و شدت آنها بیشتر میشود).

۳-دردهای کاذب با مسکن ها بر طرف میشوند در حالیکه زایمان طبیعی را نمی توان با مسکن متوقف نمود.

شما خانم باردار اگر انقباضات دردناک رحمى را همراه با یکى یا هر دوى این علایم داشته باشید حتما طى ساعات آینده زایمان خواهید کرد

۱- نمایش خونى یا bloody show شامل ترشحاتى است که اندکى خون آلود بوده و در حد چند قطره میباشد که بعلت باز شدن دهانه رحم ایجاد میشود

۲- باره شدن کیسه آب

البته ممکن است کیسه آب بعلت عفونت یا دلایل دیگر زودتر از موعد پاره شود یا بعضا در هنگام زایمان پاره شود.

در اکثر موارد سر جنین جلوى دهانه خروجى رحم قرار میگیرد ولى با شیوع بسیار کمتر ممکن است پا یا باسن جنین (پوزیشن بریچ) یا شانه وگاها ابرو یا چانه جنین جلوى دهانه خروجى رحم قرار گیرند که دربیشتراین مواردسزارین انجام میشود مگر بعضى موارد خاص که در این حالت پزشک تصمیم میگیرد که زایمان طبیعى یا سزارین انجام شود

۱- مراحل زایمان چند ساعت طول میکشد ؟

در زنانى که اولین زایمان خود را تجربه میکنند بین۱۲-۸ساعت ودر زنان چند زا ۶-۵ ساعت

۲- اپى زیوتومى جیست؟ چگونه در چه مواقعى و چرا انجام میشود؟

اپى زیوتومى به برشى که روى پرینه (حد فاصل بین دهانه واژن و مقعد) در هنگام زایمان براى تسهیل خروج جنین ایجاد میشود گفته میشود در بعضى از مواقع بصورت عمودى و در ایران اکثرا (بعلت کوتاه بودن پرینه در خانمهاى ایرانى وجهت بیشگیرى از پارگى اسفنکتر مقعد ) بشکل اریب داده میشود با انجام این عمل و ترمیم آن بعد از خروج جنین و جفت از پارگى هاى غیر قابل اجتناب واژن در طى زایمان و آسیب به مثانه ورکتوم بیشگیرى میشود.

دراین موارد از اپى زیوتومى استفاده میشود:

۱- زنانى که اولین یا دومین زایمان خود را تجربه میکنند

۲- زنانى که زایمان زودتر از موعد دارند

۳- اگر جنین بشکل بریچ در رحم قرار گرفته باشد (یعنى پا یا باسن جنین بجاى سر جلوى دهانه رحم قرار گرفته باشد )

۴- در مواردى که از فورسپس براى زایمان استفاده میشود

۵- در مواقعى که جنین بیش از حد بزرگ باشد
شما باید در طی زایمان فعال یعنی در حین خروج نوزاد در موقع انقباض یعنی وقتی رحمتان سفت ودردناک میشود نفس خود را حبس کرده به شکم خود فشار ورده واصطلاحا زور بدهید و وقتی انقباض تمام میشود نفسهاى عمیق بکشید (هر انقباض بین ۳۰ ثانیه الی ۱ دقیقه طول میکشد )