چه کسانی دچار بیماری ام.اس می‌شوند؟

عموماً دو گروه از اشخاص دچار بیماری ام.اس می‌شوند:

الف – گروه نخست

ام.اس (MS) افرادی هستند فوق‌العاده حساس، زودرنج و عصبی و با کمترین ناملایمات از حالت عادی خارج شده و تعادل خود را از دست می‌دهند.

یکی از عمده‌ترین علت‌های این بیماری، عصبی شدن افراد است که، مهم‌ترین دلیل آن در واقع کمبود مواد غذایی یا مواد معدنی و ویتامین‌ها
در بدن و همچنین مواد زائد در سلول‌ها و بافت‌ها است. هرگاه شخص از نظر فیزیولوژی دچال اختلال شود،
از نظر سیستم عصبی نیز دچار ناراحتی روحی و روانی خواهد شد و با کمترین برخوردی، عکس‌العمل نشان خواهد داد.‌

وقتی که تعادل املاح معدنی در بدن به هم می‌خورد، انسان با کمترین برخوردی عصبی می‌شود
و همچنین کار غدد درون‌ریز در بدن مختل می‌شود. همین امر موجب می‌شود که ترشحات طبیعی معده مختل
و اسید معده به اندازه دوبرابر حد طبیعی شود.

روزانه معده یک انسان بالغ حدود دو لیتر اسید کلریدریک ترشح می‌کند که در هضم غذا نقش اصلی را ایفا می‌کند.
وقتی فردی عصبی می‌شود، این مقدار اسید به دو برابر حجم واقعی و طبیعی خود می‌رسد
که در واقع روزانه چهار لیتر اسید معده که فوق‌العاده قوی است، ترشح می‌شود.

اختلال در غدد درون‌ریز موجب می‌شود که سیستم داخلی بدن به هم ریزد و انسان از حالت تعادلی روحی و روانی خارج شود.

پس می‌توان نتیجه گرفت بهترین راهکار درمانی که در زمینه پیشگیری از بیماری ام.اس نیز
برای این گروه مؤثر خواهد بود، پرهیز از بروز تنش در مناسبات بین‌فردی و سعی در کنترل احساسات و عواطف شخصی است

افراد زودرنج و حساس باید تلاش کنند تا تفسیر خود را از موقعیت‌های اجتماعی به‌گونه‌ای تغییر دهند تا کمترین فشار روانی بر آنان وارد شود.

‌ب – گروه دوم

از دیدگاه طب سنتی شامل افرادی است که از نظر ژنتیکی دارای طبع سردی هستند و مدام از غذاهای سرد
(غذاهایی با ‌‌PH اسیدی) به حد وفور استفاده می‌کنند و علاقه زیادی به خوردن ترشی، سرکه، تمر هندی، ماست، قره‌قروت و امثال آن دارند.

افرادی که دارای چنین طبعی هستند، اگر در مورد غذای مصرفی روزانه خود دقیق نباشند،
بیشتر در معرض بیماری ام.اس قرار می‌گیرند.‌عموماً در بیماران مبتلا به ام.اس، ‌‌PH خون گرایش به حالت اسیدی دارد
و اگر این حالت بر اثر نوع تغذیه تکرار شود، بیمار در معرض حملات مداوم قرار خواهد گرفت و حال بیمار به مرور رو به وخامت خواهد رفت.

جالب توجه اینکه این نوع بیماران علاقه وافری به مصرف غذاهای دارای حالت اسیدوز نشان می‌دهند،
مانند: ماست، بستنی، ترشی، تمر هندی، ماهی و امثال آن.

این‌گونه بیماران باید از مصرف غذاهای اسیدی دوری جویند تا بدین وسیله از پیشرفت بیماری جلوگیری به عمل آورند.
برای پیشگیری از این بیماری در سایر افراد نیز می‌توان مصرف متعادل مواد غذایی به‌ویژه اجتناب از مواد غذایی اسیدی را توصیه کرد.

ام.اس (MS) چیست؟

اسکلروز متعدد که به نام ام اس (MS) نیز شناخته می‌شود، نوعی بیماری مزمن است که به سیستم عصبی مرکزی (مغز، نخاع و عصب‌های چشمی) حمله می‌کند.

در موارد شدید بیمار فلج و یا کور می‌شود، در حالی که در موارد خفیف ممکن است فقط بی‌حسی در اندام‌ها تجربه شود.

 

از دیدگاه طب نوین دلیل بیماری ام اس هنوز شناخته نشده است اما طب سنتی راههای خوبی دارد؛

دانشمندان معتقدند این بیماری به دلیل تأثیر عوامل زیست محیطی در شخصی که به صورت ژنتیکی مستعد به واکنش است، بروز می‌کند.
لازم به ذکر است که این عوامل زیست محیطی هنوز ناشناخته هستند. اگرچه هیچ روش درمانی شناخته‌شده‌ای برای بیماری ام اس وجود ندارد،
اما چندین روش درمانی وجود دارد که سودمندی آن­ها در بهبود علائم این بیماری اثبات شده است.

هدف اصلی فیزیوتراپی ، بازگرداندن عملکردهای بیمار بعد از یک حمله، پیشگیری از حمله جدید و جلوگیری از ازکارافتادگی فرد است.

اگر بیماری ام اس برای شما تشخیص داده شد، فیزیوتراپی و بازتوانی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های درمان و کند کننده پیشرفت بیماری شما می‌باشد.

روند رشد ام.اس (MS) چگونه است؟

رشته‌های عصبی توسط میلین (چربی پوشاننده‌ی عصب‌ها) احاطه شده‌اند تا از هرگونه آسیب در امان باشند.
میلین علاوه بر پوشاندن عصب‌ها، به هدایت سریع و مؤثر سیگنال‌های الکتریکی عصب‌ها نیز کمک می‌کند.

در بیماران مبتلا به ام اس، میلین در چندین ناحیه از بین می‌رود. از بین رفتن میلین باعث برجا ماندن یک اسکار (اسکلروز) می‌شود.
اسکلروز متعدد که نام دیگر بیماری ام اس است، به معنی «بافت اسکار در مناطق متعدد» می‌باشد.

نواحی که به اندازه کافی یا اصلاً میلین ندارند را پلاک یا ضایعه می‌نامند. هرچه ضایعه شدیدتر باشد، رشته‌ی عصبی می‌تواند بشکند یا آسیب ببیند.

هنگامی که یک رشته‌ی عصبی میلین خود را از دست بدهد، پالس‎‌های الکتریکی که از مغز دریافت می‌شوند
به طور یکنواخت به عصب‌های موردنظر نمی‌رسند. وقتی هیچ میلینی وجود نداشته باشد،
رشته‌های عصبی هرگز نمی‌توانند پالس‌های الکتریکی را هدایت کنند. به همین دلیل، پیام‌های مغز نمی‌توانند به عضلات منتقل شوند.

علل بیماری ام.اس (MS) 

از دیدگاه طب نوین علت این بیماری هنوز شناخته نشده است؛ با این حال یافته‌ها نشان می‌دهد که
در بیماری ام اس، سیستم عصبی مرکزی توسط سیستم ایمنی خود فرد مورد حمله قرار می‌گیرد.
به همین دلیل اعتقاد بر این است که ام اس یک بیماری خود ایمنی است.

عوامل خطر برای بیماری ام.اس (MS)

سن: این بیماری بیشتر در بین افراد ۲۰ تا ۵۰ سال رواج دارد.
جنسیت: زنان بیشتر از مردان به بیماری ام اس دچار می‌شوند.
مردم اروپایی تبار در مقایسه با افراد دیگر، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری ام اس هستند. با این حال افراد از تمام تبارها می‌توانند به این بیماری دچار شوند.
ژنتیک: قابلیت ابتلا به بیماری ام اس، می‌تواند از طریق ژن‌ها انتقال یابد.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید: نرخ ابتلا به بیماری ام اس در بین افرادی که دورتر از خط استوا زندگی می‌کنند، بیشتر است.
در حقیقت ساکنان مناطق استوایی کمتر به این بیماری دچار می‌شوند.
مصرف بیش از حد نمک: ممکن است مصرف بیش از حد نمک سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار دهد و باعث بروز بیماری‌های خود ایمنی شود.

علائم بیماری ام.اس (MS)

در برخی بیماران، علائم آنقدر خفیف است که آنها تا رسیدن به مراحل پیشرفته‌ی بیماری، متوجه هیچ‌چیز نمی‌شوند.
در مقابل ممکن است برخی بیماران خیلی زود و در مراحل اولیه‎‌ی بیماری متوجه علائم شوند.

شایع‌ترین علائم بیماری ام اس عبارتند از:

مشکلات مثانه: ممکن است بیمار در تخلیه‌ی کامل مثانه مشکل داشته باشد و لازم باشد به طور مکرر به توالت برود.
بی‌اختیاری ادرار (نیاز به رفتن به توالت به طور ناگهانی) و تکرر ادرار شبانه (نیاز مکرر به رفتن به توالت در طول شب) نیز شایع است.

مشکلات روده: یبوست عارضه‌ی شایعی برای بیماری ام اس است و گاهی اوقات می‌تواند بسیار جدی باشد.

کارکردهای شناختی: ازجمله مشکلات مربوط به حافظه، انتزاع، توجه و پیدا کردن کلمه است.

افسردگی: بیماران مبتلا به ام اس، ۵۰ درصد احتمال ابتلا به افسردگی را دارند.

تغییرات احساسی: ممکن است زمانی که برای اولین بار بیماری ام اس تشخیص داده می‌شود، تأثیرات احساسی عمیقی بر روی فرد داشته باشد.
از دست رفتن میلین و آسیب دیدن رشته‌های عصبی در مغز نیز می‌تواند باعث تغییرات احساسی شود.
سردرد و از دست دادن شنوایی نیز در میان علائم ام اس وجود دارد.

خستگی: این یکی از شایع‌ترین علائم بیماری ام اس است که حدود ۹۰ درصد بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سرگیجه: افراد مبتلا به ام اس معمولاً سرگیجه و مشکلات عدم تعادلی را تجربه می‌کنند.
ممکن است حرکات سر باعث احساسی شبیه شوک الکتریکی شود.

بی‌حسی یا ضعف: این عارضه معمولاً در یک یا چند اندام احساس می‌شود و به طور معمول در یک زمان،
فقط یک طرف بدن یا فقط نیمه‌ی پایینی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.درد گرفتن یا سوزن سوزن شدن برخی از نقاط بدن.

حالت انقباضی و گرفتگی عضلات: رشته‌های عصبی آسیب‌دیده در مغز و نخاع می‌توانند باعث سفت شدن عضلات و گرفتگی‌های عضلانی شوند.

لرزش: حرکات لرزشی غیرارادی نیز ممکن است رخ دهد.

مشکلات بینایی: ممکن است دوبینی و تاری دید رخ دهد. از دست دادن دید چشم می‌تواند
به صورت جزئی یا کامل باشد که معمولاً در یک زمان یکی از چشم‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تغییر در راه رفتن: طریقه‌ی راه رفتن فرد، منظور است. بیماری ام اس می‌تواند طرز راه رفتن فرد را تغییر دهد؛
زیرا عضلات بیمار ضعیف‌تر می‌شوند و این ممکن است باعث بروز مشکل تعادلی، سرگیجه و خستگی شود.

تشخیص بیماری ام اس

تشخیص بیماری ام اس می‌تواند فرایند پیچیده‌ای باشد؛ زیرا تشخیص این بیماری با ارسال نمونه به آزمایشگاه
و یا جمع‌آوری یافته‌های فیزیکی ممکن نیست. پزشک باید از چندین راهبرد استفاده کند تا بفهمد که آیا
بیمار معیارهای تشخیص بیماری ام اس را دارد یا خیر. برای این کار لازم است سایر علل احتمالی علائم بیمار، رد شوند.

پزشک با بیمار صحبت می‌کند، سوابق پزشکی او را به دقت بررسی می‌کند، یک معاینه نورولوژیک انجام می‌دهد،
به بیمار دستور می‌دهد که اسکن‌های تصویربرداری، تست پتانسیل‌های بصری
(تستی که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری می‌کند)، تجزیه و تحلیل مایع نخاعی و برخی آزمایش‌های دیگر را انجام دهد.

درمان بیماری ام اس

از دید طب نوین هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد اما طب سنتی میتواند راهکارهای بسیار خوبی در زمینه مقابله با ام.اس (MS) ارائه دهد

رایج‌ترین داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری ام.اس (MS)

کورتیکواستروئیدها:

این داروها التهاب را کاهش می‌دهند و سیستم ایمنی بدن را متوقف می‌کنند.
این داروها اغلب برای علائم حادی که به طور ناگهانی شعله‌ور می‌شوند، تجویز می‌شوند.
کورتیکواستروئیدها رایج‌ترین داروهای تجویزشده برای بیماران مبتلا به ام اس هستند.

اینترفرون بتا ۱a یا ۱b:

به نظر می‌رسد این داروها سرعت پیشرفت علائم ام اس را کم می‌کنند. این داروها باید با دقت استفاده شوند زیرا می‌توانند باعث آسیب رساندن به کبد شوند.

کوپاکسون (گلاتیرامر):

هدف این دارو متوقف کردن سیستم ایمنی بدن از حمله به میلین است.

تایسبری با نام ژنریک Natalizumab:

این دارو برای بیمارانی تجویز می‌شود که یا نمی‌توانند سایر روش‌های درمانی را تحمل کنند یا اینکه این روش‌ها روی علائم آنها هیچ تأثیری نداشته است.

میتوکسانترون:

این دارو معمولاً فقط برای بیمارانی که علائم آنها پیشرفته است تجویز می‌شود. میتوکسانترون می‌تواند سرعت پیشرفت علائم ناتوانی بیمار را کم کند.
عصاره شاهدانه (تتراهیدروکانابینول): این عصاره علائم درد، گرفتگی عضلانی و بی‌خوابی را بهبود می‌بخشد.

آباگیو (تریفلونومید):

این دارو در قالب قرص ارائه شده و مناسب افراد بزرگ‌سالی است که بیماری ام اس آنها از نوع عودکننده است. این دارو به صورت یک‌بار در روز مصرف می‌شود.

معمولاً بازتوانی یک مؤلفه‌ی حیاتی برای افراد مبتلا به ام اس است تا به مراقبت‌های با کیفیت بالا دست یابند.

برنامه‌های توانبخشی در بیماران مبتلا به ام.اس (MS)

درمان فیزیکی:

هدف از این کار آموزش مهارت‌هایی به بیماران است تا بتوانند توانایی حرکتی و کارکردی خود را حفظ و بازیابی کنند.
اولین گام در راستای تلاش برای تسکین گرفتگی‌ها برداشته می‌شود؛ درمان فیزیکی از طریق تمرینات کششی روزانه
بر کشش و انبساط عضلات تمرکز می‌کند. ممکن است برای حفظ دامنه حرکتی یا انعطاف‌پذیری، سایر روش‌های درمانی ازجمله
اسپلینت (نوعی آتل)، آتل گرفتن و یا استفاده از بریس‌های طبی نیز لازم باشد.

درمان فیزیکی نیز ممکن است شامل ورزش‌های آبی، هیپوتراپی، ماساژتراپی، اولتراسونوگرافی، مگنت تراپی (TMS)، الکتروتراپی (TENS)و بیوفیدبک باشد.

کاردرمانی:

استفاده‌ی درمانی از کار، مراقبت از خود و انجام فعالیت‌ها به منظور افزایش رشد و جلوگیری از ناتوانی در نظر گرفته می‌شود.

درمان مشکلات تکلم و بلع:

افراد متخصص آموزش‌دیده‌ای توانایی تکلم و زبان بیمار را بررسی و در صورت وجود مشکل، اختلالات گفتاری و زبانی را درمان می‌کنند.
به این افراد آسیب‌شناسان گفتار و زبان یا گفتار درمان می‌گویند.

بازتوانی شناختی:

بازتوانی شناختی در مدیریت مشکلات خاص مربوط به تفکر و ادراک به بیمار کمک می‌کند.

بازتوانی پیشنهادی:

این نوع بازتوانی به افراد ناتوان کمک می‌کند تا برنامه‌ها و مهارت‌های شغلی را یاد بگیرند و بتوانند از عهده‌ی انجام یک شغل برآیند.

کشف های جدید برای درمان ام.اس (MS)

دانشمندان می‌گویند مکانیسم جدیدی را در داخل سلول شناسایی کرده‌اند که می‌تواند علت ایجاد بیماری
مالتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) را توضیح دهد. آنها امیدوارند این کشف به یافتن درمان تازه‌ای برای این بیماری سیستم ایمنی کمک کند.

پیوند سلول‌های بنیادی بعد از سرکوب سیستم ایمنی، روشی تازه اما خطرناک در درمان ام‌اس
تشخیص زودهنگام “ام اس” با آزمایش چشم

در حال حاضر اساس درمان داروهایی است که سیستم ایمنی را از کار می‌اندازند اما این روش صرف‌نظر از عوارضی که دارد
کمکی به بازگرداندن اعصاب تخریب شده نمی‌کند؛ در بهترین حالت یا پیشرفت بیماری را کند کرده یا دوره‌های فروکش بیماری را بیشتر و طولانی‌تر می‌کند.

دانشمندان مدت‌ها است که حدس می‌زنند، میتوکندری، بخشی از سلول که مسئول تولید انرژی است، در ایجاد ام‌اس نقش داشته باشد.

محققان دانشگاه اکزتر بریتانیا و آلبرتای کانادا -که تحقیق خود را در نشریه التهاب اعصاب منتشر کردند-
متوجه شدند پروتئینی به نام Rab۳۲ به میزان بسیار زیادی در بافت مغز مبتلایان به ام‌اس وجود دارد در حالی که این پروتئین در افراد سالم دیده نمی‌شود.

پژوهشگران سپس دریافتند هر جا که Rab۳۲ وجود دارد، باعث می‌شود بخشی از سلول که در خود کلسیم
ذخیره می کند بیش از حد به میتوکندری نزدیک شود. به این ترتیب ارتباط این دو بخش مختل می‌شود.

اختلال در منبع کلسیم سلول، کار میتوکندری را مختل می‌کند. نتیجه آسیب دیدن سلول‌های عصبی و بیماری ام‌اس است.

“تاکنون تمام درمان‌ها برای رفع علائم بوده و چون علت دقیق بیماری را نمی‌دانیم تحقیقات هم در این زمینه محدود بوده است…
اما این یافته جدید و هیجان‌انگیز راهی تازه را در تحقیقات باز کرده است. این مرحله حیاتی است، و امیدوارم به درمان تازه و موثری برای ام‌اس ختم شود.”

میزان شیوع ام.اس (MS) 

شیوع ام‌اس در دنیا بر حسب تعداد بیماران در صد هزار نفر. ایران در زمره کشورهایی است که شیوه ام‌اس در آن متوسط است.
دانشمندان هنوز نمی‌دانند چرا این همه پروتئین Rab۳۲ در مغز مبتلایان به ام اس تجمع پیدا می‌‌کند
اما فکر می‌کنند اگر پروتئینی پیدا کنند که بتواند Rab۳۲ را هدف قرار دهد، ممکن است درمان ام‌اس را یافته باشند.

پروفسور پل اگلتون استاد دانشکده پزشکی دانشگاه اکزتر می گوید:
“مالتیپل اسکلروزیس می‌تواند تاثیر مخربی بر زندگی افراد بگذارد، بر تحرک، حرف زدن، توانایی‌های ذهنی و غیره.”

شیوع ام اس در استا‌نهای ایران. قرمز (بیش از سی در صد هزار)، زرد (پنج تا بیست و پنج در هزار)، کرم (آماری موجود نیست).
در حال حاضر برای بسیاری از مبتلایان به ام‌اس درمان مناسبی وجود ندارد و این بیماران زندگی‌ای دشوار و غیرقابل پیش‌بینی دارند.

در ایران افزایش چشمگیر شمار مبتلایان به ام‌اس در سه دهه اخیر باعث نگرانی شده است.
تحقیقات مختلف میزان شیوع بیماری را در ایران را متفاوت گزارش کرده‌اند اما به نظر می‌رسد در مجموعه میران شیوع در ایران
بطور متوسط ۴۵ در صدهزار باشد (در قیاس با ۱۶۴ در صد هزار در انگلستان).

زنان تقریبا سه برابر مردان در ایران به ام‌اس مبتلا می شوند.
در بین استان‌های کشور شیوع بیماری در استان اصفهان به میزان قابل توجهی زیاد است
و حتی نزدیک به دو برابر متوسط کشوری است. کمترین شیوع ام‌اس در ایران در استان سیستان و بلوچستان است.