بیماری گال
گال یا جرب Scabies)) یک بیماری عفونی خارش دار و عامل آن بندپایی از گروه مایت ها یا هیره ها بنام علمی Sarcoptes scabiei است.
مایت ها موجوداتی شبیه کنه اما بسیار کوچکتر و میکروسکوپی و ماده های آنها با اندازه ای در حدود ۳/۰ میلی متر هستند. این بیماری شایع ترین بیماری پوستی خارش دار در جهان است و سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا می شوند. مایت نر که اندازه اش تقریبا نصف ماده است پس از بارور نمودن جنس ماده، بعد از مدت کوتاهی می میرد.. محل زندگی انگل، داخل پوست بدن انسان است و پس از انتقال به میزبان، قسمت سطحی پوست بدن را به صورت عمودی سوراخ کرده سپس به ایجاد تونل در سطح افقی می پردازد بطوریکه در هر شبانه روز حدود ۳-۲ میلیمتر پیشروی می کند و تخمهایش را در داخل آن قراردهد. هیره ماده در طول زندگی ۵-۴ هفته ای خود در داخل نقب های داخل جلدی حدود ۵۰-۴۰ تخم می گذارد که بعد از ۵-۳ روز حدود ۱۰ درصد آنها باز میشوند و لاروهایی از آنها خارج می شوند که از سلولهای پوست تغذیه کرده و تونلهای جدیدی را ایجاد می کنند و نهایتا به هیره بالغ تبدیل می شوند. دوره زندگی هیره از تخم تا تخم ۲۴-۱۰ روز طول می کشد. راه اصلی انتقال، تماس نزدیک حداقل برای ۱۵ دقیقه با افراد آلوده و گاهی از طریق وسایل آلوده می باشد.
علایم بیماری:
نشانه اصلی بیماری خارش است. خارش معمولاً شبانه و شدید است و هنگام خواب در بستر که بدن شخص گرم می شود اتفاق می افتد. انگلها در اثر گرم شدن محیط و در بعضی مواقع به دنبال گرفتن دوش آب گرم نیز فعال شده و خارش شروع می شود. علایم دیگر شامل ضایعات پوستی قرمز رنگ و برجسته، تورم موضعی، بثورات جلدی و تونلهای زیرپوستی به طول ۱۵ ـ ۳ میلی متر است. دانه هایی به شکل مروارید که محتوی مایع شفاف بوده و هاله ای قرمز رنگ دور آن را احاطه کرده، روی پوست پدید می آیند و اندازه هر یک از دانه ها که به صورت تاول قابل دیدن است، معمولاً به اندازه ته سنجاق می باشد و ممکن است به علت خاراندن زیاد شکل خود را از دست داده و به صورت اثرات خراش مانند یا به صورت زخمهایی در محلهای آلوده دیده شود. هیره های اسکابئی نقاطی از بدن انسان که دارای پوست ظریف، چین خورده و مرطوب ایت مانند پشت و کف دستها، فضاهای بین انگشتان، مچ، آرنج، زیر بغل، و کشاله ران و نوک سینه را آلوده می کنند. در شیرخواران صورت، کف و قوزک پا نیز ممکن است درگیر شود. تشخیص قطعی با آزمایش ضایعات جلدی و مشاهده مایت در زیر میکروسکوپ صورت می گیرد.
راههای انتقال بیماری:
۱ـ خوابیدن در یک بستر
۲ـ زندگی در محیطهای اجتماعی شلوغ
۳ـ انتقال از راه لباس و یا وسایل آلوده مثل لباس خواب
۴ـ بازی کودکان با یکدیگر مخصوصاً در مهدکودکها
۵ـ پرستاری از اشخاص آلوده
راههای پیشگیری:
۱ـ رعایت بهداشت فردی و نظافت روزانه
۲ـ عدم استراحت در محیطهای غیربهداشتی
۳ـ شناسایی افراد آلوده، قرنطینه کردن و درمان آنها
درمان:
۱ـ قبل از درمان دارویی، افراد باید با آب گرم و صابون به خوبی خود را کیسه بکشند.
۲ـ وسایل خواب و لباسهای زیر بیمار باید حدود ۵ ـ ۴ دقیقه درآب جوش قرار گیرد وبعد در آفتاب خشک شوند.
۳ـ اتوکشی درزهای لباس بیمار
۴ـ درمان دارویی شامل پماد یا لوسیون گامابنزن، پرمترین بنزیل بنزوات و ترکیبات گوگرد دار از جمله پماد ۱۰ درصد گوگرد در وازلین ( بعنوان درمان سنتی ) و پماد کروتامیتون است که طبق دستور و تجویز پزشک معالج باید به صورت موضعی مصرف شود. اخیرا از قرصهای ایورمکتین Ivermectin در دوز واحد نیز استفاده می شود.