پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
شرح بیماری
زونا بیماری ویروسی است که عامل مولد آن شبیه ویروس آبله مرغان است. تاولهای منطقه‌ای یا زونا تاولهای کوچکی هستند که جنب یکدیگر در منطقه یک عصب محیطی و در امتداد مسیر آن پدید می‌آید و با درد و سوزش همراه است. پوست سینه و پشت بیشتر به آن دچار می‌گردد. معالجه زونا داروی مسکن ، ویتامین B و اورومیسین است. روی تاولها گرد تالک می‌مالند. پس از بهبودی اثرات تاولها و زخمها باقی می‌ماند. بیماری زونا مصونیت ایجاد می‌کند. ویروس زونا با ویروس آبله و آبله مرغان از یک گروه است. زونا می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است.
علایم شایع
* تاولهای قرمز و دردناک که امکان دارد در هر جایی از بدن به وجود آیند. این تاولها ۵ – ۴ روز پس از آغاز علایم اولیه ظاهر می‌شوند. تاولها معمولا در روی یک نوار پهن پوست قرمز در امتداد مسیر رشته‌های عصبی حسی در یک ناحیه خاص پوست پدید می‌آیند. تاولها را غالبا می‌توان در ناحیه قفسه سینه دید که البته تنها در یک طریف بدن گسترش می‌یابند.
* تب و لرز خفیف
* احساس کسالت
* تهوع ، دل‌پیچه یا اسهال خفیف
* درد روی قفسه سینه ، صورت ، یا درد سوزشی در پوست شکم بر حسب ناحیه‌ای که گرفتار شده است.
علل
زونا توسط همان ویروس آبله مرغان ایجاد می‌شود. این ویروس ممکن است سال‌ها در نخاع به حالت خفته باقی بماند تا زمانی که در اثر یک عامل تحریکی دوباره بیدار شود. اما این بار دیگر بیماری آبله مرغان ایجاد نمی‌شود، بلکه زونا رخ می‌دهد.
عوامل افزایش دهنده خطر
* سن بالای ۵۰ سال
* استرس
* بیماری هوجکین
* وجود یک بیماری که باعث کاهش مقاومت بدن شده باشد.
* استفاده از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی یا ضد سرطان
* جراحی یا تاباندن اشعه به نخاع
* لوسمی یا لنفوم
پیشگیری
در حال حاضر نمی‌توان از آن پیشگیری به عمل آورد. واکسنهای تحقیقاتی که برای پیشگیری از آبله مرغان در حال آزمایش هستند نتوانسته‌اند جلوی زونا را بگیرند. البته فرد با یک بار گرفتن زونا ، تا آخر عمر در برابر آن ایمن خواهد بود، مگر در موارد نادر.
عواقب مورد انتظار
تاولهای پوستی در عرض ۲۱ – ۱۴ روز پاک می‌شوند. البته درد ممکن است تا یک ماه دیگر یا بیشتر طول بکشد. با یک بار گرفتن زونا، معمولا فرد در برابر آن ایمنی پیدا می‌کند، اما تعداد کمی از افراد بوده‌اند که بیش از یک حمله زونا داشته‌اند.
عوارض احتمالی
* عفونت باکتریایی ثانویه در تاولهای زونا
* درد مزمن ، خصوصا در سالمندان ، که تا ماه‌ها یا سال‌ها در مسیر رشته‌های حسی محل قبلی وجود تاولها باقی می‌ماند.
* زخم قرنیه
* عفونت دستگاه عصبی مرکزی
درمان
اصول کلی
* تشخیص معمولا تا زمان بروز بثور پوستی امکان‌پذیر نیست. قبل از آن، علایم ممکن است شبیه آپاندیسیت، جمع شدن مایع دور ریه یا سایر بیماری‌ها باشند.
* ندرتا آزمایش خون ، کشت مایع تاولها و نمونه‌برداری از پوست انجام می‌گیرد.
* هدف اصلی درمان عبارت است از تخفیف خارش و درد تا حدامکان، که برای این کار معمولا از داروهای مالیدنی و خوراکی استفاده می‌شود. دردی که پس از پاک شدن تاولها باقی می‌ماند را خیلی مشکل بتوان درمان کرد، و متأسفانه هیچ راه قطعی برای پیشگیری از آن وجود ندارد.
* در وان آبی بخوابید که به آن نشاسته ذرت یا پودر جو دوسر اضافه شده باشد.
* سایر روش‌های کاهش درد نیز مطرح هستند، اما تأثیر هیچ کدام به‌طور قطعی اثبات نشده است. این روش‌ها عبارتند از تحریک یا مالش متناوب، استفاده از جریان الکتریکی در پوست ، گرما ، اسپری سرد ، و قطع رشته‌های عصبی یا جراحی
داروها
* لوسیون کالامین برای تاولها
* برای درد خفیف می‌توان از دارویی مثل استامینوفن استفاده کرد.
* در صورت لزوم، ضد دردهای قوی‌تر مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
* داروهای آرام‌بخش برای مدتی کوتاه
* داروهای کورتیزونی برای تخفیف درد در موارد شدید
* امکان دارد آسیکلوویر (یک نوع داروی ضد ویروسی) تجویز شود.
* در موارد شدید می‌توان رشته‌های عصب حسی را با تزریق ماده بی‌حس کننده بلوک کرد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
* اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم زونا را دارید.
* اگر علی‌رغم درمان ، درد غیرقابل تحمل باشد.
* اگر دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
