انواع سندروم تخمدان پلی‌کیستیک

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یک بیماری پیچیده است که با طیف وسیعی از ویژگی‌های بالینی، هورمونی و متابولیکی مشخص می‌شود. اگرچه این سندروم معمولا به عنوان یک ماهیت مجزا در نظر گرفته می‌شود، اما تحقیقات اخیر نشان داده است، که زیرمجموعه‌های مجزایی از PCOS وجود دارد که براساس پروفایل‌های متابولیکی و هورمونی به ۴ دسته تقسیم می‌شوند.

انواع سندروم تخمدان پلی‌کیستیک

• مقاومت به انسولین (Insulin Resistance)
• التهابی (Inflammatory)
• خستگی آدرنال (Adrenal Fatigue)
• هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism)

مقاومت به انسولین:

۸۰درصد زنان مبتلا در این زیرمجموعه از PCOS قرار می‌گیرند. در واقع:

مقاومت به انسولین  ←  ولع زیاد به خوردن شیرینی‌جات

چه پیامدی در بدن دارد؟

مقاومت به انسولین با ولع مصرف شیرینی‌جات و به دنبال آن تولید بیش از حد انسولین در بدن همراه است. مصرف زیاد شیرینی به معنای ذخیره چربی و چاقی و تولید انسولین مازاد در بدن هم با هایپرآندروژنیسم (میزان تستوسترون زیاد) رابطه مستقیم دارد و در نتیجه هایپرآندروژنیسم، پریودهای نامنظم و کیست‌های تخمدانی ایجاد می‌شود.

پس احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲و بیماری های قلبی-عروقی زیاد خواهد بود.

التهابی:

سیتوکین‌های التهابی (مولکوهای علامت دهنده‌ای هستند که از سلول‌های تشدید کننده التهاب ترشح می‌شوند و واکنش‌های التهابی را افزایش می‌دهند) سیگنال‌های هستند که به طور مداوم در سطح پایین در زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیسیتیک ترشح می‌شوند.

بعضی از علائم التهاب در PCOS عبارتند از:

• جوش هورمونی،
• نفخ،
• عدم کاهش وزن،
• اضطراب،
• خستگی،
• سندروم روده تحریک پذیر (IBS) و …

سیگنال‌های سیتوکین التهابی چه تأثیری بر زنان مبتلا بر سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌گذارند؟

این سیگنال‌ها، تخمدان‌ها و سلول‌های چربی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

در این حالت تخمدان‌ها وادار به ترشح تستوسترون و سلول‌های چربی با ترشح هورمون‌هایی باعث ایجاد اختلال در عملکرد انسولین می‌شوند، چربی دور کمر با التهاب مزمن مرتبط است و از این طریق طیف وسیعی از مشکلات از جمله مقاومت به انسولین رخ می‌دهد.

خستگی آدرنال در سندروم تخمدان پلی‌کیستیک

آدرنال‌ها دو غده کوچک هستند که در بالای کلیه‌ها قرار دارند (غدد فوق کلیوی) و بیش از ۵۰هورمون از جمله کورتیزول ترشح می‌کنند. خستگی آدرنال نشان می‌دهد که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استرس، میتواند باعث تخلیه غدد فوق کلیوی و کاهش ترشح کورتیزول شود.

در افراد مبتلا به ،PCOS بدن بدلیل بر هم خوردن تعادل هورمونی تحت استرس و اضطراب زیادی قرار دارد.

منظور از استرس، هر چیزی که بیشتر از توانایی بدن فرد بوده و سطح هورمون کورتیزول را افزایش دهد. باور بعضی از افراد این است که برای از بین بردن چربی اضافه که منشأ مقاومت به اسنولین است، تحرک زیاد نقش کمک کننده دارد، اما در واقع؛

ورزش و فعالیت فیزیکی بیش از اندازه  ←  افزایش سطح هورمون کورتیزول

و بدن توانایی کم کردن این میزان هورمون کورتیزول را ندارد در نتیجه سطح بالای هورمون کورتیزول در بدن و ترشح DHEA-S (یک آندروژن است که از غدد آدرنال ترشح می‌شود و میتواند توسط بدن به آندروژن قویتر(تستوسترون یا آندروستندیون) یا استروژن تغییر شکل دهد) در گردش در بدن باعث تولید تستوسترون می‌شود. تستوسترون تولید شده بر علائم PCOS تأثیر منفی دارد و همینطور باعث اختلال در میزان انسولین بدن و بدنبال آن عدم تنظیم قند خون بدن می‌شود. (مقاومت به انسولین و خستگی آدرنال در نتیجه عدم تنظیم قند خون است.)

هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید (Hypothyroidism)

تیروئید یکی از غده‌های مهم بدن است که با ترشح هورمون‌های تیروئیدی، وظیفه کنترل متابولیسم را بر عهده دارد.

میزان ترشح کم هورمون‌های تیروئیدی بر روی متابولیسم تأثیر میگذارد، بنابراین متابولیسم هم بر هورمون‌های جنسی تأثیر دارد. پس تخمک‌گذاری نامنظم، مقاومت به انسولین، میزان سوخت و ساز اندک و به دنبال آن چاقی و ریزش مو از پیامدهای هیپوتیروئیدی است.

منابع:

1. A. B. Sikiru, M. A. Adeniran, K. Akinola, H. Behera, G. Kalaignazhal, and S. S. A. Egena, “Unraveling the complexity of the molecular pathways associated with polycystic ovary syndrome (PCOS) and identifying molecular targets for therapeutic development: a review of literature,” Middle East Fertility Society Journal, vol. 28, p. 16, 2023.
2. D. Armanini, M. Boscaro, L. Bordin, and C. Sabbadin, “Controversies in the pathogenesis, diagnosis and treatment of PCOS: focus on insulin resistance, inflammation, and hyperandrogenism,” International journal of molecular sciences, vol. 23, p. 4110, 2022.
3.   E. Rudnicka, K. Suchta, M. Grymowicz, A. Calik-Ksepka, K. Smolarczyk, A. M. Duszewska, et al., “Chronic low grade inflammation in pathogenesis of PCOS,” International journal of molecular sciences, vol. 22, p. 3789, 2021.
4.   J.-l. Zhu, Z. Chen, W.-j. Feng, S.-l. Long, and Z.-C. Mo, “Sex hormone-binding globulin and polycystic ovary syndrome,” Clinica chimica acta, vol. 499, pp. 142-148, 2019.