خطرات کار کردن طولانی با رایانه

«افرادی که نا‌گزیرند ساعت‌های طولانی روبه‌روی رایانه بنشینند، باید از ضد‌آفتاب استفاده کنند.»
یک متخصص پوست با بیان اینکه اشعه‌های ناشی از رایانه می‌تواند سبب ایجاد و یا پر‌رنگ شدن لک‌های صورت فردی شود که ساعت‌های طولانی از روز را با رایانه کار می‌کند، چنین توصیه‌ای را مطرح کرد.
او اضافه کرد که «اشعه ماورای بنفش به ویژه نوع A که از رایانه خارج می‌شود، می‌تواند سبب ایجاد لک‌هایی درصورت فرد شود وکاربران باید از نمایشگرهایی استفاده کنند که استاندارد بوده و دارای اشعه کمتری باشد. چون به‌دلیل وجود میدان الکتریکی چند هزار ولتی در داخل لامپ تصویر، روشنایی که الکترون‌ها حین عبور از فاصله بین کاتد و صفحه موزائیکی کسب می‌کنند، باعث می‌شود انرژی آزاد شده سبب تابش درصد قابل توجهی اشعه ایکس و اشعه ماوراء‌بنفش شود که الزاما باید با تدابیر تکنیکی حین طراحی لامپ تصویر از نفوذ آنها به سطح خارجی و رسیدن به بدن کاربر رایانه جلوگیری کرد.»
با این حال عموم کارشناسان و متخصصان پوست معتقدند بیشتر نمایشگرهایی که امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند حاوی هیچ‌گونه‌ اشعه‌ای نیستند و کار با این رایانه‌ها را کاملا بی‌‌ضرر می‌دانند. به عقیده این کارشناسان، اشعه ماورای بنفش رایانه‌ها به شدت اشعه خورشید نیست و نمی‌تواند به همان اندازه هم خطرناک باشد، چون در حال حاضر تمام نمایشگرها به‌خصوص نمایشگرهای LCD فاقد اشعه UV هستند.
نمایشگرهای‌ قدیمی‌تر هم که این اشعه را ساطع می‌کردند، نمایشگر‌های لامپ‌تصویری بودند که این دستگاه‌ها هم طبق استانداردهای اروپا فیلتر آنتی‌UV داشتند و این اشعه را کاملا جذب می‌کردند.
در ضمن این نمایشگرها اشعه UVA از خود ساطع می‌کردند که خطرات این اشعه به‌دلیل شدت و فرکانس کمتر قابل مقایسه با خطرات اشعه UVB نیست.با این حال، به عقیده متخصصان چشم هم، کار با کامپیوتر ممکن است فرد را دچار مشکلات چشمی کند ولی اشعه ماورای بنفش در ایجاد این مشکلات چشمی و حتی مشکلات دیگر هیچ نقشی ندارد.
● گرد و غبارها خطرناک‌ترند
صرف‌نظر از اینکه به عقیده کارشناسان، رایانه‌ها از جهت تابش اشعه‌های مضر نمی‌توانند خطر جدی برای کاربران آن داشته باشند، در عین حال متخصصان ریه اذعان می‌کنند که خطرات ناشی از مواجهه با گرد و غبار رایانه‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت.
«اصولا هر ذره خارجی غیراز اکسیژن که با تنفس وارد ریه و برونش ‌می شود و تجمع پیدا می‌کند، باعث تنگی نفس، آمفیزم و برونشیت مزمن می‌شود که ذرات گردو غباری که در برخی وسایل الکترونیکی وجود دارد در این مورد خطرناک‌تر است.»
دکتر ایرج خسرونیا، متخصص داخلی و رئیس جامعه پزشکان داخلی ایران ضمن بیان این مطلب به همشهری می‌گوید: در داخل ذرات و گرد و غبار رایانه‌ها ماده سیلیکا وجود دارد که در نهایت تنفس کردن این ماده منجر به بیماری سیلیکوزیس می‌شود.
علائم این بیماری هم با تنگی نفس، سیاه شدن لب‌‌ها و ناخن و سرفه شروع می‌شود و اگر تنفس در این شرایط ادامه پیدا کند فرد باید منتظر بروز بیماری‌های مزمن و غیرقابل برگشت ریوی باشد.
● سیگاری‌ها همچنان آسیب‌پذیرترند
علاوه بر این به عقیده متخصصان ریه تحقیقات شیمیایی جدیدی که توسط محققان آمریکایی روی ذرات غبار کامپیوترها صورت گرفته، نشانگر این است که گرد و غبار موجود روی رایانه‌ها و سایر وسایل الکترونیکی می‌تواند سلامت انسان را در طولانی‌مدت تهدید کند، چون این ذرات حاوی ترکیبات آتش خاموش‌کن، تحت عنوان «اتر دایفنیل پلی برومین» هستند که برای اندام‌های تناسلی و عصبی بسیار مضرند.
دکتر مصطفی قانعی، فوق تخصص بیماری‌های ریوی و معاون پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله نیز با اشاره به مضرات این گرد و غبار‌ها به همشهری این‌طور توضیح می‌دهد: ذرات گرد و غبار رایانه‌ها درصورتی برای ریه خطرناک هستند که از ۵ میکرون کوچک‌تر باشند چون در این صورت است که می‌توانند به راحتی وارد ریه شوند.
وی در ادامه به دومین ویژگی این ذرات اشاره می‌کند و می‌گوید: این گرد و غبارها درصورتی‌که بار الکتریکی منفی داشته باشند، در سیستم مجازی ریه جذب می‌شوند که البته تشعشعات خود رایانه‌ها در ایجاد این بار منفی بسیار مؤثر هستند.
بنابراین، این ۲ ویژگی در کسانی که پشت صفحه کامپیوتر می‌نشینند منجر به جذب راحت‌تر ذرات گرد و غبار می‌شود. در حالی‌که گرد و غبار هوا هیچ‌کدام از این خواص را نداشته و به راحتی جذب نمی‌شود.
دکتر قانعی به افرادی که بیشتر در معرض خطر مواجهه با این ذرات هستند اشاره کرده و می‌گوید: با توجه به اینکه سیستم دفاعی ریه قوی است، اگر ریه افراد سالم باشد، معمولا این ذرات بعد از مدتی به‌خودی خود خارج می‌شوند ولی در کسانی که ریه بیمار دارند مثل افراد سیگاری این ذرات نه تنها خارج نشده بلکه فرد را مبتلا به بیماری برونشیت و ورم ریه می‌کند.
وی توصیه می‌کند: در این صورت بر خلاف عقیده برخی از کارشناسان به این افراد پیشنهاد می‌کنیم از ماسک در هنگام کار با رایانه استفاده نکنند چون ثابت شده ماسک‌ها هیچ نقشی در جلوگیری از ورود این ذرات به داخل ریه ندارند.
به گفته وی، تهویه مناسب و دائم هوای محیط بهترین راه برای جلوگیری از ورود ذرات گرد و غبار به داخل ریه است.