پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
توجه بشر به خواب از دیر باز به صورت نسبتاً غیر علمی و بیشتر با توجه به محتوای خواب دیدن بوده است. نگرش علمی به خواب و موضوعات مربوطه از حدود ۸۰ سال پیش با کشف فعالیتهای الکتریکی مغز، سیتمهای بیدار شدن مغز،سیستم گردش روزانه خواب و بیداری آغاز شد. بعد از آن با روشن شدن مراحل مختلف خواب از جمله مراحل ۴ گانه خواب بدون حرکت سریع چشمها یا (NON-REM) و مرحله خواب با حرکت سریع چشمها (REM) در ۵۰ سال اخیر اطلاعات در مورد خواب بیشتر و عمیق‌تر گشته و مطالعه بیماریهای خواب و مسایل آن به صورت علمی و مدرن فعلی در آمده است.
در ۳۵ سال گذشته با مشخص شدن اختلالات تنفسی خواب و نقش آن در اختلالات عصبی و رفتاری روزانه و خواب آلودگی روزانه بیمار و بویژه عوارض قلبی و عروقی آن، همچنین روشن شدن کارایی دستگاه سی پپ ( CPAP) که با ایجاد فشار مختصر به طور موثری اختلالات عصبی را درمان و از عوارض آن جلوگیری می‌کند، افق جدیدی در بیماریهای خواب گشوده شده است. با روشن شدن ارتباط رفلاکس معدی ، مروی (GERD) ، بی نظمی ها و حوادث قلبی، وقفه‌های قلبی و انفاکتوس میوکارد با اختلالات تنفسی خواب این رشته دامنه وسیع یافته است.
اختلالات خواب حدود ۱۰۰گروه بیماری را در بر میگیرد که در ۳ گروه عمده دسته بندی می‌شوند:
۱- شامل بیماریهای مربوط به خود خواب
۲- بیماریهای همراه خواب ( پاراسومانیاها)
۳- اختلالات خواب ثانوی به بیماریهای دیگر .
گروه اول که بخش عمده اختلالات خواب را تشکیل می‌دهند شامل دسته عمده بیماریهای خواب یعنی اختلالات تنفسی خواب است که اختلالات تنفسی خواب از خرخر کردن ساده تا آپنه انسدادی یا مرکزی یا مخلوط متغییر است.
۵۰-۱۲% افراد بسته به سن خرخر ساده دارند، آپنه خواب در حدود۴-۲% افراد را گرفتار می‌کند و اختلالات تنفسی خواب ۸۰-۷۰%علت مراجعات به مراکز بیماریهای خواب را در کشورهای غربی تشکیل می دهد. علایم آن به طور خلاصه در بزرگسالان به صورت خرخر کردن شبانه، قطع تنفس شبانه بیش از ۱۰ ثانیه، به طوری که غالباً باعث نگرانی اطرافیان می شود، بیدار شدن های بدون علت و مکرر که با احساس تنگی نفس و احساس خفگی در خواب همراه است، شب ادراری، سردردهای صبح گاهی و بالاخره خواب آلودگی شدید روزانه است.
در کودکان، که حدود ۲ درصد آنها بین سنین ۸-۲ سالگی گرفتار می کند اکثرا با بزرگی لوزه و آدلوئید همراه بوده و به صورت اختلال نفس کشیدن درحین خواب حرکت بیش از اندازه درخواب ،بیدار شدنهای مکرر، سردردهای صبح گاهی ،وقفه یا کند شدن رشد و کاهش توان یادگیری کودک یا سندرم پرفعالیتی همراه با کم توجهی کودک (ADHD) دیده می شود در موارد خفیف این بیماری باعث اختلال تمرکز حواس و اختلال حافظه و اختلال رشد کودک، اختلال در درس خواندن و رفتار پر تحرک و کم توجهی کودک است وهمچنین در بزرگسالان احساس بی حالی و بی حوصلگی و اختلالات رفتاری عدم سازگاری با اطرافیان در منزل و محل کار و عدم توان ادامه شغل مشخص که گاهاً صحنه‌های بینایی عجیب و غریب ایجاد می کند که نمونه آن توهم مشاهده یک درخت سبز در وسط اتوبان توسط بیمار است که منجر به توقف ناگهانی او و یک تصادف شدید با ضایعات فراوان گردیده است. خواب آلودگی روزانه در بین افراد از حالات خفیف خواب آلودگی هنگام دراز کشیدن یا نشستن و یا مطالعه یا خواب رفتن حین کار و یا فعالیت متفاوت است. از عوارض مهم این بیماری ایجاد فشار خون و یا عدم پاسخ فشار خون به درمانهای دارویی هم در کودکان و هم در بزرگسالان، حملات قلبی و انفاکتوس میوکارد و نارسایی قلبی و بالاخره حوادث عروقی مغز و سکته مغزی است. خواب آلودگی روزانه منجر به حوادث شدید درحین رانندگی یا کار با دستگاههای مختلف می شود که از جمله حوادث اخیر نیروگاههای اتمی تریمایل، ایسلند و چرنوبیل است که خود مرگ و میر زیادی را باعث شد.
از اختلالات عمده دیگر خواب که در گروه اول قرار می گیرند بی خوابی‌هایی است که با اشکال و علل مختلف ایجاد می شود و برای درمان آن می بایست علل ایجاد کننده آن از جمله اختلالات تنفسی خواب و سندرم پاهای بی قرار و علل محیطی آن را بررسی و برطرف نمود و در صورتی که مربوط به بهم خوردن نظم خواب با گردش روزانه- شبانه بدن باشد باید نسبت به هماهنگ کردن آنها با همدیگر اقدام کرد.
کلاً در این گروه بیماریهای خواب علت انحراف در زمان یا کیفیت و مدت خواب بررسی شده و با روشن شدن مسئله سعی در برگرداندن کارها به حالت عادی و استفاده از اصول بهداشت خواب است یا گاهی استفاده از داروهای مختلف و یا استفاده از اشعه‌های نورانی با کیفیت مناسب در زمانهای خاص از شب و یا روز بوده که اکثراً موفقیت آمیز است.
علایم بیماریهای خواب
۱-درطول روز من اغلب خسته و خواب آلود می باشم.
۲-من نمی توانم به خاطر بیاورم که یک خواب شبانه کامل و راحت یعنی چه ؟!
۳-به من گفته میشود،که من در خواب خوروپف می کنم .
۴-من احساس افزایش وزن در این اواخر دارم .
۵-من بعضی وقتها مشکل تمرکز حواس دارم .
۶-مردم به من می گویند ، خیلی بدخلق شده ام.
۷-هم بستر من ، می گوید که من بعضی وقتها ایست تنفسی دارم .
۸-هنگام رانندگی احساس عمیق خواب آلودگی می کنم.
۹-هنگام خواب ،رویاهای نامناسب و عذاب آوری می بینم .
۱۰- بعضی وقتها که از خواب بیدار می شوم ،احساس سستی و زمین گیری می کنم .
۱۱- احساس ضعف می کنم و یا وقتی که بشدت می خندم و یا گریه می کنم زانوهایم خم می شود.
۱۲- بعضی وقتها هم که میخواهم بخوابم ویا به خواب بروم پاهایم به طور غیر قابل کنترل شروع به لرزیدن می کند.
۱۳- هم بسترم می گوید هنگام خواب ،من شروع به لگد انداختن و خروپف کردن می کنم .
۱۴- دائما”و هر شب خوابهای ترسناک و وحشتناک می بینم .
۱۵- اغلب در طول شب که بیدار می شوم ،مجددا”نمی توانم بخوابم.
۱۶- اغلب برای به خواب رفتن مشکل دارم.
۱۷- در مفاصل بدنم احساس دردی می کنم که نمی گذارد بخوابم.
۱۸- اغلب با سوزش قلب و یا با طعم بسیار بد دهان از خواب بیدار می شوم .
۱۹- اغلب با سر دردهای شدید از خواب بیدار می شوم .
۲۰- غرایض جنسی در من کاهش یافته است .
۲۱-اخیرا” در من فشار خون بالا تشخیص داده شده است .
اگر شما بعد از خواندن متن بالا ،حتی به وجود دو گزینه از مراتب بالا در وجود خودتان متوجه شدید، حتما به پزشک مراجعه نمایید
