محلول موضعی ماینوکسیدیل ( Minoxidil topical solution )

ماینوکسیدیل یا همان مینوکسیدیل ماده ای است که امروزه موارد استفاده فراوانی درباره انواع فاکتورهای ریزش مو
در طب نوین دارد و در بسیاری از داروها و محلولهای موضعی ریزش مو کاربرد دارد.

ماینوکسیدیل در ابتدا برای درمان فشار خون مورد استفاده قرار میگرفت اما بعدها با بروز عوارض آن که رشد مو بود،
از آن برای درمان ریزش مو استفاده شد و تا به امروز همچنان جزو یکی از پرمصرفترین داروها در این زمینه میباشد.

مصرف کننده این محلول در ابتدای مصرف آن نتایج بسیار سریع و قابل قبولی از آن میگیرد
و باعث خوشحالی او خواهد شد اما مصرف آن در دراز مدت موجب عوارض زیادی شده که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
همچنین طبق گزارش مصرف کنندگان رشد موها را فقط در اوایل مصرف این محلول شاهد بوده اند اما پس از حدود ۶ ماه استفاده مداوم
ریزش موی بسیار شدیدتر از قبل از مصرف این محلول به سراغ آنها خواهد آمد.

شدت ریزش مو پس از مصرف مداوم ماینوکسیدیل به حدی خواهد بود که موهای قبل از مصرف این محلول هم خواهند ریخت.

و شخص مصرف کننده در صورتیکه نخواهد شاهد ریزش موهای خود باشد بایست مادام العمر از ماینوکسیدیل استفاده کند.

این چکیده کاربردها و عوارض ماینوکسیدیل در آقایان بود.

در ادامه اطلاعات کامل از ماینوکسیدیل که برگرفته از مقالات پزشکان و نظر کاربران میباشد را مطالعه خواهید کرد.

کاربرد ماینوکسیدیل چیست؟

چگونگی عملکرد مینوکسیدیل موضعی بر رویش مو کاملا شناخته شده نیست،
اما به عنوان یک تعدیل کننده پاسخ های بیولوژیک غیر اختصاصی ( nonspecific biological response modulator ) تاثیر مستقیم بر فولیکول مو دارد.

بررسی ها نشان میدهد این دارو سبب افزایش فولیکول مو در ناحیه استفاده شده،
افزایش تکثیر سلول های های پیاز مو ( dermal papilla cell ) و باز شدن کانال های پتاسیم میگردد.

در ابتدا محلول دو درصد ماینوکسیدیل هم در آقایان و هم در خانم ها استفاده میشد،
ولی امروزه در برخی کشورها درصدهای بالاتر تا میزان ۵ درصد و ۱۰ درصد به کار میرود.
در برخی کشورها مانند استرالیا، دانمارک، و ایالات متحده این فرآورده غلیظ تنها در مردان استفاده میشود.

نتایج آزمون های بالینی در مردان کارایی بهتر محلول ۵% را به اثبات رسانده است؛
این در حالی است که سلامت آن نیز تایید شده است.
سرعت تبدیل موهای کرک مانند به موهای ضخیم نیز در کاربرد محلول ۵% بیشتر از محلول ۲% میباشد
چندین سال استفاده از محلول این دارو سلامت آن را تایید مینماید.

البته برخی عوارض موضعی مانند خشکی، خارش و اریتم گزارش شده است که
البته احتمال بروز آن ها در کاربرد فرآورده های موضعی ۵ درصد میتواند بیشتر باشد.

نام تجاری این محصول (روگین) Rogaine است و ساخت کمپانی Upjohn می باشد.
محلول موضعی ماینوکسیدیل را می توان بدون نسخه از داروخانه تهیه نمود و تأثیر غلظت ۵ درصد آن ۵۰ درصد بیشتر از غلظت ۲ درصد می باشد.
حداکثر اثرپذیری این محلول ۵ ماه تا دو سال بعد از مصرف آن ظاهر شده و پس از این مدت تأثیر آن به تدریج کاهش پیدا می کند.

طول دوره درمان ریزش مو با ماینوکسیدیل و میزان اثر بخشی

دوره درمان برای هر فرد نسبت به شرایط بدن و شرایط محیط متفاوت است.
مطالعات کنترل شده در مورد اثر ماینوکسیدیل نشان داده است
که حداکثر اثربخشی این دارو در مورد منطقه ورتکس (قسمت بالای پشت سر)
و حداقل آن در مورد منطقه جلوی سر (جایی که حداکثر توجه به ریزش موها شده و بیمار دوست دارد که بیشتر این منطقه بهبود پیدا کند) است.

ماینوکسیدیل (حتی اگر دارای اثری بر رشد موها باشد) دارای اثر درمانی موقتی است
و دلیل آن این است که به هرحال تستوسترون همیشه در خون وجود داشته و بالاخره اثرات طاس کننده آن بر اثرات ضد طاسی دارو غلبه کرده
و لذا مردی که در حال مصرف ماینوکسیدیل است نیز عاقبت دچار طاسی می گردد
هر چند روند طاسی در وی با سرعت کمتری ادامه پیدا می نماید.

مصرف ماینوکسیدیل بهمراه قرص خوراکی فیناستراید (Propeccia)

در صورتیکه شخص همزمان با ماینوکسیدیل از قرص خوراکی فیناستراید (Propeccia) استفاده نماید
تا حدی از اثر تستوسترون بر فولیکول های مو ممانعت بعمل آمده و این مشکل کمتر مشاهده می گردد
و حتی دیده شده که مصرف همزمان این دو دارو دارای اثرات سینرژیستیک (تقویت کننده) با یکدیگر هستند.

قبل از اینکه شروع به مصرف ماینوکسیدیل نمایید بایستی به این نکته توجه نمایید که ممکن است ۱۲ – ۹ ماه طول بکشد
تا شما اثرات مفید آنرا بر موهایتان ملاحظه نمایید و در ضمن برای حفظ اثر این دارو مصرف آن بایستی استمرار داشته باشد
درغیر اینصورت موهای درآمده در عرض مدت ۳ – ۲ ماه مجدداً دچار ریزش شده و از دست خواهند رفت.

حتی اگر فرد برای سالها از این دارو استفاده کرده باشد. همانطور که گفته شد محلول موضعی ماینوکسیدیل
در بهترین شرایط و با حداکثر کارایی فقط موجب تأخیر و یا کاهش سرعت ریزش موها می گردد.

آیا اثر ماینوکسیدیل برای ریزش مو دائمی است؟

در حقیقت بایستی گفت که در مورد اکثر مردانی که از ماینوکسیدیل استفاده می کنند بهبود قابل ملاحظه ای از نظر موها مشاهده نشده !
و تعداد زیادی از آنها بالاخره این دارو را رها نموده و رو بسوی روش های دیگر درمان مثل کاشت موی طبیعی می آورند.

هزینه دوره درمان با ماینوکسیدیل

استفاده از ماینوکسیدیل در ابتدا برای بیمار بسیار جذاب است
زیرا هزینه دارو نسبت به هزینه سیر روش های ترمیم و درمان ریزش مو مانند اعمال جراحی و کاشت مو بسیار پایین است
ولی با توجه به اینکه اثرات این دارو موقتی بوده و بایستی برای همه عمر مصرف شود لذا هزینه کلی آن حتی از کاشت مو هم بالاتر می رود.

اکثر جراحان کاشت موی طبیعی توصیه می کنند که قبل و بعد از انجام کاشت موی طبیعی از محلول ماینوکسیدیل استفاده شود
تا از ریزش موقتی موها که گاهی پس از کاشت مو رخ می دهد ممانعت بعمل آید اگرچه صحت این مطلب هنوز به روشنی ثابت نشده است.

محلولهای ۲ و ۵% آن در بازار دنیا موجود است که یکی از آنها با نام تجاری روگین است.
محلول ۵% موثرتر است ولی باعث تحریک بیشتر پوست سر میشود.
این محلول در منطقه مورد نظر بایستی روزانه یک تا دو مرتبه حداقل برای ۶ ماه استفاده شود و در صورت موثر بودن طولانی مدت ادامه یابد .

نحوه عملکرد و عوارض ماینوکسیدیل

ماینوکسیدیل با گشاد کردن عروق کوچک ناحیه فولیکول مو و تحریک پرولیفراسیون و رشد موها عمل میکند
احتمالا با فعال کردن مکانیسم های ایمنی در فولیکول مو عمل میکند.رشد موها ۴ ماه پس از مصرف منظم دارو به صورت موهای نازک و ظریف دیده میشود.

از عوارض ماینوکسیدیل احساس سوزش و خارش پوست سر, آلرژی تماسی به پروپیلن گلیکول موجود در محلول
و بندرت درماتیت هایپرتریکوز در صورت در مواقعی که محلول روی صورت ریخته شود.

عوارض داخلی بدلیل جذب بسیار ناچیز دارو نادرهستند
ولی مواردی که محلول ۵% استفاده شده مواردی از رشد مو در نواحی بازو پشت و پایین کمر و قفسه سینه گزارش شده اند.

مصرف این دارو در حاملگی و شیردهی مجاز نیست
زیرا هنوز عوارض دقیق آن بر روی جنین شناخته شده نیست اگر چه میدانیم باعث مالفورماسیون جنینی نمیشود.

دیگر عوارض ماینوکسیدیل:

· گران تمام شدن به دلیل مصرف طولانی مدت

· ریزش مجدد مو پس از قطع محلول و استفتده از آن به صورت طولانی مدت

· قرمز شدن پوست

· خارش پوست

· التهاب پوست

· تاثیر در هورمون های جنسی

· نازک شدن پوست

سایر عوارضی که به ندرت پیش می آید:

· ورم کردن دست و پا

· سردرد

· تغییر در تعداد ضربان قلب و ما منظم شدن آن

· پایین آمدن فشار خون

· افزایش سریع وزن

· درد در ناحیه سینه

استفاده از محلول ماینوکسیدیل برای افراد زیر ممنوع می باشد:

· زنانی که باردار هستند.

· سنین پایین تر از ۱۸ سال و بالاتر از ۶۵ سال

· کسانی که دچار بیماری هایی هستند که باعث به وحود آمدن زخم در پوستشان می شود.

محلول ماینوکسیدیل ۱۲٫۵% ‏ با نام تجاری Genexan 12.5%

اصولا در ایران ماینوکسیدیل ۲% و ۵% داریم
اخیرا محلول دوازده و نیم درصد جنکسان هم وارد بازار شده اما در خارج کشور با درصدهای مختلفی ارائه میشود

۲% – ۵% – ۷% – ۱۰% – ۱۲٫۵%

عملا مصرف مینوکسیدیل با غلظت بیش از ۱۲٫۵% ممکن نیست چون عوارض شدیدی دارد
پزشکان جز در موارد خاص، معمولا بیش از ۵% را تجویز نمیکنند چون با افزایش غلظت مینوکسیدیل به بیش از ۵%
به میزان افزایش غلظت ، تاثیر گذاری چندان افزایش پیدا نکرده و برعکس عوارض بیشتری تولید میکنند.

فرض کنید با ماینوکسیدیل ۵% ماهانه ۱۸ موی جدید در ماه رویش کند با افزایش غلظت ماینوکسیدیل به دو یا سه برابر
صرفا ۲۴ تار مو در ماه رویش میکند (این ارقام فرض هستند) یعنی با افزایش غلظت ماینوکسیدیل انچنان تاثیر بیشتری مشاهده نشده.

نتایج ماینوکسیدیل در خانم ها

اگر چه مطالعات اولیه در مورد این دارو برای طاسی در آقایان بوده است ولی مطالعات بعدی نشان داده است که
اثرات ضد طاسی ماینوکسیدیل در خانم ها حتی از آقایان هم بیشتر است
و علت آن این است که طاسی در خانم ها دارای طرح گسترده (دیفیوز) است و برخلاف آقایان پوست سر کاملاً طاس و بدون مو نشده
و لذا همیشه مقداری مو در پوست سر خانم های طاس هست تا ماینوکسیدیل بتواند اثر کند.

موقتی بودن اثرات ماینوکسیدیل و لزوم مصرف همیشگی آن درخانم ها نیز مثل آقایان است
و در ضمن مانند آقایان این دارو در خانم ها هم برای موهای خیلی ضعیف و کم جان (مانند خانم های خیلی مسن که یائسه شده اند) دارای اثر خاصی نمی باشد.

یکی از مشکلات در رابطه با استعمال محلول موضعی ماینوکسیدیل
بروز تحریک و خارش پوست سر (درماتیت تماسی) است که درصورت استفاده از فرم « کامپاند Compound » دارو بیشتر رخ می دهد.

فرم کامپاند ماینوکسیدیل

فرم کامپاند ماینوکسیدیل دارای مختصری تره تینوین Tretinoin است که باعث افزیش جذب پوستی دارو و تأثیر بیشتر آن می گردد
ولی در همین راستا عوارض جانبی آن را هم بیشتر می کند.

اگرچه غلظت ۵ درصد ماینوکسیدیل مؤثرتر است ولی چون نسبت به غلظت ۲ درصد دارای پروپیلن گلیکول بیشتری است
لذا چسبناک تر بوده و این موضوع استفاده از آن را برای خانم ها در طول روز مشکل می سازد
و لذا بهتر است که برای وعده صبح از غلظت ۲ درصد وبرای وعده شب از غلظت ۵ درصد مصرف شود.

عوارض جانبی ماینوکسیدیل در خانم ها مختصری با آقایان متفاوت هستند.
شیوع تحریک و خارش پوست (درماتیت تماسی) ناشی از استعمال ماینوکسیدیل در خانم ها بیشتر از آقایان است.
میزان بروز موهای زائد صورت نیز در خانم ها بالاتر از آقایان می باشد البته این موها با قطع دارو به مرور زمان برطرف می شوند
ولی وجود آنها یک مسئله واقعاً ناراحت کننده برای شخص است.

در صورتیکه در هنگام مصرف دارو مواظب باشیم که قطرات دارو روی شقیقه ها و پیشانی نریزند این مشکل کمتر اتفاق می افتد
ولی از بروز آن بطور کامل ممانعت نمی نماید.
یکی دیگر از عوارض جانبی این محلول سرگیجه و کاهش فشارخون است که در برخی خانم ها اتفاق می افتد

زاندروکس XANDROX چیست ؟

ماده اصلی داروی زاندروکس XANDROX همان مینوکسیدیل است .
بر خلاف تمام تبلیغات اینترنتی که این محلول ( دارو ) را معجزه پرشکی اعلام می کنند تفاوت چندانی با مینوکسیدیل ندارد
زاندروکس از موارد ذیل تشکیل شده است:

– MINOXIDIL RETINOIC KETOCONAZOLE اسید AZELAIC

نکاتی که در هنگام مصرف زاندروکس باید رعایت گردد :

۱- از تماس محلول با چشم و دهان خودداری فرمایید

۲- هرگز برای جای دیگر بدن استفاده نکنید .

۳- بیش از مقدار توصیه شده استفاده نکنید .

۴- پس از استعمال حتما دستها را بشویید .

۵- استفاده محلول برای سنین زیر ۱۸ سال توصیه نمی شود .

۶- برای خانمهای حامله و خانمهایی که در مرحل اولیه حاملگی هستند توصیه نمی شود .
اگر ریزش موی خود مطمئن نیستید استفاده از زاندروکس توصیه نمی گردد

۷- اگر به تازگی ریزش موی شما شروع شده استفاده از زاندروکس توصیه نمی شود .

۸- زاندروکس بر روی ریزش ارثی تاثیر ندارد .

۹- اگر پوست حساس دارید و یا لکه های قرمز و حساسیتهای پوستی دارید استفاده از زاندروکس تا درمان آن حساسیت توصیه نمی شود .

۱۰- از تابش مستقیم خورشید بر روی پوست سر و خود محلول جلوگیری می کند .

جمع آوری این مقاله توسط وب سایت پزشکی پارسی طب انجام شده است.

موارد منع مصرف زاندروکس :

موارد منع مصرف شامل تمام موارد منع مصرف مینوکسیدیل و همچنین موارد زیر است :

عموما خارش و قرمزی محسوس بر روی پوست سر ایجاد می گردد .
اگر این خاصیت ادامه پیدا کند . حتما با پزشک مشورت نمایید .

در صورت تماس با چشم فورا با آب شستشو دهید .

اگر شما آلرژی و یا حساسیت به خصوصی دارید در مصرف زاندروکس حتما با پزشک مشورت نمایید .

در موارد عارض شده زیر مصرف دارو را قطع کرده و حتما به پزشک مراجعه فرمایید .

۱- درد سینه

۲- طپش قلب

۳- غش کردن

۴- افزایش وزن ناگهانی

۵- ضخامت موهای صورت

۶- قرمزی و حساسیت طولانی مدت پوست سر

پیش از آنکه از هر دارویی به صورت خودسرانه استفاده کنیم می بایست ابتدا تحت نظر پزشک متخصص قرار گیریم
تا علت کم پوشتی ریش و سبیل مشخص گردد.
زیرا ممکن است مشکل هورمونی باشد و در این صورت محلول ماینوکسیدیل کار آمد نخواهد بود.

پس از تایید دکتر بهتر است برای رشد دوباره ریش بهتر است از محلول درصد کمتر (۲%)
برای رشد دوباره ریش و سبیل استفاده کرد اما برای شروع مصرف از محلول ۵% هم می توان استفاده کرد.

بهترین زمان مصرف محلول ماینوکسیدیل

طرز مصرف محلول ماینوکسیدیل از اهمیت زیادی برخوردار است.
محلول باید روی پوست تمیز و خشک به ‌آرامی مالیده شده (ماساژ ملایم) و حداقل ۴ ساعت قبل و بعد از آن نباید موها شسته شوند.
سشوار زدن موها پس ‌از استفاده از دارو ممنوع است. مقدار مصرف ۳۰ تا ۶۰ قطره صبح و شب است.

مصرف یک نوبت در روز ماینوکسیدیل بی‌فایده است.
برای بروز اثرات مثبت محلول ماینوکسیدیل حداقل ۴ تا ۶ ماه استعمال مداوم آن لازم است
و حداکثر اثر آن ۱۲ ماه بعد ‌از شروع درمان آشکار می‌شود.
در اوایل درمان ممکن‌ است ریزش موها به ظاهر بدتر شود که اهمیتی ندارد و به ‌تدریج اثرات مفید آن نمایان می‌شود.

بهترین زمان مصرف محلول ماینوکسیدیل برای رویش مجدد ریش و سبیل در صبح و شب است
و میزان آن حدودا ۲۰ قطره می باشد.اگر محلول شما به صورت اسپری است می توان هفت پاف استفاده کرد.

این نکته را در هنگام زدن محلول به صورت خود در نظر داشته باشید که محلول فقط در جایی که نیاز دارید ریخته شود
تا باعث رشد مو در مناطق دیگر صورت که مایل نیستید نشود.

این دارو برای کسانی که دارای فولیکول مو در صورت هستند اما به دلیل وراثت ، رشد ریش و سبیل آن ها قطع و یا با تاخیر مواجه است مناسب است
و نتایج قابل قبولی را برای آن ها همراه خواهد داشت .

فوم ماینوکسیدیل ( کف روگین )

شکل جدیدی از روگین به نام کف روگین که در بازار ایالات متحده وارد شده است.
این شکل دارو مصرف ساده‌تری دارد و بیماران آن را ترجیح‌ می‌دهند.
برخلاف محلول روگین، فوم آن حاوی پروپیلن گلیکول است، عاملی که معمولاً باعث ایجاد حساسیت می‌شود.

این فوم حاوی ۵٪ محلول ماینوکسیدیل است و برای مصرف مردان ساخته شده، اما زنان هم می‌توانند از آن استفاده کنند.

باید متذکر شد که مصرف این دارو فقط برای کسانی که پیاز موی فعال در صورت هستند مناسب است
و اگر پیاز مو از بین رفته باشد این دارو کاملا بی تاثیر خواهد بود.

فن‌آوری فوم مینوکسیدیل راهی مناسب برای جذب مینوکسیدیل به پوست سر است
و دیگر موهای سر چرب و چسبناک نمی شود.
فوم هنگام تماس با پوست سر به سرعت ذوب می شود و باعث می شود تا دارو بدون چکیدن به پیشانی یا گردن و بدون ایجاد چسبندگی در مو استفاده شود.

به دنبال مصرف فوم هر عوارضی مانند خشکی پوست، پوسته ریزی، خارش و قرمزی پوست که حاصل استفاده از محلول های رایج هستند به حداقل می رسد.

عوارض مصرف مینوکسیدیل برای ریش و صورت

اگرچه این دارو دارای عوارض طولانی مدت نخواهد بود
اما ممکن است پس از استفاده در نواحی ریش و سبیل پوست صورت دچار خارش و تحریک و سوزش و در پی آن قرمز شود
که با کمتر کردن میزان استفاده و یا قطع کردن آن این عارضه ها برطرف خواهد شد.

دکتر جاوید حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سلامت خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) – منطقه علوم پزشکی تهران،
با اشاره به اینکه برای درمان‌های دارویی ریزش مو محلول ماینوکسیدیل، قرص فیناستراید و شامپو کتوکونازول داروهای تایید‌ شده برای طاسی مردانه هستند،

گفت: به ‌غیر ‌از این داروها هیچکدام از مواد تجویز شده‌ دیگر دارای اثرات شناخته‌ شده
و قطعی نیستند و به ‌دلیل وجود عوارض احتمالی بهتر است، استفاده نشوند.

مکانیسم دقیق اثر محلول ماینوکسیدیل مشخص نیست
ولی دیده شده ‌است که این دارو ریزش ‌مو را در ‌مناطقی که موها نازک و ضعیف شده‌اند؛
کند می‌کند و موجب ضخیم‌ شدن موهای نازک و کرکی می‌شود اما باعث رشد مجدد مو در مناطق کاملا طاس سر نمی‌شود.
به عبارت دیگر با مصرف ماینوکسیدیل روند طاسی کند می‌شود اما موهای ریخته شده دوباره درنمی‌آیند.

شامپوهای کنترل کننده ریزش مو بدون ماینوکسیدیل

متاسفانه بسیاری از شامپوهایی که در حال حاضر با عنوان ضد ریزش مو به بازار عرضه میشوند
حاوی ماینوکسیدیل میباشند و بسیاری از آنها به دلیل عوارضی که ماینوکسیدیل برای مصرف کننده
ایجاد میکند نامی از ماینوکسیدیل بر روی محصول نمیبرند، در لینک ذیل شامپوی با کیفیت که فاقد ماینوکسیدیل
باشد را معرفی خواهیم کرد.

این محصول سعی کرده تا با استفاده از خواص عصاره های گیاهی و ترکیبات پایه طبیعی ریزش مو را کنترل کند.

 

معرفی یک شامپو گیاهی کنترل کننده ریزش مو (فاقد ماینوکسیدیل)