خروسک چیست؟

تنفس صدادار، سرفه مداوم، گرفتگی و خس خس سینه از مشخصه های بیماری خروسک است.

دکتر لطفاً ابتدا بفرمایید خروسک چه نوع بیماری است و چه عاملی باعث آن می شود؟

خروسک که کروپ (croup) نیز نامیده می شود، معمولاً از یک عفونت ویروسی ناشی شده و باعث التهاب و تنگ شدن مجرای هوای اصلی منتهی به ریه ها می گردد.

خروسک در اغلب موارد، کودکان سه ماهه تا پنج‌ ساله را معمولا در طول زمستان و اوایل بهار گرفتار می‌کند. کودکانی که در زیر سه سالگی خروسک می‌گیرند، شدیدترین علائم را نشان میِ‌دهند.

با اینکه خروسک یک بیماری خفیف است، گاهی موجب ناراحتی های شدید تنفسی می شود که نیازمند درمان فوری و اورژانسی می گردد.

علایم بیماری خروسک چیست؟

خروسک با علایم سرماخوردگی از جمله آب ریزش بینی و عطسه آغاز می شود و پس از یک یا دو روز علایم اصلی بروز می کنند. تنفس صدادار، سرفه مداوم با صدای شبیه خروس، گرفتگی و خس خس صدا از جمله علایم مشخص کننده خروسک است، اما در موارد شدید ممکن است اشکال در تنفس به وجود آید و سرعت تنفس حالت غیر عادی پیدا کند.
سرفه در خروسک

سرفه ها به صورت حمله ای می باشد. دوره های حمله خروسک بیشتر در اوایل صبح رخ می دهد و چند ساعت طول می کشد.

برای کودک مبتلا به خروسک چه کار باید کرد؟

به کودک مبتلا به خروسک باید شربت استامینوفن و مایعات گرم فراوان بدهید.

هوای اتاق کودک را مرطوب کنید(با گذاشتن ظرف آب روی بخاری، شوفاژ و… و یا انداختن حوله خیس روی شوفاژ یا نزدیک بخاری).

در حمله های شدید برای تخفیف علایم، کودک را به حمام ببرید و شیرهای آب داغ را باز کنید تا هوا به سرعت مرطوب شود و تنفس او راحت تر می شود (نیاز به استحمام کودک نیست، فقط در محیط مرطوب و گرم قرار گیرد کافی است).

آیا مراجعه به پزشک برای کودکان مبتلا به خروسک ضروری است؟

برای اطمینان از ابتلای کودک به خروسک، بهتر است کودک را برای معاینه نزد پزشک متخصص اطفال ببرید.

پزشک می تواند با معاینه کودک، شدت بیماری را بررسی و اطمینان حاصل کند که تشخیص صحیح بوده و کودک مبتلا به خروسک است و بیماری مشابه دیگری نظیر التهاب دریچه نای و … وجود ندارد.
اکسیژن درمانی در خروسک

در موارد خفیف خروسک، اقدام های خانگی توسط پزشک توصیه می شود. (شربت استامینوفن و دادن مایعات گرم و مرطوب کردن هوای اتاق کودک) ولی در موارد شدید و حاد، معمولاً کودک در بیمارستان بستری می شود تا برای تسهیل تنفس، اکسیژن یا داروهای استنشاقی به او داده شود. اگر در چنین مواردی، مجاری هوا شدیداً مسدود باشد ممکن است از طریق گذاشتن لوله داخل بینی و فرستادن آن به نای راه تنفس باز شود، منتهی جای نگرانی نیست و ظرف چند روز خروسک حاد نیز بهبود می یابد.

بنابراین توصیه می شود چنانچه کودک دچار حمله خروسک (شدید) شد، فوراً با پزشک تماس بگیرید و اگر علائم شدت یافت و بدتر شد، آمبولانس خبر کنید یا به نزدیک ترین مرکز فوریت های پزشکی مراجعه کنید.

پزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب کورتونی یا استروئیدی تجویز کند که به کاهش تورم حنجره کمک می‌کند و باعث می‌شود کودک راحت‌تر نفس بکشد.

لازم به ذکر این است که بیشتر کودکان مجدداً به خروسک مبتلا نمی شوند، اما کودکان مبتلا به آسم ممکن است در معرض حمله های مجدد بیماری (خروسک) قرار داشته باشند. برای این کودکان ممکن است درمان با داروهای پیشگیری کننده از آسم توصیه شود و یا پزشک تجویز کند که با مشاهده نخستین علایم حمله خروسک، از داروهای استنشاقی “کورتیکو استروئیدی” استفاده شود.

در هر صورت برای همه بیماران مبتلا به خروسک، چه آسمی و چه غیر آسمی، توصیه می شود، اتاق کودک مرطوب نگه داشته شود تا تنفس برای او راحت تر باشد و برای این کار بهترین روش این است که حوله مرطوبی را روی صندلی در کنار شوفاژ یا بخاری قرار دهید و یا از دستگاه بُخور استفاده کنید (بهتر است بِخور آب جوش خالی باشد و از داروهایی مثل اکالیپتوس و… کمتر مصرف شود).

آیا لارنژیت همان خروسک است که در بزرگسالان مشاهده می شود؟

سندروم کروپ، سندروم خاصی است که در صورت تورم حنجره بروز می کند. معمولاً عوامل ویروسی یا باکتریایی باعث بروز این بیماری شده و گاهی به علت آلرژی، بیمار دچار لارنژیت می شود.

در موارد ویروسی که بیشتر دیده می شود نیاز به مصرف آنتی بیوتیک نیست و مصرف آنتی هیستامین و مرطوب کردن هوای تنفسی کافی است.

به علاوه در افراد مبتلا به لارنژیت، توصیه می شود به حنجره خود استراحت داده و چند روزی تا رفع علایم بیماری (گرفتگی صدا و…) کمتر صحبت کنند.

در موارد آلرژیک نیز با مصرف آنتی هیستامین و استراحت و مرطوب کردن هوای تنفسی بیمار بهبود می یابد، منتهی در صورت اضافه شدن عفونت، با تجویز پزشک چنانچه نیاز به مصرف آنتی بیوتیک باشد، باید طبق نظر پزشک معالج عمل نمایند.

در موارد شدید که مشکل تنفسی ایجاد می شود، شاید نیاز به تجویز هیدروکورتیزون باشد که توصیه می شود در صورت بروز چنین شرایطی، بلافاصله به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه شود.

بنابراین لارنژیت یا سندروم کروپ یا خروسک در عین حال که یک بیماری ساده و خفیف است، در صورتی که مشکل تنفسی ایجاد کند نیاز به اقدام سریع داشته و مراقبت صحیح از بیمار حیاتی است.

خروسک مزمن و بازگشت اسیده معده به مری

پژوهشگران می‌گویند کودکانی که دچار عود مداوم خروسک می‌شوند، ممکن است دچار بازگشت اسید معده به مری یا بیماری ریفلاکس باشند. آنها معتقدند در بیماری ریفلاکس معده به مری، اسید معده باعث تورم و التهاب حنجره می‌شود، و به این ترتیب باعث باریک شدن راه هوایی می‌گردد.

بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) هنگامی رخ می‌دهد که عضله انتهای مری به طور کامل دهانه آن را نمی‌بندد، در نتیجه محتویات معده به داخل مری نشت می‌کنند.علائم این بیماری شامل سوزش سر دل و ترش کردن است.

دکتر مؤمن زاده- متخصص کودکان و استاد دانشگاه شهید بهشتی

نویسنده: پروین محمدی-روزنامه قدس